Verankerd - Een bezoek aan de Biennale in Venetie

Alsof de Zeegoden Venetië een visum voor onbepaalde duur verleenden, gedijt deze unieke stad op 118 kleine eilanden al 1500 jaar, letterlijk op het water. Hoelang houden die duizenden stenen huizen, paleizen en kerken gebouwd op houten palen, dat nog uit? 

Het kan toch niet anders dan dat er af en toe één ineenstort en de bewoners hun natte voeten beu zullen worden. Het verkeer speelt zich hier uitsluitend af per kleine en grote vervuilende diesel boten, met uitzondering natuurlijk van de zwart geschilderde gondels en hun kleurrijke gondeliers die ontelbare toeristen manueel doorheen de vele kanalen loodsen.

Een autoloze grote stad is op zich al uitzonderlijk, ook de laatste kilometers treinsporen liggen op het water, wat je als treinreiziger een speciaal gevoel geeft bij het naderen van het eindstation Venezia Santa Lucia. Onmiddellijk verwelkomt deze plek je alsof je op voorhand haar legendarische architectuur en reputatie hebt omarmd, of zou het te wijten zijn aan de heroïsche verhalen over Marco Polo, de Venetiaanse ontdekkingsreiziger die grote delen van Azië introduceerde in Europa en vice versa?

In elk geval valt mijn mond open bij het zien van de prachtige Basiliek van San Marco op het gelijknamige plein uit de 11de eeuw, opgetrokken in Byzantijnse en Gotische Stijl. Was Onze-Lieve-Heer zelf een verwoed kunstminnaar die via zijn discipelen een majestueuze Kathedraal liet bouwen met zicht op zee? Misschien maakte die plek deel uit van het masterplan van de Watergod, waar benevens de sublieme gebouwen van kerk en staat, gans de wereld naar toe zou komen, zoals de Biënnale van Venetië: de internationale tweejaarlijkse kunstmanifestatie sinds 1895.

Anno vandaag in het Belgisch paviljoen, confronteren de beklijvende videobeelden van kunstenaar Francis Alÿs, de kijker met de adrenaline stoot van kansarme straatjongens in het Congolese Lubumbashi die een enorme band naar boven duwen op een berg mijnafval van kobalt, en zich vervolgens in de truckband nestelen om in kamikaze-tempo naar beneden te bollen. Talrijke nieuwsgierige kunstliefhebbers tel ik in een lange rij voor het paviljoen van Griekenland: ‘Zeker gaan zien!’ raadden twee Gentse (kunst)vriendinnen mij aan. Graag wilde ik hun advies opvolgen, doch na een dik uur aanschuiven haak ik af en begeef me zonder enige wachtrijen achtereenvolgens naar de paviljoenen van Brazilië, Servië, Venetië, Finland, Denemarken, de Verenigde Staten en Spanje.

Op de kunstroute bots ik op het (kunst)werk ‘The Description of the World’, van de Thaise multimedia artiest Navin Rawanchaikul, waarin hij zijn bewondering beschrijft in een brief aan Marco Polo met, althans wat mij betreft, aartslelijke bombastische afbeeldingen en zijn banaal statement ‘OK: the most frequent spoken word in the world.’

In tegenstelling tot ‘Corrección’ van de Spanjaard Ignasi Aballí waar er niets te zien valt buiten een labyrint van mega hoge witte panelen, maar waarbij je tenminste je eigen verbeelding kunt laten spreken. Hoewel ik soms de indruk krijg rond te lopen op de Olympische Spelen van de Beeldende Kunst, realiseer ik mij de absolute noodzaak van het ontdekken en proberen te begrijpen van de creatieve geesten van universele kunstenaars. De Kunsten zijn verankerd in de oude Dogenstad die als een sprookje lijkt te zweven op het water: een historische polis met meer toeristen dan inwoners.