‘Sardinië? Vast iets als zo’n Grieks of Kroatisch eiland. Sicilië is ook mooi. Ja, Corsica ken ik al.’ Pas op, zo mis je Hart & Ziel van Sardinië. Natuurlijk zijn de gebruikelijke Romeinen en Grieken en Feniciërs er geweest, maar de verhalen die luider en luider gonzen, de laatste jaren, raken aan de ongelofelijke rijkdom aan archeologische resten van – lees dit goed – een verdwenen beschaving.
Vergelijk nu hotelprijzen in Den Haag
Op dit mythische, mysterieuze eiland, qua oppervlakte zo klein als Nederland, maar vaak aanvoelend als een heel continent op zich, staan ongekend veel en vaak verborgen schatten waar de officiële archeologie maar matige verklaringen voor heeft. Een voorbeeld? Denk meerdere grote-stenen nuraghe-torens bijeen, geschakeld, tot meer dan 20 meter hoog, 5 van onze verdiepingen op elkaar, meestal strategisch gelegen met een majestueus uitzicht. Men spreek van forten, denk Middeleeuws, maar dan 2000 jaar eerder… Maar, forten? Waarom hadden die dan geen afsluitbare deuren en volkomen onlogische schietgaten? Kom echt gerust vrijuit mee-bedenken, mee-invoelen, over wat het wel kan zijn geweest.
Het mysterie van de nuraghes
Alleen al over die torens… Stel je Nederland voor en denk dan aan de aanwezigheid van ver over de tienduizend (10.000) ronde stenen torens, nuraghes genoemd, die meer dan 3000 jaar oud zijn. Ingenieus gestapeld vooral de binnenkant, met koepels die op elkaar staan, spiraaltrappen eromheen, nissen met weer gangetjes, bij elkaar komend waar je dan meer stutwerk had moeten zien. Architectonische oplossingen die voor die tijd heel ingewikkeld waren; men fluistert ‘moeilijker dan de pyramides’. En vaak eigenlijk gewoon onhandelbaar groot voor die tijd, gezien hun gereedschappen. Of hadden ze andere middelen? Dat móet haast wel. Kom naar eens stenen tellen, kom al die zorgvuldig geplaatste grote stenen maar eens tellen. ‘Veel succes’ zelfs als je het met de werktuigen van vandaag zou willen nadoen.
Symboliek in vergeten Sardijnse Stonehenge
Van intiem tot majestueus, maar altijd met symboliek, een diepere betekenis: verbondenheid tussen aarde en kosmos, tussen mannelijk en vrouwelijk, seizoenen, mensen onderling. Er zijn tientallen torens die gericht zijn op winterzonnewendes, zomerzonnewendes of maanequinoxen. Er liggen bouwwerken die elders wereldfaam hadden verkregen, maar er in Sardinië vergeten bij liggen. Ooit een stenen fallus van tientallen meters gezien, in volle glorie, liggend, best gedetailleerd vormgegeven? Er staat bij het roestige hek niet eens een bordje. Als je ze weet te vinden is het een stil juichend feestje, want juist op die lastig te vinden plekken zwijgt het mysterie en zijn de officiële verklaringen nog lang niet definitief. Een ding is zeker: op Sardinië moet toen, naar men zegt in de bronstijd, een grote beschaving zijn geweest, alleen al vanwege de tijd en de middelen die ze ter beschikking hadden, om dit alles te kunnen bouwen.
Het oudste condoom, de grootste menhirs, de oudste druivenpit. Waren het de Sarden?
Er zijn nog geen officieel erkende geschreven bronnen uit die tijd zelf gevonden. Wel verwijzingen, indirect en direct. De Egyptenaren bijvoorbeeld vreesden de Shardana, een zeevarend volk, maar, ai, waren dat de Sarden? Dan moet de geschiedenis van de Middellandse Zee worden herschreven. Want die link is officieel nog niet gelegd. En die dekselse Sarden komen de laatste jaren plotseling met allerlei nieuwe vondsten naar voren. De oudste losstaande stenen beelden; de oudste druivenpitten voor wijnbouw; het oudste condoom.
In een vallei met menhirs staat meteen ook de grootste van Europa. Er zijn wegen van vele duizenden jaar oud, er is een verbijsterend bronzen treinwagonnetje, ja, een trein-wa-gon-ne-tje! Er zijn karrepaden met oeroude en nog steeds onverklaarde wielsporen.
Er zijn zogeheten feeënhuizen als ode aan de vrouw, of aan moeder Aarde, of waren het symbolische deuren naar het hiernamaals? Er zijn nauwkeurig gestileerde maantempels, Maya-maar-dan-2000-jaar-eerder; sierlijke brontempels en een soort hunebedden 3.0, met opvallende mannelijke maar even goed vrouwelijke vormen. Je loopt langs plaatsen waar werktuigen werden gemaakt van vulkanisch obsidiaanglas; er wordt vermoed dat de ogen van de godenbeelden in Egypte werden gemaakt van dit glas.
Sardinië, oeroud vulkanisch eiland, zit vol verhalen, in de grond en daarboven.
Staat Sardinië aan de vooravond van een internationale doorbraak
Dit was een zeer grote bronstijdbeschaving waar het laatste woord nog lang niet over gesproken is. Het staat waarschijnlijk aan de vooravond van een internationale doorbraak. Als je daar dan zo tussen loopt, bewust van de verhalen, van de vele nog onverklaarde zaken, dan komt er een gevoel van respect op, een zeer diep geworteld gevoel, goed gevoel.
De zo fraai formulerende Vlamingen zouden het zo zeggen: ‘een verbondenheid doorheen de tijd’. Met de aarde, het water, de stenen, de geesten, met elkaar. Heb je de film ´Down to Earth´ gezien, over de ´wisdom keepers´ op aarde? Op Sardinië ruik je die film en loop je er, als je weet hoe je moet kijken en voelen en als je je eigen hart en ziel open kunt stellen, vaak als in een film rond. Grote kans dat het je gaat verbazen: ‘waarom had ik hier niet eerder van gehoord?
Vergelijk nu hotelprijzen in Den Haag
Samuele (Sam) Pitzalis, in Rotterdam geboren (1965) uit Sardijnse ouders, weet als geen ander waar je moet zijn op Sardinië. Zijn vader sleepte hem als kind overal mee naar toe. Hup, contact maken, informeren. Hij nam altijd een andere onbekende route naar en op Sardinië. Onderzoeken, proberen, gewoon kijken hoe het is. Ontdekken, leren en genieten. Hij doet nu waar hij van jongs af al voor getraind werd, en het past bij hem, zoals hij zelf zegt ´als een oude jas´. Als omstandigheden hem dwingen tot improvisatie, komt er altijd iets nieuws en goeds uit. De levensfilosofie van een ontdekkingsreiziger. Na een studie Italiaans in Leiden nu werkzaam als beweegcoach in Nederland en gids op Sardinië, waar hij wandelreizen naar toe organiseert, een combinatie van twee passies.
