Taranto - de oude stad

Brommertjes racen hard langs. Een jongen en een meisje met een kind van een jaar of 3 tussen hen ingeklemd en zonder helm natuurlijk! Ja dit is het oude Taranto zegt Marcus filosofisch, wanneer ik samen met hem door Il Borgo Vecchio loop. Kinderen spelen en rennen door de te nauwe steegjes, de straten werden expres zo smal gemaakt zodat er niet meer dan één persoon kan passeren, als bescherming tegen indringers. Overal hangt fris ruikend wasgoed te wapperen in de zeewind. De mensen kijken wel nieuwsgierig maar zeggen toch vriendelijk gedag.

Een wandeling door oud Taranto

Marcus is een architect uit Berlijn die zich al jaren terug in Taranto vestigde. Hij wil mij graag het oude Taranto laten zien. Onlangs heeft hij het Palazzo Ulmo, een oud gebouw in het centrum, aangekocht. Hij is een kunstgalerij begonnen en heeft ruimte gemaakt waar de inwoners van dit oude deel van Taranto kunnen werken aan projecten.

Nieuw leven in de Borgo

We lopen door een straatje langs vervallen gebouwen die eeuwenoud zijn en bijna op instorten staan. Wat jammer, zeg ik tegen Marcus, dat al deze bijzondere gebouwen in zo’n vervallen staat verkeren, iedere steen ademt geschiedenis uit lijkt het als we langs een gebouwkomen waar de componist Giovanni Paisiello werd geboren in 1740. Weet je, gaat Marcus verder, er wonen nog maar 2000 mensen in het oude centrum, zo’n 20 jaar geleden waren dat er nog 35.000.

Maar er is iets aan het veranderen, er hangt een geur van verandering in de lucht, een wedergeboorte van de oude stad. Beetje bij beetje komt er meer leven, sinds kort hebben een trendy bar, diverse cafés en restaurants zich hier gevestigd. Er zijn wat bijzondere hotels bijgekomen en zelfs de Universiteit en een nieuw politiebureau hebben hier een onderkomen gevonden. De burgers willen echt dat hun stad verbeterd gaat worden en willen het label van achterstandsbuurt kwijtraken, zodat meer toeristen hun stad komen bezoeken.

Marcus vertelt over de staalindustrie Ilva die in 1965 naar Taranto kwam. De grote industrialisatie zorgde voor veel arbeidsplaatsen en welvaart voor de bevolking van Taranto – welke eerst uitsluitend van de visserij leefde. Maar helaas heeft Ilva ook voor veel slachtoffers gezorgd. De staalindustrie wordt ook wel het brood en de dood van de stad Taranto genoemd.

De troccola ratelt voor de Sacri Misteri

Ah kijk, zegt Marcus, miniatuurtjes van de processie van de Sacri Misteri van Taranto als wij langs een winkeltje lopen waar allerlei kleine beeldjes in de etalage staan. In de Paasweek is er hier een bijzondere processie die laat in de avond begint met het ratelen van de ´troccola´. Er wordt altijd geloot wie de eer krijgt om de heilige beelden van Maria Santissima Addolorata en van de lijdende Christus te dragen. De mannen die de beelden dragen zijn in het wit gekleed, met een kap over het hoofd. Zij lopen op blote voeten heel langzaam achter de fanfare aan die eindeloze treurmarsen speelt.

Het Palazzo de Beaumont Bonelli

Even later komen we bij het Palazzo de Beaumont Bonelli, een historisch gebouw uit 1600 dat werd gebouwd op de bestaande structuren van een hypogeun, een ondergrondse ruimte 14 meter onder de zeespiegel, nog gegraven door de toen aanwezige Spartanen. Marcus zegt dat bijna ieder oud gebouw zo’n ruimte heeft die vaak werd gebruikt als opslagplaats voor graan, olie etc. De familie van Beaumont Bonelli heeft het paleis tot begin 1900 bewoond. In 2002 heeft de huidige eigenaar het gebouw gerestaureerd en in de oude staat teruggebracht. Nu zijn er vaak rondleidingen en worden er culturele evenementen georganiseerd.

´Eet wat met ons mee´ roepen de vissers

Als we langs een osteria lopen waar een groepje vissers aan tafel zit, roepen zij Marcus toe ´Vieni mangiare con noi!´, want hij is een goede bekende in de buurt  Even later zitten wij bij de mannen aan tafel met een bord cavatelli (pasta) en mosselen voor ons. Daarna wordt er ook nog een schaal vol gefrituurde inktvis op tafel gezet. Het smaakt heerlijk en verser kan niet, want die zijn vanochtend door ons gevangen vertellen de vissers. Hoewel het zeevolk er bijzonder ruig uitziet is het opvallend hoeveel van hun een gouden ketting om de hals dragen. En dan hoor ik dat de Tarantijnen bekend stonden om het maken van gouden sieraden.

Ik stel voor om een kijkje te gaan nemen in het voormalige klooster waar nu het Nationaal Archeologisch Museum (MARTA) is gevestigd wat bekend staat om de collectie gouden sieraden die hier werden gemaakt. Tussen de 4^de en de 2^de eeuw voor Christus waren de goudsmeden van Taranto heel actief in het maken en verhandelen van bijzonder sieraden van een fijne kwaliteit filigraan goud. Je ziet hoe rijk aan historie deze ´arme´ stad is, zegt Marcus, wanneer wij langs de twee enorme Dorische zuilen lopen, restanten van ´la Capitale della Magna Grecia´ die je overal in de oude stad tegenkomt. Gebouwen van historisch en artistiek belang: overblijfselen van een Dorische tempel, de paleizen Pantaleo en Ayala Valva. De Romaanse en barokke stijlen zijn gemakkelijk te herkennen aan de gevel van de kathedraal van San Cataldo, terwijl de kerk van San Domenico Maggiore duidelijk gebouwd is in gotische stijl.

Die avond is er een bijeenkomst in palazzo Ulmo die toevallig gaat over een project dat in samenwerking met de Nederlandse Ambassade in Italië en een aantal andere organisaties wordt uitgevoerd. Het thema is de relatie tussen natuur, stad en het grondgebied van Taranto. Goed dat er nieuwe ideeën en initiatieven voor deze bijzondere stad van de grond komen.