5 of 5 (27 Votes)
Manna op Sicilië komt uit Madonie
Manna op Sicilië komt uit Madonie

De zondagse lunch, Pranzo Domenicale, in Italië is vaak een ‘gebed zonder einde’, van de eerste tot de laatste hap kan het soms wel tot 6 uur in de avond duren. Natuurlijk boffen we met al die ‘bontà’ wat op tafel komt en waar menige keukenprinses uren voor heeft staan ploeteren achter een warm fornuis.

"Dat zielige magere meisje uit het buitenland"

"Mijn allereerste Italiaanse zondagse lunch zal ik nooit vergeten. Nu al weer zo’n 30 jaar geleden bij mijn (nu ex-)schoonfamilie in Rome. Ik wist niet wat me overkwam: al die schotels midden op de dag, al na de antipasti en primi moest ik de knoop van mijn broek los maken en zat ik met buikkramp aan tafel. In Holland was ik gewend aan een boterham met kaas en glas karnemelk, dus kwam er na al dat eten en wijn nog maar weinig zinnigs uit mijn mond en zat ik half te knikkebollen. Maar moeder en tantes bleven maar langs komen om weer iets op mijn bord te schuiven en ik durfde niet te weigeren want ze hadden zo hun best gedaan om voor de ‘straniera sciupata’ (die magere buitenlandse) een feestmaal klaar te maken."

Mijn ´vijgenoogst´

Zwaar tafelen

Met de jaren ben ik een stuk wijzer geworden en weet me met ‘no grazie mille’ te verdedigen. Na de zomervakantie is het hier traditie om ´pranzo della domenica´ met de hele familie te nuttigen zodat iedereen elkaar over zijn vakantie kan vertellen.
Ditmaal vindt het festijn plaats bij een neef van M. Iedereen (30 man) zal iets klaar maken. Mijn taak is voor het fruit en de salade zorgen, ondertussen weten ze wel dat ik niet kan koken (niet als zij tenminste). Vanmorgen heb ik een mand vol vijgen geplukt en samen met ander fruit, amandelen, rozijnen, citroensap en kaneel maak ik een ‘macedonia di frutta’. In de tuin staat een mooi gedekte tafel, vrouwen lopen druk heen en weer en de mannen praten over hun vakantie-’avonturen’.

Mijn hemel, waar laat een mens dit allemaal!

manna4

Als we dan ‘finalmente’ om kwart over 2 aan tafel zitten en elkaar de schalen met voorgerechten aanreiken, zegt ik tegen Angela, een nicht uit Sicilië, dat je dit eigenlijk al genoeg om je maal mee te doen. “Ja erg he?”, zegt ze lachend, “maar weigeren is ook zo ongezellig, want er zit veel tijd in ieder gerecht”. Angela is een slanke elegante vrouw en is “erboristera” van beroep. Zij is de ochtend begonnen met een fikse wandeling. “Maar”, zegt ze en pakt een doosje uit haar tas, “hier zweer ik ook bij, la Manna uit Castelbuono. Ik zal je erover vertellen. Het komt uit het dorp waar ik werd geboren”.

Wat is Manna?

Manna wordt gewonnen in Polline en Castelbuono in de provincie Palermo dichtbij Cefalu en het Madonie gebergte. Een waardevol product verkregen uit de bast van de pluimes Fraxinus ornus bloemes of manna-es. Manna wordt vooral gebruikt in de kruidengeneeskunde vanwege zijn laxerende en verfrissende eigenschappen of als zoetstof die ook door diabetici wordt verdragen. De Es begint na zes jaar manna te produceren en blijft dit circa twintig jaar doen. De oogst begint eind juni als de bladeren door de droogte hun glans beginnen te verliezen. In de schors van de boomstam wordt een inkeping gemaakt, waaruit het geraffineerde sap tevoorschijn komt. Dat loopt langs de stam naar beneden terwijl het in de zon langzaam kristalliseert. De manna wordt met de hand geoogst en vervolgens in de zon gedroogd. De hoeveelheid manna en de snelheid waarmee het uit de boom sijpelt, zijn afhankelijk van het klimaat en nemen vanaf september sterk af, wat ook het einde van de oogsttijd betekent.

”De hele familie van de ‘mannalùoro’ is betrokken bij de werkzaamheden, gedurende de drie zomermaanden. De taak van de vader is de boom in te kerven, de vrouw en kinderen verzamelen de manna. Manna is heel gevoelig voor klimaatveranderingen iedereen weet dat een te hoge luchtvochtigheid, mist, een plotselinge storm de hele oogst binnen een paar minuten kan vernielen. Veel families produceerden manna tot na de tweede wereldoorlog. In die jaren was de oogst per hoofd van de bevolking ongeveer 300 kilo per jaar tegen de huidige 90 kilo. De kosten van manna zijn hoog en liggen rond de €1900-€2000 per kilo. De goedkopere manna komt uit de zijtakken en kost €200 per kilo”.

<

Manna, een Slow Food Presidium

Angela vertelt dat het gebied van Pollina en Castelbuono waar Manna wordt gewonnen een gigantisch openluchtmuseum is, want het is een heel bijzonder gezicht als je vroeg in de ochtend de bomen met witte stalactieten ziet.

Manna is erkend als Slow Food Presidium die de kwaliteit en herkomst garandeert. Sinds kort heeft de Universiteit van Palermo voor de zuivering van onzuiver manna en het gebruik ervan een patent verkregen. Yves Rocher, het Franse cosmeticahuis, heeft in samenwerking met de gemeente en de botanische tuin van de universiteit van Palermo in 2013 zo´n 10.000 Manna Frassini bomen aangeplant in het park ´La Favorita´ in Palermo voor de herontwikkeling van 10 hectare land. Manna is rijk aan antioxidante sporenelementen en helpt tegen rimpels, lacht de bijna rimpelloze Angela.

il cibo degli dei luglio 2012 784x0

Geschikt voor baby’s en kinderen

“Ach”, roept mijn schoonzusje, “natuurlijk, ik kreeg die lichtsponzige witte blokjes bijna iedere avond als kind in een glas warme melk!” En ook de andere vrouwen herinneren zich dat ze wekelijks als kind zo’n kuurtje kregen ‘om schoon schip te maken’, heette dat. Angela verkoopt Manna in haar winkel en we zijn allemaal van plan om een voorraadje van het witte zoete spul in te slaan, want er zijn nog heel wat ‘pranzi en cene’ in aantocht.

Over dit artikel

Nationaal Park Madonie op Sicilië
Petralia Sottana
Palermo