Ontdek een masseria langs de kust bij Fasano in Puglia

Hoe kan ik je overtuigen dat een vakantie op een masseria iets voor jou is? En weet je eigenlijk wat een masseria is? Laten we daar mee beginnen. Je kent ongetwijfeld wel de Limburgse boerderijvorm, de grote carrévormige boerderij met alle bedrijfsruimten in gesloten formatie gerangschikt rondom een binnenplaats die alleen toegankelijk is via een poort. Zoiets, maar dan in het zuiden van Italië, in de omgeving van Fasano in Puglia, wit kalkstenen complexen, waarbij sommigen van immens grote omvang, soms zelfs met een toren.

Ik verbleef in wat nu Borgo Ignazia heet, prachtig gelegen op korte afstand van al het moois dat Puglia te bieden heeft, en ik kwam al gauw in gesprek met een groepje fietsers die hier ook overnachtten. Aan het ontbijt vertelden ze me over hun fietstocht door de hiel. Ze waren in Bari begonnen en hadden al menig uurtje door de 1000 jaar oude olijfgaarden en uitgestrekte wijngaarden getrapt, ze hadden de trulli UNESCO-werelderfgoed in Alberobello gezien en de grottenstad Matera bezocht. Dat laatste was nog een hele klim geweest want het ligt niet meer in het redelijk platte Puglia, waar de wegen ideaal zijn voor fietsende toeristen. Nou, het was, al met al, een schitterende vakantie geweest en tot slot lieten ze zich een paar dagen in Borgo Egnazia verwennen, alvorens weer vanaf Brindisi naar huis te vliegen. Ze gingen van de spa genieten en zich nog een paar ‘godsgruwelijk heerlijke maaltijden’ laten voorschotelen; hun woorden, niet de mijne. 

Op een korte autorit afstand had ik mezelf getrakteerd op een wijnproeverij bij een prachtige plaatselijke wijngaard. Het vereiste wat wilskracht om mezelf los te rukken uit de prachtige omgeving van Borgo Egnazia, want als het aan mij ligt, was ik even zo lief thuisgebleven aan het mooie zwembad. Maar ja, dit verhaal schrijft zichzelf niet en ik moet er dus zo af en toe op uit om inspiratie op te doen. 

Wijnproeven rond Fasano

In de wijngaard van Terre di San Vito (bij Polignano) staat de jonge eigenaar Giovanni me al op te wachten en ik kan aanschuiven bij een groepje medeliefhebbers. Hij leidde ons rond op het prachtige landgoed. De wijngaard is een van de weinigen die het druivenras Malbec verbouwd, een druif die in Italië heel weinig voorkomt.

De Tinto is een zuivere rode Malbec, met een fluweelzachte gevoel en dieppaarse kleurtonen. Het roept tonen op van braam, bosbes en kers en is de perfecte begeleider van vleesgerechten en kaas. Natuurlijk mochten we ook de Primitivo proeven, de wijn waar Puglia bekend om staat, een volle, elegante robijnrode wijn. De tonen van pruimen, bramen en amarena-kersen maken hem perfect voor gebraden vleesgerechten en gerijpte kazen. De ontvangst en het gezelschap maakte de proeverij echt bijzonder: het was een vrolijke les over de cultuur, de geschiedenis en natuurlijk de wijn van het gebied.

Landbouwerfgoed staat aan de voet van de masseria's rond Fasano

Bij het ontwerp van Borgo Egnazia is geen enkel detail over het hoofd gezien. Het brein achter het hotel, Pino Brescia - geboren in het nabijgelegen Fasano - heeft ervoor gezorgd dat elk hoekje van het complex teruggrijpt naar de essentie van het Pugliaanse leven. Deze strook land, net achter het smalle strand langs de Adriatische kust is van oorsprong voornamelijk olijfboomgaarden en landbouwgrond geweest. Om de paar kilometer stond een masseria, een versterkte boerderij, soms met uitkijktoren, zoals de San Domenico masseria, een burcht uit de 15de eeuw van de Ridders van Malta, die in 1996 als een van de eersten werd verbouwd tot luxe hotel.

Jaren geleden heb ik er een keer geslapen en wist van verveling niets anders te doen dan maar met een geleende fiets de vissersplaatsjes langs de kust te bezoeken. Ik spreek over 10-12 jaar geleden toen er in Puglia nog nauwelijks buitenlanders kwamen. Een andere masseria die toen net was verbouwd was Masseria Torre Coccaro, dat zelfs een eigen kapelletje had (en nog heeft) wat het geschikt maakt voor bruiloften. De Borgo Egnazia bestond toen nog niet, ofwel, het hotel resort dat het nu is, laat staan de 18 holes golfbaan en de bars op het strand. 

Wat is een masseria?

Een Masseria, zoals je die ziet langs de kust bij Fasano, is een traditionele boerderij in de regio Puglia. Het woord "Masseria" komt van het Latijnse "massa", wat "landgoed" of "boerderij" betekent. De gebouwen zijn gebouwd van lokale kalksteen en bevonden zich op afgelegen locaties. De oorsprong van Masseria's gaat terug tot de Middeleeuwen, toen ze ook al werden gebouwd als versterkte boerderijen om de lokale bevolking te beschermen tegen invallen van buitenaf. Later werden Masseria's voornamelijk gebruikt voor landbouw en veeteelt en waren de drijvende kracht achter de economie in Puglia. Masseria's waren vaak zelfvoorzienend, met een eigen waterput, kerkje, olijfgaard en groentetuin om te voorzien in de behoeften van de boerenfamilies die er woonden. 

Wat is het verschil tussen een Borgo en een Masseria

Als je al eens eerder in Italie hebt gereisd ben je het woord Borgo vast wel eens tegengekomen. Een Borgo en een Masseria zijn beide historische landgoederen in Italië, maar er zijn enkele verschillen tussen de twee.

Een Borgo is een middeleeuws dorp of gehucht nu meestal gerestaureerd en omgebouwd tot een accommodatie voor toeristen. Het kan bestaan uit meerdere gebouwen, zoals huizen, winkels en kerken, die zijn omgebouwd tot hotelkamers, appartementen en gemeenschappelijke ruimtes. Borgo's zijn rustieke en romantische plaatsen die je meestal vindt in Toscane en de rest van centraal Italië.

Een Masseria daarentegen is een historische boerderij die vooral te vinden is in de regio Puglia. Het is vaak omgeven door olijfbomen en heeft een eigen olijfolieproductie. Een Masseria is doorgaans minder groot dan een Borgo en heeft een meer landelijke uitstraling. Tegenwoordig zijn ze meestal gerenoveerd tot een boutiquehotel met een zwembad en een restaurant waar gasten kunnen genieten van de lokale keuken. 

Hoewel een Borgo eigenlijk een gerestaureerd middeleeuws dorp is en een Masseria een gerenoveerde historische boerderij komen beiden in omvang vaak bij elkaar. Ik heb Borgo's gezien die kleiner waren dan een masseria en andersom. Maar beide bieden een unieke en authentieke ervaring voor reizigers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis en cultuur van Italië. 

Masseria in Fasano

Kapel van een masseria in Fasano

Een masseria voor restauratie

Masseria San Domenico

De ondergrondse pool van Torre Coccaro

Een oude masseria met toren

Borgo Egnazia

Borgo Egnazia villa met prive zwembad

Masseria Uccio

Masseria Uccio

Binnenplaats masseria Uccio

Masseria nabij Lecce

Borgo Egnazia

Borgo Egnazia is genoemd naar de Romeinse nederzetting Egnazia iets verderop langs de kust en bestaat uit drie delen. Allereerst is er ‘La Corte’, dat het meest op een hotel lijkt, gericht op koppels en individuele vakantiegangers. Het rustgevende interieur straalt chique uit. La Corte heeft een gastronomisch restaurant, twee buitenzwembaden, een binnenzwembad en een spa. Kinderen mogen tijdens het hoogseizoen niet in La Corte verblijven, maar dat geldt alleen voor dit deel van Borgo Egnazia.

De Borgo bestaat uit 92 appartementen met een Kids Club, een speelruimte voor kinderen, evenals een verwarmd zwembad en een kinderrestaurant. De Borgo is gebouwd rond een piazza, en moet lijken op een traditioneel Pugliaans dorp.

Het derde deel van Borgo Egnazia bestaat uit 29 villa's, die elk gerund worden door een eigen 'massaia' - een Pugliaanse huisvrouw die kookt, schoonmaakt en een huiselijk gevoel aan de grote villa's geeft. De villa’s hoewel ze hetzelfde aantal slaapkamers hebben, variëren in prijs afhankelijk van de grootte van het privé-zwembad en de afmeting van de tuin achter de witte kalkstenen muren. Dan is er nog de Villa Padronale, die een oppervlakte van 500 vierkante meter heeft, zeven slaapkamers met en-suite badkamers over drie verdiepingen, plus een privé zwembad van 27 meter.

Wat is er nog meer te doen in de omgeving van Fasano

Enkele hoogtepunten van de regio, die je zeker moet bezoeken zijn het unieke Alberobello met de trulli en het leuke stadje aan zee Polignano a Mare waar je de plaatselijke jeugd van de rotsen in het water ziet duiken, onderweg naar Polignano kun je nog even stoppen bij het archeologisch park, want deze omgeving heeft heel wat culturen zien komen en gaan door de eeuwen heen. Vergeet het witte stadje Ostuni en het slagersstadje Cisternino niet, om de dagelijkse BBQ mee te maken, je kiest je stuk vlees in een van de winkels en het wordt ter plekke voor je gegrilld om het aan een van de tafeltjes voor de winkel op te eten.