De karavaan trekt deze etappe door drie van de zes provincies van Puglia: de eerste is Città Metropolitana di Bari, de tweede is Barletta-Andria-Trani en daarna heb je Foggia waar Vieste, het eindpunt van deze negende etappe, ook deel van is. Bari, de hoofdstad, is de plek waar ik het langst in Italië heb gewoond. Doordat ik van mijn achtste tot mijn tweeëntwintigste in Puglia verbleef, heeft deze streek een speciale plek in mijn hart veroverd.
Ook al ben ik een echte Noorderling (geboren in Genua van Noord-Italiaanse ouders en voorouders) voel ik me zeer met het zuiden van Italië en vooral met Puglia verbonden. De provincie Bari met al haar kleine stadjes en dorpjes is niet geheel onverwacht ook mijn favoriete Apulische streek. Een van de reden daarvoor is dat hier alles groen is. De aarde in de Terra di Bari is vet, rijk en roodbruin door de hoge hoeveelheden klei en ijzer, die de grond heel vruchtbaar maken. Je hoeft maar een zaadje in de aarde te laten vallen en deze zal overvloedig vruchten produceren. Alles groeit hier bijna vanzelf, zo weelderig is deze streek.
Hier worden naar mijn mening ook de lekkerste en puurste gerechten van Italië bereid. Groente, granen, peulvruchten, weinig vlees en veel vis zijn de hoofdingrediënten van de Apulische keuken die simpel, gezond en toch rijk en heerlijk is ondanks het feit dat het vooral de cucina povera is, armeluiskeuken. In deze video bereid ik er een voorbeeld van: pasta al forno met tomaat en mozzarella. Echt iets dat je in Puglia op zondag bij de lunch kunt verwachten.
Maar terug naar deze etappe. Als je die volgt, zul je ook merken hoe mooi de noordelijke kustlijn van Puglia is. Giovinazzo, Molfetta, Bisceglie, Trani en Barletta zijn stuk voor stuk prachtige steden met pittoreske havens, schilderachtige uitzichten en veel te zien, van kastelen en paleizen tot fascinerende “kasba’s” van kronkelende steegjes en imposante kathedralen.
Giovinazzo is een mooi stadje met een charmante centro storico, een pittoresk haventje, gave stadsmuren en een toren in Aragonese stijl - ‘u tammure, de trommel, die zijn naam dankt aan de bijzondere vorm - waar nu een chique én goed visrestaurant is gevestigd. Plus allerlei cafeetjes, gelaterie en nog meer restaurants. Een belangrijke trekpleister in de stad is de Fontana dei Tritoni uit 1933 op het Piazza Vittorio Emanuele II, hét plein waar het uitgaansleven zich concentreert. Deze stad heeft ook een mooie kathedraal, de Santa Maria Assunta in de klassieke romanico pugliese stijl.
Over kathedralen gesproken: een van de meest beroemde van Puglia vind je in Trani, ook “de parel van de Adriatische zee” genoemd en een van de volgende steden van deze etappe. Dit romaans gebouw en het omringend gebied – de kathedraal ligt pal aan zee - zijn werkelijk adembenemend en mogen niet gemist worden tijdens een bezoek aan de Giro-locaties. Wandel ook door de centro storico om daarna eventueel iets te gaan eten in een van de vele restaurantjes. En drinken, uiteraard: de wijnen van Puglia zijn even smakelijk als de lokale keuken, met de Primitivo als onbetwiste koning ervan.
Mijn lievelingsplek (redelijk prijzig maar heerlijk, vooral als je van vis houdt) is Ristorante Corteinfiore (Via Ognissanti 18) en dan het liefst in de binnentuin vol fruitbomen. Daar heb ik jaren geleden voor het eerst de intussen klassieke gefrituurde garnalen in kataifi deeg gegeten, een bereiding die waarschijnlijk uit Griekenland is overgewaaid omdat kataifi daar veel gebruikt wordt en niet echt Italiaans is. Je vindt het recept op een van mijn blogs.
En als het tijd is om il dolce te eten, vergeet niet om een glaasje Moscato di Trani te bestellen, een heerlijke dessertwijn die in twee varianten wordt geproduceerd, de dolce en de liquoroso. De laatste is intens zoet en heeft een hogere alcoholpercentage. Dit omdat het toegestaan is om geconcentreerde most en wijnalcohol aan deze variant toe te voegen, iets dat voor de dolce niet van toepassing is.
Barletta, de eerstvolgende Giro-locatie, is ook een heel mooi stadje waar de Normandiërs in de Middeleeuwen een van hun vele markante kastelen hebben gebouwd. Barletta is vooral bekend om de disfida (uitdaging), het gevecht tussen dertien Italiaanse en dertien Franse cavalieri, dat in 1503 plaatsvond en iedere jaar in februari herdacht wordt. Dan wordt de stad drie dagen lang één groot theater met ridders, vlaggen, muziek en historische voorstellingen.
Als je verder rijdt (of fietst!), kom je bij de volgende plek op de Giro-map, Margherita di Savoia. Hier vind je de grootste zoutpannen van Europa plus een thermenresort waar behandelingen worden gegeven met mineraalrijke modder en zoutwater. Perfect om even te relaxen en wat lekkere zeezout in te slaan, vind je niet?
Hiervandaan kun je ook tijdelijk de kust verlaten om landinwaarts te gaan naar Orsara di Puglia, waar mijn dierbare vriend Peppe Zullo woont. Hij wordt de Cuoco Contadino genoemd, de Boerenkok, omdat hij hoofdzakelijk met de simpele en toch heerlijke producten uit zijn eigen landgoed werkt. Hij gebruikt het liefst lokale en seizoensgebonden ingrediënten en de bergachtige streek waar hij woont, de Monti Dauni, is wat dat betreft een zeer rijke “provisiekast”.
Zijn kookstijl is wat ik de essentie van de Apulische keuken noem: hij gebruikt namelijk vooral spontane planten en kruiden zoals de marasciuolo (een wilde broccolisoort), veel peulvruchten, lokale kaassoorten en vleeswaren, verse seizoensgroenten en artisanale pasta’s. Doordat hij weinig ingrediënten van uitstekende kwaliteit gebruikt en een bijna religieuze toewijding aan de less is more-filosofie toont is hij voor mij de chef, die als geen andere de unieke eigenschappen van de Apulische keuken representeert. Zou je bij hem willen lunchen en hem ontmoeten, bel even om te reserveren. Op mijn site is een van mijn recepten, orecchiette met pompoen, roze ui en rozemarijn, geïnspireerd door zijn kookstijl.
Als je daarna terugkeert naar de Giro-route kom je ook Monte Sant’Angelo tegen, charmant wit dorpje en belangrijk pelgrimsplaats gebouwd tegen een bergwand op de prachtige schiereiland Gargano. Dit gebied, heel groen en rijkelijk bebost, wordt ook de Spoor van de Laars genoemd en heeft, samen met Sardinië, de mooiste stranden van heel Italië.
De hele Garganostreek is prachtig. De Giro-stadjes Mattinata en Vieste, het vakantiedorpje Pugnochiuso, de schitterende stranden, de mysterieuze grotten en de hoge witte rotsen zullen je overtuigen dat dit deel van Puglia echt paradijselijk is.
Vieste is ook het eindpunt van deze etappe. Deze charmante stad is gebouwd op een schiereiland met drie baaien en hier vind je weer een prachtige kathedraal en een kasteel uit de tijd van de Normandiërs. Het is echter vooral de kust bij Vieste die de meeste aandacht trekt dankzij de goede kwaliteit van het zwemwater en de mooie natuur.
Als je toch al in de Garganostreek bent, vergeet niet om bij een trabucco te stoppen om te eten. De trabucchi zijn houten bouwwerken die vroeger werden gebruikt om veilig te kunnen vissen op de dagen dat de zee onstuimig en gevaarlijk was. Tegenwoordig worden sommige trabucchi als visrestaurantjes gebruikt. Zo kun je van de verste vangst van de dag genieten terwijl je naar de zee kijkt.
Hier eindigt mijn Giro-verhaal. Ik kan niet wachten tot ik terug naar Puglia mag om mijn Mamma en de rest van de familie te kunnen omarmen en om nog meer mooie herinneringen te maken. Alla prossima!
Nu al zin in Italië? La Cucina del Sole start haar workshops weer op 1 juni.
Foto´s: Vito Buono
