O jee, ik zie ineens dat het al 8 uur is ik ben de tijd helemaal vergeten, dat gebeurt wel vaker als ik aan het schrijven ben over mijn geliefde onderwerp, de Abruzzen en Marche, hoewel het dit keer een regio verder, Umbria betreft. M. brengt ook nog een collega mee en over een half uur verwachten ze aan tafel te kunnen gaan. Ik kijk in de ijskast maar die ziet er behoorlijk leeg uit, en natuurlijk is de buurtwinkel ook al dicht. In de voorraadkast en zie ik nog een juten zakje liggen: Lenticchie di Castelluccio di Norcia.
Ik weet het al, ik ga de linzensoep maken die ik daar in de bergen bij Norcia in een restaurantje heb gegeten. Linzen zijn een bekende noodgreep voor iedere Italiaanse mama Een tijdje terug was ik met een groepje journalisten uitgenodigd om het groene hart van Italië, Umbrië, beter te leren kennen. Er was een mooie tocht door de natuur van dit bijzondere gebied georganiseerd. Samen met de groep andere schrijvers en fotografen reden op een ezel naar onze bestemming. Herders met hun kudde schapen, zo af en toe een paar paarden en een wat paddestoelenplukkers waren de enige tekens van leven die we tegenkwamen onderweg.
Op een ezeltje
Het was een herfstige dag en het landschap zag er mysterieus uit, een beetje onwerkelijk eigenlijk. Heel anders dan de keren dat ik hier eerder was in de lente en zomermaanden toen de kleuren van de vlakte er zo schilderachtig uitzagen. Na de rit op de rug van een niet al te koppige ezel, als je hem althans zo af en toe even de tijd geeft om lekker te eten van de rozenbottels langs het pad. Het miezerde en het was ijzig koud, zo voelde het tenminste, maar een paar uur later zat de groep verkleumde schrijvers te genieten van een heerlijke warme linzensoep voor het haardvuur in de agriturismo waar we overnachten.
Plateaus bezaaid met bloemen in Castelluccio di Norcia
Het is een dorpje in het Nationaal Park van het Sibillini-gebergte in Umbrië op een hoogte van 1452 meter in het midden van een plateau tegenover met schitterend uitzicht op de Monte Vettore. Het plateau is verdeeld in 3 niveaus: Pian Grande (de grote vlakte), Pian Piccolo (de kleine vlakte) en Pian Perduto (de verloren vlakte) vaak bezocht door paragliders. Sinds mensenheugenis kwam de peulvrucht altijd in het Nationaal Park van de Monti Sibillini voor. Behalve het microklimaat heeft ook de bijzondere vorm van de prehistorische vallei, het gevolg van het opdrogen van een groot bergmeer, hieraan bijgedragen. De bodem is bijzonder rijk aan organische stoffen, met een hoog percentage kalksteen dat, in tegenstelling tot wat je zou denken, een voordeel is voor de groei van de linzenplant. De linzen uit Castelluccio verschillen van alle andere soorten om hun resistentie tegen droogte in de koude en vooral lange winters.
Een bord linzen, zonder hulp van buitenaf
De uitgestrekte velden met peulvruchten worden daardoor ook beschermd voor de snuitkever, die een bedreiging vormt in andere streken. Met als gevolg dat herbiciden en pesticiden bij het telen van dit zeldzame product niet nodig zijn, waardoor het uniek is in de wereld. Er komt geen Monsanto aan te pas. In de peulvrucht kunnen 1 tot 3 kleine zaden worden gevonden, ze hebben een doorsnee van ongeveer 3,4 mm. Na het ploegen is het tijd om de linzen te zaaien. Er bestaan talloze traditionele rituelen die de boeren rond 1 mei uitvoeren om de velden te beschermen tegen brand, storm, droogte en sprinkhanen en nog veel meer… In elk veld wordt een klein kruis geplaatst van olijftakken, de grond worden gezegend, er worden kolen gegooid, of een paar druppels heilig water en een gebedje voor St. Benedict en St. Scholastica, de heilige tweeling die in het naburige stadje Norcia zijn geboren.
In juni staat de streek rond Castelluccio in bloei, een veel gefotografeerd gezicht en iets waar de plaats beroemd om is geworden, want dan bloeien de linzen, de klaprozen, korenbloemen en ranonkels in alle kleuren. In juli is de oogst: de linzen takken worden in stapels geplaatst om te drogen. In augustus worden de linzen gedorst en in september ligt de nieuwe oogst in de winkel. De kleur varieert van groen tot bruin. Het schilletje is bijzonder dun en zacht waardoor je linzen direct kan koken zonder te weken. Dat linzen rijk zijn aan eiwitten, vitaminen, mineralen en vezels, en weinig vet zal algemeen bekend zijn. Daarnaast werken ze cholesterolverlagend.
Volgens traditie symboliseren linzen welvaart en geld, waarschijnlijk omdat ze een vorm hebben die misschien op muntjes lijkt. In Italië wordt op oudejaarsavond altijd een bordje linzen gegeten om voorspoed in het nieuwe jaar af te roepen.
Weetje: Om 1 kg linzen te krijgen heb je zo’n 35.000 linzen nodig. 35 linzen zitten er in een gram een linz heeft een gemiddelde diameter van 4.4. mm.
