Sardinië
- Hello there: Hello there
Zoek je reistips voor een reis naar Sardinië? Het eiland Sardinië met als hoofdstad Cagliari en misschien wel de mooiste stranden van Europa. Het tweede grootste eiland in de Middellandse Zee met veel natuurlijke bezienswaardigheden zoals Parco Nazionale dell'Arcipelago di La Maddalena (La Maddalena). Cala Mariolu (Baunei), Cala Goloritze, Capo Testa, La Pelosa Beach, Porto Cervo, Costa Smeralda, Villasimius, Capo Caccia en Pan di Zucchero (Iglesias).
Waarom is Sardinië zo bijzonder als vakantiebestemming?
Een geliefde vakantiebestemming, vooral langs de beroemde Costa Smeralda waar menig rijk en beroemd personage af en toe neerstrijkt. Het binnenland is droog, warm en wild, een land van herders en boeren; het regent op Sardinië zelden met 300 zondagen per jaar. De bekendste plaatsen zijn Cagliari, Olbia en Oristano en Alghero. De Su Nuraxi di Barumini zijn de belangrijkste Nuraghi die je hier kunt bezoeken, dit zijn nederzettingen gebouwd rond 2000 jaar voor Christus, ze staan geregistreerd als UNESCO Wereld Erfgoed.
Oude mysteries: nuraghes in Barumini
Wie precies bouwden die ruim duizend torens met reuzenstenen, waarvan nog maar een deel is uitgegraven? De grootste van deze nuraghes, in Barumini, verscheen pas in de jaren ’50, nota bene van onder een van de vele puntige heuvels; wat komt er onder de volgende tevoorschijn? Bent u er toevallig bij, wanneer weer een beschilderd Punisch graf is gevonden, dankzij bijvoorbeeld een wegzakkend tractorwiel?
Wandelend in het binnenland zou een van die steentjes op de grond zomaar een echt pijlpuntje of een honderden miljoenen jaren oud stukje obsidiaan kunnen zijn, vlijmscherp glanzend zwart vulkaanglas dat vroeger de huiden schoon schraapte. Wie wist ver voor de uitvinding van de diamantboor het graniet zo te bewerken als in de domus de janas, de nu te bezoeken grotjes waarin ooit vast 'de feeën huisden'? Zet voet op Sardinië en u staat op vele, vele duizenden jaren oude grond, vol sporen van beschavingen tot zeer ver voor het Christendom.
La Barbagia: Trots en gerespecteerd
In het binnenland doet de streeknaam La Barbagia vermoeden dat de Romeinse naamgevers de zaak niet bepaald onder controle hadden... Vele sporen van een hard bestaan, noeste arbeid, tot hoog in de bergen, ook waar de grond niet vaak vruchtbaar was. Symbolisch voor de volksaard is de Sardische ezel: taai, dapper en eigen gereid. Sarden zijn dan ook gerespecteerd door alle Italianen, zoals bijvoorbeeld fysiek sterke Friezen dat in Nederland kunnen zijn, met hun eigen taal en eigen aardigheden. Karaktervolle donkere Sardische koppen! Inmiddels minder fanatiek, maar nog steeds op een sympathieke manier trots zijn de sardisten, die alleen producten van Sardische bodem de allerbeste vinden en koppig nog dromen van complete autonomie van Italië, 'zij van het continent'.
De beroemde kust van Sardinië: allerpuurste natuur
Van het ‘Italiaanse continent’ steken jaarlijks velen de zee over om bijvoorbeeld aan de kusten te genieten, die zelfs naar Italiaanse maatstaven de allermooiste zijn. Zwem in het kristalheldere, soms zelfs smaragdkleurige water, spectaculair mooi. Struin langs de rostkust waar net dat ene bijzonder zeldzame zeehondje leeft, of met uitzicht op de steile trappen langs de klif omlaag, op loopafstand van pittoreske bootjes die de verste vis bijna tot in de keuken brengen. U vindt er kilometers lange en brede witte zandstranden met zandkorrels soms als kwarts, bijna half-edelsteentjes, en zelfs ook voor ons gewone zandduinen, maar dan met geheel eigen begroeiing. Vertrouw op perfecte duikscholen en werkelijk internationale omstandigheden ook voor de zeilsport. Vraag Italiaanse wielrenners en mountainbikers op het vasteland waar in Italië je het mooist kunt fietsen en Sardinië staat hoog op het lijstje. De vele natuurparken genieten stuk voor stuk terecht de bescherming van het Wereldnatuurfonds. Wandel er in de bergen en de tijd vervaagt, hier is zoveel gebeurd, dit gaat zo ver de geschiedenis in, en die jeneverbes daar staat er zeker al duizend jaar. Nergens ter wereld klinkt het klingelende binnenhalen van de schapen ’s avonds mooier dan in de Sardische stilte.
Een geheel eigen eiland
Terecht zijn de Sarden trots op hun eiland. Hun authentieke warmte vertaalt zich ook in hun bijzondere gastvrijheid en eigen keuken, een mengeling van Italiaanse klassiekers en verse gerechten van eigen bodem, ook met duidelijke Noord-Afrikaanse invloeden. Proef in Sardinië meer dan Italië: een eigen trotse dimensie.
Atlantis
En dan hebben we het ineens over Atlantis, Ja, hoor, Atlantis… De filosoof Plato had het al over een in het westen in de grote zee gelegen eiland, genaamd Atlantis, waar mensen bovengemiddeld oud werden, oogsten meerdere keren per jaar plaatsvonden, veel verschillende vruchten groeiden, metalen aan de oppervlakte zouden liggen en waar 20.000 torens stonden.
Ligt op Sardinië een tweede Pompeï?
Alleen daarom al: grote kans dat Sardinië dat eiland is; het kan bijna niet anders. De Atlantis-vernietigende grote golf, een oorvijg van Poseidon, die veel zou hebben weggevaagd. Je kan het wel zien in het landschap, vooral tegenwoordig met de drones die de vele overspoelde complexen laten zien. Krantenkoppen rond de verbluffende drone-foto-tentoonstelling Sa Unda Manna (De Grote Golf) spreken zelfs van ‘ligt hier op Sardinië nou eigenlijk een tweede Pompeï’?
Cameron op zoek naar locatie voor film over Atlantis
Avatar- en Titanic-regisseur Cameron was er kortgeleden op zoek naar mogelijke locaties om een aflevering over Atlantis te filmen. Bij een interview over dit nieuwe archeo-astronomisch meesterwerk zie je hem met moeite zwijgend zijn geloofwaardigheid internationaal bewaken; in gedachten al bezig met een huisje te kopen op Sardinië, misschien wel als investering. Hij liep verbaasd rond bij een nuraghe torencomplex dat ingenieus en sierlijk alle mogelijke zonnewendes en equinoxen registreert. Een nu nog internationaal onbekende bezienswaardigheid, straks waarschijnlijk behorend bij de wereldtop.
Een torencomplex op Sardinië lijkt een weerspiegeling van de Plejaden ?
En het is inderdaad speculatief, nu in ieder geval nog wel, maar zou een torencomplex uit de oudheid op Sardinië samen met andere in de buurt nou echt toevallig de met het oude Atlantis verbonden Plejaden-sterrenconstellatie op aarde weerspiegelen? Nuraghe Santu Antine is de grootste, zoals in de Plejaden ook de ster Alcyon de felste is. De omcirkelde stippen zijn nuraghes, veel te dicht op elkaar om forten te zijn.
Moedergodin, Dea Madre
Sardinië moet van oudsher matriarchaal zijn ingericht, het heeft ook nu nog matrilineaire trekken. De Moedergodin, ´Dea Madre´, die de inspiratie was voor de latere Griekse Demeter, is nog steeds belangrijk. Begin over de Dea Madre en ogen gaan oplichten, met ja, eigenlijk, gewoon simpele, pure liefde. Ze wordt niet luid geëerd, maar diep van binnen erkend door de Sardijnen. Er zijn op het eiland zelfs diverse heksenmuseums, vrouwelijke sjamanen, krachtige vrouwen die de matriachale cultuur lijken te bevestig.
Naast en samen met het vrouwelijke is er het mannelijke. Zie bijvoorbeeld de stenen ‘reuzen’-graven zoals wij de hunebedden hebben liggen; ze zouden de mannelijk viriele stierenhoorn weergeven, en tegelijkertijd zie je er, van bovenaf gezien, de vrouwelijke halve maan, of een vrouw die leven opneemt, verwekt en opnieuw baart. Het dansen in de dorpen doen ze naast elkaar, schouder aan schouder, samen verbonden. De vrouw niet minder dan de man, de man niet minder dan de vrouw. Geen verleiding, wel saamhorigheid.
De verbondenheid met de natuur op Sardinië
Hart en ziel Sardinië zie je ook op de vele dorpsfeesten rondom lokale producten, google maar eens naar ‘sagra + Sardegna’, en er verschijnen er te veel om op te noemen. In een sfeer van dorpsverbondenheid zijn het odes aan de gezamenlijke vruchten van het land, te vergelijken met de heidense carnavals, odes aan seizoenswisselingen en de omgang met de natuur. Grote kans dat je onderweg tijdens je vakantie een dorpsfeest tegenkomt en dat je bijzondere culturele ontmoetingen meemaakt. Bijvoorbeeld met de man die samen met zijn zoons tot UNESCO-erfgoed is uitgeroepen, vanwege de zeer specifiek gestemde schapenbellen die zij maken, ook gebruikt dus in de carnavalskostuums. Of anders de man die oeroude Sardische symbolen laat voortleven in de materialen die hij bewerkt. Er zijn veel zeer begaafde en toch zo bescheiden, en sowieso gastvrije, mensen.
Aan tafel op Sardinië
Hart en ziel Sardinië zie je ook aan tafel, bij een agriturismo bijvoorbeeld, vele zijn nog zoals het oorspronkelijk bedoeld was: liefdevol. Vaak hebben ze slechts een paar kamers maar vooral een keuken die het eten enkel met liefde klaarmaakt en opdient.
Want het zijn de paddenstoelen die broerlief gisteren plukte. De artisjokken van eigen land. Je zult merken dat ze niet zomaar wat op tafel zetten: ‘Dit is onze x, of, die maakten we zelf of kregen we vanochtend van mijn y. En dit product z maken we hier in deze streek zo en die maken we eigenlijk ook rondom gebeurtenis a’. Letters in te vullen door de spreker.
Ze houden van de term ‘chilometro zero’, nul kilometer, alles dicht uit de buurt. Ze houden uitstekend rekening met vegetariërs en veganisten, gebruiken het liefst granen die ‘hier vanouds voorkwamen, bijna verloren waren maar wij hebben ze hier weer teruggebracht.’ De wijn en likeur zijn veelal zelf gemaakt en worden met trots opgediend. Ook rondom het brood en de toetjes hangt symboliek, verwijzend naar de geestenwereld, de rituelen, de belangrijke momenten in het leven, of een herinnering aan vorige levens.
Sardinië: verhalen, mysteries, ontdekken, herinneren
Tip: ga elke dag op ontdekking, naar weer een bijzondere plaats. Elke dag weer een pareltje, veelal verbonden met de uniek diepe beschaving, die hier zo aan de oppervlakte ligt of net daaronder, teveel om met onze middelen op te kunnen graven. Maar de vaak zeer zichtbare sporen, resten, delen van de monumenten, spreken boekdelen, als je de verhalen weet, leest, laat binnenkomen. Je kunt het natuurlijk wegzetten als een zootje stenen en 99% (zonder overdrijven) moet nog (verder) worden opgegraven, maar als je alleen al de enorme toewijding beseft.
Inzichten die je graag levend houdt. Hier, op dit eiland, is iets bijzonders aan de hand geweest. Een eiland vol verrassingen en ontdekkingen. Waar een bijzondere uiterlijke reis ook innerlijk gaat uitwerken. Tussen al die mysteries en verhalen dienen vanzelf eigen persoonlijke momenten van bezinning, inzicht, verbondenheid, her-innering, her-ontdekking zich aan. En goede persoonlijke voornemens aan het eind: this I want to keep alive, ook thuis, van binnen, voorgoed.
Blue zones
En dan hebben we het niet eens gehad over waardoor Sardinië een van ’s werelds 5 Blue Zones is, tenminste, bepaalde dorpen, hoor. Met uitzonderlijk veel zeer vitale 90- en zelfs 100-jarigen. Nee, en het zit ’m niet in de olijfolie en de zon en andere Mediterrane dingen. Want 3 van de 5 Blue Zones liggen ver van deze zee vandaan. Wel in lifestyle-aspecten en voedingskeuzes die ook naar ons stedelijke Westen prima te vertalen zijn. Schijnen we een volgende keer ons licht op!
Bijdrage van de reisgids Sam Pitzalis
Het weer op Sardinië
Blader door de reistips
- Geschreven door: Nelleke Pruijs
Herinner je nog die ‘geweldige’ reality show 'Het Italiaanse Dorp Ollolai' van RTL? Die kneiter spannende zomerhit van 2018? Juist. Het Sardijnse dorp dat schijnbaar elke Nederlander ineens op z’n bucketlist had staan, had achteraf toch wat kleine lettertjes.
- Rubriek: Sardinië