Op vrijdagavond 9 januari rond 9 uur, je verwacht dat dan de meeste inwoners van Noto net aan tafel gingen, werd men opgeschrikt door een zware aardbeving die het hele eiland trof. Het epicentrum lag rond de vallei van Noto. Hoewel aardig wat schade, ging men de volgende dag en de dag daarop weer gewoon aan het werk. Er waren geen naschokken meer te voelen, en de mooie welvarende stad stond grotendeels nog overeind.
Vergelijk nu hotelprijzen in Noto
Noto was een oude stad die al heel wat had meegemaakt sinds de eerste nederzettingen zich er vestigden in de bronstijd. In de 17de eeuw was de stad welvarender dan ooit en dat zegt wat als we de schrijver Mohammad al-Isrisi al in de Normandische periode (12de eeuw) mogen geloven die het heeft over:
" Slechts één dag van Syracuse ligt Nûṭus (Noto), een van de sterkste en meest hooggelegen vestingen, en een van de mooiste steden; uitgestrekt in oppervlakte, rijk aan toegangspoorten, en zeer belangrijk, met zijn keurig geordende markten en torenhoge paleizen. De rivieren van het gebied voeren overvloedig water aan en brengen veel molens in beweging; haar rechtsgebied bestrijkt een uitgestrekte omtrek; haar provincie is edel; haar akkers die gezaaid moeten worden zijn vruchtbaar boven alle andere, en haar landerijen productiever dan alle andere. Net als het sinds primitieve tijden bewoonde Noto heeft het overblijfselen van de oudheid. Het ligt acht mijl van de zee."
Een goed georganiseerd stadsbestuur in Noto
Keurige markten en grote palazzo’s, beiden een teken van een goed georganiseerd bestuur, en dat blijkt ook wel uit het vervolg van het verhaal. Want twee dagen later, op zondagmorgen rond 9 uur, toen iedereen net naar de kerk ging kwam de eerste hevige naschok, een uur later nog een en om half twee ‘s middags de genadeslag. Die laatste aardbeving van 11 januari, het epicentrum lag in de zee voor Catania, verwoestte alles wat er nog overeind stond en er vielen duizenden doden en gewonden. Bovendien veroorzaakte de beving een tsunami die de kusten tot aan de Eolische eilanden bereikte. Een ooggetuige vertelt over de gebeurtenis van de elfde in Catania: "Hij zag dat om half twee plotseling de hele stad in puin lag met de dood van meer dan 160 mensen en dat tijdens de aardbeving de zee door twee golfstromen was teruggetrokken en door de daaropvolgende onderstroom had alle boten die in die baai lagen meegesleurd. Wees gerust dat er geen pen is die zo'n ramp kan melden. " In totaal waren er bijna 100.000 doden, ongeveer de helft van de bevolking.
Dat er geen humanitaire hulp van buiten kwam, en evenmin de ernst van wat er gebeurde werd ingezien (in tegenstelling tot bijvoorbeeld de bijna gelijksoortige gebeurtenissen in Lissabon en Reggio en Messina, die juist veel steun kregen) moet gezocht worden in het politieke en sociale isolement van Sicilië in de zeventiende eeuw: alleen de koning van Spanje en de onderkoning van Sicilië werden voortdurend op de hoogte gehouden van wat er in dit land gebeurde. Het ging de geschiedenis in als een van de 23 ergste aardbevingen.
Alsof Renzo Piano een nieuw Genua zou mogen bouwen
Noto liet zich door al dit geweld niet ontmoedigen en stelde met directe ingang Giuseppe Lanza aan, hertog van Camastra, als vicaris-generaal voor de wederopbouw van de Val di Noto. Wat een opdracht, als het niet zo’n droevige reden had, zou dat toch de opdracht van een leven zijn: Bouw een nieuwe stad, nog mooier dan we al hadden! Lanza riep deskundigen aan van overal, zelfs de Hollandse militair ingenieur Carlos de Grunenbergh en talloze anderen om het nieuwe stadsplan te ontwerpen. Er werd besloten de nieuwe stad 9 km verderop te bouwen op de heuvel van Meti. Daarnaast kwamen een groot aantal architecten aan bod om de nieuwe gebouwen te ontwerpen en bouwmeesters en steenhouwers om het uit te voeren.
Stadsplan van Noto met gebouwen van zandsteen die gloeien in het licht van de zon
“Noto is een van de schitterendst gebouwde steden van Europa: dit afgelegen stadje komt in het geheugen op gelijke hoogte als Würzburg of Nymphenburg, als een van de mooiste prestaties uit het tijdperk dat Mozart en Tiepolo voortbracht” schreef Douglas Sladen.
Het plan was om een rechtlijnig, perfect geproportioneerd stedelijk centrum te scheppen waarvan de voornaamste wegen op diverse punten prachtige panorama's zouden opleveren. De stad werd in drieën gedeeld door drie hoofdwegen die van oost naar west liepen om zoveel mogelijk van het zonlicht te behouden. De drie stadsdelen herbergden achtereenvolgens de adel, de geestelijkheid, en onderaan het gewone volk. Als voornaamste bouwmateriaal werd compacte kalksteen gebruikt, een substantie die de zonnestralen schijnt te absorberen en ze omzet in een zachte goud-honingkleurige gloed. Dit kun je het mooiste zien bij zonsondergang.
De belangrijkste verkeersader is de Corso Vittorio Emanuele, waarlangs veel van Noto's meest belangrijke gebouwen staan en drie piazza's, elk met een eigen kerk. Ook de stadsparken liggen langs deze weg. Andere gebouwen die het bezichtigen waard zijn, zijn het Monastero del Santissimo Salvatore met haar sierlijke toren, het Palazzo Ducrezio, de kathedraal, de kerk van San Francesco, de Jezuïetenkerk en het Palazzo Nicolaci di Villadorata.
De hele stad werd gebouwd in de gangbare stijl van de 18de eeuw en dus barok, maar toch is er veel verschil, iedere architect gaf er toch een eigen interpretatie van en bedenk dat de heropbouw zeker 100 jaar duurde, dus ook smaken veranderden. Toch vind je een overvloed van groteske maskers, cherubijnen en krullen verdringen elkaar met andere versieringen. Smeedijzeren balkons met ganzenborsten zijn er in overvloed. Aan het eind van de Corso Victore Emanuele ligt het Piazza XVI Maggio, met de prachtige San Domenico kerk en de fontein van Hercules. Andere adellijke paleizen die je moet zien zijn Palazzo Astuto en Palazzo Trigona Cannicarao.
Noto, Ragusa, Modica en Scicli, steden die herbouwd werden na de aardbeving, staan op de UNESCO werelderfgoedlijst. Ook als je geen fan van barok bent is het de moeite waard om een bezoek te brengen, als was het maar om te zien wat de veerkracht van de mens tegenover de overweldigende kracht van de natuur kan waarmaken.
Het Noto Antica
De oude stad werd achtergelaten en de natuur nam bezit van de gebouwen en wat er van over gebleven was. De laatste jaren begint men te spreken van een Pompeii uit de 17de eeuw, en er bestaan wel plannen om het op te graven. Maar bij die plannen schijnt het voorlopig te blijven. Een nieuwsgierige toerist kan er zeker een bezoek brengen en misschien ontdek je wel iets. Er is een wandelpad naar toe, maar het staat nergens aangegeven.
Overnachten in Noto
MichaEl Garden
Pas gerenoveerd complexje van enkele kamers rond een tuin op 1 km afstand van het centrum van Noto. Wij zijn er niet zelf geweest, maar de reviews van gasten zijn uitbundig. Smaakvol ingericht en een leuke ontbijtkamer met frisse kleuren en een uitstekend ontbijt. Zeker aan te raden. In totaal 6 kamers, voor 2 of 4 personen met airco.
Via Italo Svevo Traversa, 4°, 96017 Noto SR, Italy - Prijzen en reserverenRestaurants tips in Noto
Ristorante Crocifisso
Degustatiemenu's van Siciliaanse gerechten met een twist, plus wijnarrangement, in een mooie, understated ruimte. Een Michelinster-waardig restaurant in Noto waarin je de liefde voor hoogwaardige plaatselijke producten en Siciliaanse traditie kunt proeven. Degustatiemenu 4 gangen vanaf 65 Euro.
Via Principe Umberto, 48, 96017 Noto SR - telefoon: 0931 968608 - website https://ristorantecrocifisso.it/ - woensdag gesloten en in juli en augustus alleen geopend voor diner.Foto: Photo by Antonio Sessa on Unsplash
Vergelijk nu hotelprijzen in Noto
