5 of 5 (27 Votes)
Sicilie smeltkroes der culturen
Sicilie smeltkroes der culturen

Wat hebben spaghetti, schepijs, bikini's en bodybuilding met elkaar gemeen? Het zijn allemaal uitvindingen van de Romeinen die gebivakkeerd waren op het eiland Sicilië. De Romeinen waren trouwens, en dat weten we sinds John Cleese ons dat opsomde in de komedie 'The Life of Brian', in alle opzichten inventief. Wat is er dus nog meer bijzonder over Sicilië en deze cultuur, we nemen je mee op een korte ontdekkingsreis door Sicilië om te zien wat er nog voor interessants werd ontdekt. 

Granita

Een verse Siciliaanse Brioche en Granita

En als de kok van de villa had tegelijk het lumineuze idee had gehad om wat vruchtenmoes te mengen met het door de harde renners meegebrachte ijs, dan had hij ter plekke de basis gelegd voor Ben & Jerry's. Vandaag kunnen we in de Siciliaanse keuken nog genieten van talloze soorten granita´s, zoals deze oude vorm van consumptie ijs wordt genoemd, vooral die gemaakt worden met citrusvruchten en bessen die hier overal in het wild groeien. Een granita is gemaakt van geschaafd ijs en dus niet van gemalen ijs zoals algemeen gedacht wordt. Vroeger schaafde men schijfjes van een groot blok ijs en vermengde deze met het sap en de moes van vruchten. En geloof me, het maakt verschil!

De komst van pasta

Typische Siciliaanse wagens die vroeger gebruikt werden om waren naar de markt te brengen

Tijdens de Romeinse overheersing van Sicilië was het eiland ook de graanschuur van het Romeinse rijk. Maar de langdurige transporten naar Rome en de weersomstandigheden, hitte en vocht, waren er de oorzaak van dat veel van het graan al bedorven was voor het aankwam. Een slimmerd (zou het iemand zijn geweest die China had bezocht) bedacht om zout en water toe te voegen aan het meel, de massa te walsen en in lange repen te snijden en daarna te laten drogen. In die vorm kon het gemakkelijk naar andere delen van het rijk worden geëxporteerd en het verlengde de houdbaarheid. Allemaal uitvindingen waarmee Sicilië haar tijd ver vooruit was!

Vis, vis en nog eens vis

Vismarkt op Sicilie

De veelzijdige keuken van Sicilië

De keuken van Sicilië is even inventief als gevarieerd. Het eiland was al sinds de prehistorie een speelbal voor economische belangen vanwege de strategische ligging in de Middellandse zee. Arabieren, Grieken, Noormannen, Romeinen, Feniciërs, Goten en Vandalen hebben hun respectievelijke culinaire sporen achtergelaten, niet noodzakelijkerwijs in die volgorde en soms zelfs een aantal tegelijkertijd, wat Sicilië de terechte naam gaf letterlijk een smeltkroes van (eet)culturen te zijn.

De tempelvallei

Vruchtbaar

Maar het was uiteindelijk vooral de vruchtbare grond van Sicilië, waar elk zaadje wat je in de grond stopt dubbel produceert, die de basis vormde van de rijke culinaire cultuur. Vanzelfsprekend samen met de rijke visgronden van de Middellandse zee die het eiland aan alle kanten omspoelen en het heerlijke klimaat. Kruiden, specerijen, citrusvruchten, sardines, zwaardvis, tonijn, olijven en olijfolie, wijn, lamsvlees, kaas en pasta om maar een paar producten te noemen die hier allemaal vandaan komen.

Fico d'India

Siciliaanse specialiteiten

Sommige van deze specialiteiten zijn inmiddels ook bij ons bekend zoals b.v. de Bottarga (gemaakt van de kuit van tonijn) uit Trapani en zwaardvis, synoniem met Messina. Palermo staat bekend om de grote variëteit aan groentegerechten en de heerlijke sardientjes. Uit Catania komt het beroemde recept voor Pasta alla Norma, genoemd naar Bellini's gelijknamige opera. Syracuse en Ragusa staan bekend om hun visgerechten, terwijl uit Ragusa ook de veelgeprezen ricotta en Pecorino kazen komen.

Caciocavallo kaas uit Sicilie

In het binnenland vinden we Caltanissata, waar een bijzonder goede kwaliteit olijfolie wordt geproduceerd en niet te vergeten de diverse soorten Torrone nougat, die volgens lokale legenden in Sicilië voor het eerst werd geïntroduceerd door de Arabieren en daarna pas in de Noord-Italiaanse stad Cremona terecht kwam. Daarnaast moeten we natuurlijk niet het groen goud van Bronté niet vergeten, de pistachenoot en Enna, een hooggelegen dorp bekend om gerechten die rijkelijk voorzien zijn van allerlei specerijen en de typische zoetzure combinaties met honing en wijnazijn.

Ouderwetse torrone van amandelen en honing

Casatelle di Enna

De Noormannen op Sicilië

Mijn vrienden uit Noorwegen zijn bepaald geen bomen van mensen, ze hebben een mooie lichtgebruinde gelaatskleur, bruine ogen en donker haar. Altijd gedacht dat dit op Eskimo voorouders duidde, maar ik weet nu beter. Met een naam als Kristin is er weinig twijfel mogelijk waar deze dame geboren werd. Nog voordat de Noormannen Engeland veroverden, hadden zij hun oog laten vallen op Sicilië.

Traditioneel Siciliaans aardewerk

Ze moesten eerst nog even de Moren en de Saracenen er uit gooien, wat toch nog 10 jaar duurde. De eerste Koning van Sicilië was aldus een Noorman die bekend werd als Rogier II, nadat zijn vader de Muzelmannen er hardhandig had uit geknikkerd. De Sicani en Siculi stammen bewoonden het eiland in de prehistorie. Achtereenvolgens kwamen toen de Feniciërs die uit wat vroeger Libanon is kwamen, daarna de Grieken en de Carthagers (Tunesië), de Romeinen, de Byzantijnen, de Moren uit Noord Afrika en de Saracenen uit het Midden Oosten (Irak).

Céfalu

De laatsten stichtten de stad Palermo, toen bekend als Panormus, wat de naam had Bagdad in schoonheid en rijkdom te evenaren. Daarna kwamen de eerdergenoemde Noormannen langs. Intussen hadden ook de Gothen, de Vandalen en zelfs de Duitsers uit Hohenhausen en de Spanjaarden uit Aragon geregeerd in Sicilië. Vanwege de strategische ligging midden in de Middellandse Zee was het eiland een ideaal uitgangspunt voor de kooplieden van de wereld met prima havens en een goed klimaat. Een overslagplaats vooral, zoiets als Rotterdam.

Geschrijften op de muur van een bidkamer van Arabische oorsprong in een huis in Palermo

De bevolking waaide met iedere wind mee en aanbaden successievelijk op commando goden en godinnen van diverse pluimage, eventueel tegelijkertijd als het zo uitkwam. Als je maar een reis kan maken en toch de geschiedenis en cultuur van de hele Westerse wereld wilt zien: ga naar Sicilie!

Barok in Catania

Je vindt er Griekse tempels en amfitheaters, Romeinse nederzettingen, villa's met de prachtigste mozaïeken, unieke kerken gebouwd in een gemengde Noormandisch-Arabische stijl zoals het Noormannenpaleis in Palermo, paleizen met Moorse en Byzantijnse elementen zoals het Santa Maria dell'Ammiraglio in Palermo, Barok zoals in Catania en Ragusa, Grieks-orthodoxe kerken, Gotische kathedralen en middeleeuwse kastelen, Spaans-Catalaanse/Gotische paleizen, barokke villa's, en zelfs een Neoklassieke Chinese villa uit de 19de eeuw.

Moorse architectuur Santa Maria dellAmmiraglio in Palermo Neoklassieke Chinese villa uit de 19de eeuw in Palermo

Sicilië is echt voor iedereen

Sicilië is een vakantie-eiland bij uitstek. De zon, de zee, de cultuur, de historie, de architectuur, de natuur, de keuken, de wijnen: voor iedereen is er wel iets te vinden. Om het eiland te leren kennen is een rondreis aan te raden. Huur een auto ter plaatse en trek er minimaal 14 dagen voor uit want het is een groot eiland. De kusten en stranden zijn zo gevarieerd als de historie, van rotsige schiereilanden tot lange vlakke zandstranden, met idyllische uitzichten over zee vanuit een hooggelegen Griekse tempel tot een met bougainville sprookjesachtig overladen hoteltuin.

De byzantijnse dom van Palermo

Over dit artikel

Land: Italië