Het Pratomagno (grote weide) is een bergmassief in de provincie Arezzo, het hoogste punt ligt ergens tussen Pontassieve en de middeleeuwse stad Arezzo. Het gebied is erg populair bij wandelaars van elk niveau. De karakteristieke weidevelden (Prati) liggen net boven de boomgrens, de weide is maar liefst 20 km lang en gedurende het voorjaar het mooist wanneer koeien en paarden hier grazen. Ten oosten van het massief ligt de streek van Casentino met pittoreske middeleeuwse gehuchten en spirituele bedevaartsplaatsen, een streek voor meditatie en reflectie. Kleuren zijn overal en dragen bij aan de spirituele sfeer.
De bergrug stijgt tot een hoogte van 1200 meter. Rondom liggen meer dan 40 gemarkeerde paden voor de wandelaar. Het gebied leent zich niet alleen goed voor de actieve toerist, anderen zullen de betoverende middeleeuwse dorpjes, abdijen, kastelen en heilige bedevaartplaatsen appreciëren met name het niet te missen Santuario di San Francesco alla Verna gelegen op een plateau van het massief. De bekendste bezienswaardigheid van het gebied is waarschijnlijk het metalen kruis op het hoogste punt, de Monte Croce del Pratomagno, je hebt van dit punt natuurlijk wel een fantastisch uitzicht over de Valdarno. Persoonlijk ben ik meer gecharmeerd door de pittoreske en nog echt authentieke dorpjes van deze streek, het is een deel van Toscane dat nog helemaal niet is ontgonnen door de doorsnee toerist en misschien juist om deze reden ook het meest aantrekkelijk voor een rustige vakantie in de natuur.
Wandelen & Trekking in het Pratomango massief van Toscane
Het gebied van Pratomagno zit vol met verborgen geheimen. Veel beekjes en ravijnen doorkruisen de hellingen van het massief richting de rivier de Arno. Ze hebben het gezicht van de vallei getekend met kloven en afgronden, de streek is ook boeiend genoeg op geologisch gebied wat het voor de enthousiaste wandelaar uiteraard erg aantrekkelijk maakt.
De mooiste wandeling heb ik op een dag gemaakt tussen Valdarno en Casentino, 17 km lang over een bergrug met vrij gemakkelijke paden, maar het was wel een lange dag en ik kijk er met enige trots op terug. Het pad heet het Cai 00-pad en begint vanaf Monte Lori en loopt helemaal omhoog naar het kruis van Pratomagno. Je haalt een hoogte van 1593 meter op de berg Pianellaccio en 1590 meter op de berg Croce di Pratomagno.
Iets meer over de paden en de routes
De paden en routes worden onderverdeeld in categorieën gebaseerd op het gebied waar je loopt, de paden die het meest worden gebruikt zijn geschikt voor wandelen met een GPS. Je kunt hiervoor routes downloaden (zie link onder dit artikel). Vergeet niet dat je naast een GPS ook een goede kaart moet meenemen en de echte hiker gaat natuurlijk niet van huis zonder kompas! Het wandelgebied is natuurlijk nooit helemaal hetzelfde. De eigenschappen en omstandigheden van het terrein kunnen snel veranderen vooral als er slecht weer is geweest. Bovendien weet de goede wandelaar dat er een moment komt, hopenlijk niet te vaak, dat hij zal moeten improviseren. Voor meer informatie is er een aardige website beschikbaar, helaas alleen in het Italiaans.
De dorpen en bezienswaardigheden nabij Pratomagno
Casentino zo heet het hoogste deel van de Arno-vallei, aan de ene kant ingesloten door de bergen van La Verna, Camaldoli en de Catenaia-Alpen, en aan de andere kant door de Pratomagno. Er liggen hier twee belangrijke heiligdommen die de moeite waard zijn, met name het klooster van Camaldoli waar Sint Franciscus de stigmata ontving en het heiligdom van La Verna. Tussen de beboste valleien liggen prachtige dorpen zoals Montemignaio. De streek staat bekend als land van bossen en monumenten van het Christendom, ongetwijfeld dragen de diepe stilte, de spiritualiteit en het vele groen bij aan geestelijke ontspanning, een plaats voor meditatie en reflectie.
Castel San Niccolò
Het dorp bestaat dank zij het kasteel dat uitkijkt over de Casentino, ooit woonden hier de graven van Giudi. Het dorp is gebouwd tussen de 11e en 12e eeuw, de huizen in het Piccolo Borgo lijken op merkwaardige wijze op elkaar te zijn gestapeld. Langs de Strada in Casentino wordt ook sinds jaar en dag de streekmarkt gehouden die de hele Solano vallei dient, daarom was het dorp bekend in de hele regio. Uit de populariteit van de lokale ambachten is de Biënnale van Steenhouwers ontstaan, bezoekers kunnen in die periode veel kunstwerken bewonderen. Leuk weetje: Het gebied staat ook bekend om de unieke teelt van de sparren die elk jaar als kerstbomen worden verkocht door geheel Italië.
Chitignano
Het kleine bergdorp is gelegen langs de route die leidt naar de heilige berg van La Verna waar het gelijknamige klooster staat. Lang geleden was Chitignano een kuuroord, er zijn nog enkele overblijfselen van te zien. Een deel van het dorp bestaat uit de ruïnes van een middeleeuwse kasteel en de Podesteria (zetel van de magistraat). Het kasteel behoorde toe aan de Ubertini familie en dateert uit de 10de eeuw. Chitignano was vroeger ook een handige plek voor smokkelaars, die vooral in tabak en buskruit handelden. Er is hier zelfs een pad dat de ´smokkelweg´ genoemd wordt. Ieder jaar wordt er een speciale wandeling georganiseerd over deze weg die dan veel deelnemers trekt.
Chiusi della Verna: De abdij van Sint Franciscus van Verna
Chiusi della Verna is gelegen in de mooie vallei van de rivieren Arno en Tiber, het ligt ook in het hart van het Nationaal Park van het woud van Casentinesi. Het gebied wordt overheerst door de Abdij van Sint Franciscus van Verna, het is een imposant gebouw dat lijkt opte rijzen uit de zuidelijke wand van Monte Penna. Chiusi della Verna is trouwens ook de geboorteplaats van Michelangelo Buonarroti toen zijn vader de hoofdmagistraat van de stad was.
De zomer is een speciale tijd om dit kleine middeleeuwse stadje te bezoeken want jaarlijks vindt het Internationale Orgelmuziekfestival in de kathedraal van het heiligdom plaats.
Montemignaio
Montemignaio is een van de kleinste gemeentes in de provincie Arezzo, het heeft een geheel eigen identiteit en binnen haar stadsmuren nog wat overblijfselen van een vroege middeleeuwse nederzetting met de naam Castel Leone. Het dorp Montemignaio is volledig omgeven door een dicht bos van kastanjebomen die ooit ook diende als de grootste bron van inkomsten van de stad. Montemignaio ligt op de bosrijke hellingen van de Pratomagno, tussen de berg Secchieta en de Passo della Consuma. Vanaf dit punt heb je een uniek uitzicht op het terrasvormige landschap. Hoewel klein, de plaats is werkelijk een van de mooiste plekjes in het gehele gebied.
Poppi
De geschiedenis van de stad Poppi heeft alles te maken met dezelfde adellijke familie Guidi die we eerder tegenkwamen en wordt geïllustreerd door een prachtig kasteel uit de 13e eeuw, op de binnenplaats zie je een grote verzameling familiewapens, terwijl je in de kapel een adembenemende reeks fresco's van de beroemde schilder Taddeo Gaddi kan zien, Gaddi was een van de belangrijkste leerlingen van Giotto. De Hermitage van Camaldoli, een belangrijk heiligdom ligt hier vlakbij en is als bedevaartplaats altijd een belangrijke bestemming geweest.
Talla: de Castellaccia
De oudste en misschien wel charmantste stad van het gebied staat ook bekend als 'la Castellaccia'. Talla is voornamelijk een pittoreske kerk en een reeks kleine huisjes die nauw tegen elkaar zijn gebouwd. De ontstaansgeschiedenis van Talla dateert tot ver terug in het verleden, in de tijd van de Etrusken toen de stad Tallulah heette. Je vindt nog ruïnes van een abdij in de kastanje- en beukenbossen, die tussen 950 en 961 door twee Duitse kluizenaars, Peter en Eriprando werd opgericht. Rondom Talla liggen nog enige andere kleine gehuchten die wel de moeite waard zijn van een kort bezoek zoals Faltona en Pontenano, vredige dorpjes in een oase van natuur. Een leuk moment om Talla te bezoeken is tijdens een van de eet- of wijnevenementen, zoals het festival van kaas en tuinbonen, dat elk jaar in de eerste week van mei worden gehouden.
Castelfranco di Sopra
Gelegen langs de oude weg tussen de Arno en de hellingen van de Pratomagno, min of meer halverwege tussen Arezzo en Florence, ligt het mooie dorp Castelfranco di Sopra. Zelfs de weg er naar toe is opmerkelijk: het is van de meest diverse landschappen van Toscane. Tussen Casentino en het Chianti gebied zie je een opeenvolging van spectaculaire heuvels, wijngaarden, olijfbomen en bossen die in elk seizoen anders zijn. De landerijen maken deel uit van het sprookjesachtige gebied ´Le Balze´, een mooi natuurreservaat met ongebruikelijke rotsformaties van klei en zand van wel 100 meter hoog, velen denken dat de streek als achtergrond heeft gediend voor Michelangelo´s Mona Lisa.
Loro Ciuffenna
Aan de voet van de Pratomagno ligt de stad Loro Ciuffenna, een klein, middeleeuws stadje gebouwd rond een Romeinse brug met één boog, het is een van die charmante dorpen die Italië rijk is. Loro Ciuffenna ligt ook eveneens bij het natuurreservaat ´Le Balze´. Om binnen te komen moet je over de brug en door de stadspoort aan het einde van de weg. Een van de bijzonderheden van de stad is de kastanjerivier die dwars door een ravijn loopt en belangrijk is bij de productie van het lokale kastanjemeel. Er is zelfs de oudste functionerende watermolen in Toscane, waarschijnlijk gebouwd rond 1100 en die gebruikt werd voor het malen van gedroogde kastanjes.
Typische gerechten uit de streek van Casentino
Scottiglia
Typisch gerecht van Casentino van middeleeuwse oorsprong. Een soort stoofpot op basis van gemengd vlees (rundvlees, kip, parelhoen, kip, konijn, duif, eend, lam of wat er voor handen was). Het is ook eenvoudig zelf te maken. Fruit eerst de ui, wortelen, knoflook, peterselie, basilicum en wat peperoncini. Voeg vervolgens het vlees toe en kook een paar uur, voeg rode wijn en citroensap toe. Aan het einde voeg je ook nog een blik tomaat erbij. Serveer met geroosterd brood ingewreven met knoflook.
Aardappeltortelli
In het Casentino-gebied wordt een aardappel van goede kwaliteit geproduceerd, deze wordt vooral gebruikt voor het vullen van deze soort tortelli samen met rigatino (een Toscaanse pancetta), tomaat, peterselie, knoflook, rozemarijn, nootmuskaat, citroenschil, parmezaanse kaas, eieren, zout en peper. De smaakmaker bestaat uit boter, salie en geraspte pecorino. Wordt ook vaak gegeten met een porcini saus.
Porchetta van konijn
Heerlijk konijn gevuld met pancetta, aardappelen, knoflook, salie, rozemarijn en wilde venkel, gekookt in de oven. Kan heel goed met aardappelen geserveerd worden.
Macaroni met ocio (gans)
In Arezzo betekent ´maccheroni´ grote vierkante verse pasta van maar liefst 7-10 cm. Eigenlijk lijkt het bijna op lasagne. Perfect met een ragu van de lokale gans (vrije uitloop).
Cime di rape met worst
Raapstelen van de Casentino met gepeperde Toscaanse worstjes.
