5 of 5 (27 Votes)
De Gletsjer van Marmolada en het stuwmeer Lago di Fedaia daarachter
De Gletsjer van Marmolada en het stuwmeer Lago di Fedaia daarachter

Het idee was prachtig, varen over de waterwegen door het landschap van Noord Italië tussen steden zoals Milaan en Venetië. Maar hoe staat het nu met het renoveren van de waterwegen tussen het Lago Maggiore en Venetie waarover we maar liefst al in 2009 rapporteerden? We zijn 13 jaar later en er is veel veranderd in dit ooit zo weelderige groene landschap, doorweven met beekjes en kanalen dat een gouden kans voor het toerisme zou kunnen betekenen maar ook voor de waterhuishouding. Gisteren is de noodtoestand uitgeroepen in het gebied en premier Draghi geeft de schuld vooral aan slecht onderhoud van het waterwegen netwerk.  

Waarover ging het ook al weer?

Een samenvatting: De plannen waren er om de middeleeuwse en Renaissance binnenwateren op te knappen en open te stellen voor varende toeristen die dan de 500 km tussen het Lago Maggiore en Venetië via Milaan over het water zouden kunnen afleggen. Het begon met het uitbaggeren van de acht kilometer lange waterweg tussen het zuidelijkste puntje van het Lago Maggiore bij Sesto Callende en Somma Lombardo. Allessandro Meinardi, van de maatschappij 'Lombardische Kanalen', die de leiding heeft over het project, vertelde toen dat het de bedoeling was om alle 14de eeuwse waterwegen tussen Locarno in Zwitserland en Milaan in de toekomst weer bevaarbaar te maken.

Premier Draghi 5 juli 2022 "Italie verliest water van de river de Po vanwege structurele probelemen, vooral problemen die te maken hebben met slecht onderhoud van resevoirs en waterwegen. Dit is de reden waarom er in Italië een ongewoon hoog niveau van water verloren gaat: We hebben het over 30% of meer dat weg lekt. Om u een idee te geven het gemiddelde in andere EU-landen 5 tot 7%. "

Al varend door het Renaissancelandschap

Het gerestaureerde kanalensysteem zou dan uiteindelijk moeten aanhaken bij de Po rivier en verder voeren via Pavia, Piacenza, Cremona en Ferrara. Waar de kanalen vroeger werden gebruikt voor het transport van goederen en producten uit de streek, zouden ze in de toekomst moeten fungeren voor de pleziervaart van toeristen die de 'slow route' naar Venetië willen nemen en zo, langzaam drijvend, het Italiaanse Renaissancelandschap aan zich voorbij kunnen zien trekken, een grandioos idee volgens ons.

Een kaart van de kanalen tussen het Lago Maggiore en Venetie

Watertekort

Het project, waarmee ooit 1 miljard Euro was gemoeid en om een in het verleden belangrijke transportader nieuw leven in te blazen is voorlopig helaas nog niet écht af en treft nu een andere problematiek: Klimaatsverandering en het daaruit voortvloeiende watertekort.

Ticinorivier 1 juli 2022 Credit: Gazetta di Mantova

Op 13 juni 2022 deden verschillende belangenpartijen een beroep op de president van de regio Lombardije, Attilio Fontana, om de werkzaamheden die zich reeds in een vergevorderd stadium van uitvoering bevinden, te voltooien en daarbij voorrang te geven aan het traject Locarno-Milaan en deze daarna te kunnen verdertrekken tot Venetië (500 km reeds in bedrijf en 47 km met nog te verwijderen obstakels). Maar hoe kan hij dat doen als er geen water meer is?

Droogte noodtoestand 2022

De president van de regio Lombardije heeft vandaag wel een paar andere problemen, en hij niet alleen want vijf van de noordelijke regio's hebben deze week (1e week juli 2022) de noodtoestand afgekondigd in verband met de ergste droogte in 70 jaar.

De noodtoestand geldt voor de regio's Emilia-Romagna, Friuli Venezia Giulia, Lombardije, Piemonte, Veneto en wellicht ook Le Marche en is vooral het gevolg van droogte in de Povlakte en in de oostelijke Alpen. De door de Raad van Ministers goedgekeurde maatregel voorziet in de toewijzing van 36,5 miljoen euro om de droogte te bestrijden. In de vallei van de Po, die ongeveer 40% van het voedsel van Italië produceert, waaronder tarwe en rijst, heeft het al vier maanden niet of nauwelijks geregend.

Waterkrachtcentrale in de Italiaanse alpen

Het gaat echt dramatische gevolgen hebben, zowel voor de irrigatie van akkers, maar ook voor waterkrachtcentrales voor energie en tenslotte voor de drinkwatervoorziening. Wanneer het water in een rivier te laag staat, stijgt de zoutopslag langs de rivierbedding waar de rivier in zee uitmondt en dringt het in de grond, waardoor de ondergrondse waterspiegel wordt verzilt en het weinige beschikbare water voor veel toepassingen onbruikbaar wordt. (Woestijnvorming). Een deskundige wees erop, "dat het zeewater de afgelopen 20 jaar bijna 30 kilometer landinwaarts is opgeschoven, met name in de secundaire takken, waardoor de voedselproductie in het achterland van duizenden hectaren landbouwgrond gevaar loopt als gevolg van het hogere zoutgehalte." (Wired Magazine)

De zee loopt 30 kilometer de Po in

Het smelten van gletsjers

Recente metingen hebben aangetoond dat de verspreiding van het zoute water van de Podelta, afkomstig van de Adriatische Zee, tegenwoordig al 30 km kilometer landinwaarts reikt en de situatie zal in de komende weken waarschijnlijk nog verergeren. Het tekort dwingt de agrariërs om 20% minder water te gebruiken.Tot op heden krijgen die bijna altijd water via de vertakkingen van de rivieren uit het alpengebied. De situatie is voor niemand gemakkelijk, want zoals je misschien al in de krant hebt gelezen, is de toevoer van water van de gletsjers en alpenmeren momenteel gering, de grootste gletsjers smelten ook sneller dan eerder gedacht met alle problemen van dien voor de alpengemeenten die binnenkort ook zullen moeten rantsoeneren.

Grootmerengebied in crisis

Rivier Piave 13 juni 2022

Oplossingen zijn o.a. de watertoevoer uit de grote meren te beperken naar steden als Ferrara en Ravenna, die als eerste het tekort aan de kraan zullen gaan voelen en hier wonen ongeveer 600.000 mensen. De waterstand van Ieder groot meer in het noorden is kritiek, behalve het Gardameer. Maggiore en Como zitten al op -30 cm en meer waterafvoer kan het gevolg hebben dat het peil tot -1 meter gaat zakken, met gevolgen voor alles van landbouw tot toerisme. De provincie Brescia heeft al gezegd dat niet te willen doen. Daarnaast zijn er dagelijks extra lozingen uit hydro-elektrische reservoirs uit hoger gelegen gebieden in het Alpengebied, die met name ten goede moeten komen aan de landbouw. De concessie van de alpenwater leverancier voor elektriciteit voor Noord Italie van het bedrijf Terna, heeft de lozingen van water gelukkig, tot nu toe, goedgekeurd.

De geschiedenis van de waterwegen van Noord-Italië

Shakespeare maakte in zijn tijd al opmerkingen over Milaan als een binnenlandse haven die door sommige betweters als onkunde over het Italiaanse landschap werd afgedaan. Hij refereerde in enkele van zijn toneelstukken aan de schepen die vanuit Milaan vertrokken en vandaar naar open zee voeren.

De eerste kanalen stammen al uit de 12e eeuw toen Benedictijner monniken met de hulp van het ontwerp van Leonardo da Vinci, die toen toevallig net bezig was met 'Het laatste avondmaal' in de Santa Maria delle Grazie kerk in Milaan, om een waterweg naar zee te construeren. Enkele van Milaan's kanalen werden al gerestaureerd, zoals de Naviglio Grande die een herleving in de omgeving teweegbracht met de komst van boetieks, restaurantjes en cafeetjes langs de kanten van het kanaal.

Het eerste stuk van de route werd oorspronkelijk gebruikt om marmer te vervoeren van de Val d'Ossola in Piemonte voor de bouw van de Duomo in Milaan die in 1386 al begonnen was. De tocht duurde twee weken per schip dat door paarden werd getrokken en vervoerde 50 ton marmer. In 1930 raakten de kanalen in verval en werden ze onbevaarbaar nadat transport per spoor en over de weg sneller ging.

Over dit artikel

Navigli Reloading
Milaan
Milaan
Land: Italië