De weg van Genua naar Alessandria is nu de E25, een brede baan die in niets meer lijkt op de weg die welgestelden uit Genua aflegden om naar hun buitenhuis in de heuvels van Monferrato e gaan. Neem je bij Ovada de weg naar het westen dan kom je in het gebied van Paolo Conte, zelf afkomstig uit Asti, maar hij zingt met weemoed over de bossen van zijn jeugd, waar zijn grootouders woonden en hij de schoolvakanties doorbracht. Beboste heuvels met rijen wijnstokken, gehuld in een dromerige mist.
Vergelijk nu hotelprijzen in Asti
Ik ken de streek een beetje, heb er rondgereden en de kleine dorpen en steden ontdekt die Alto Monferrato vormen. Het ligt net 50 km van Genua, de grote stad waar men inkopen doet en een dag aan zee doorbrengt als er tijd voor is, want de afstand was zeker een dagreis een paar eeuwen terug. Er loopt nu een trein naar Novi Ligure, een soort van kruising der wegen. Van Ovada naar Acqui Terme en Nizza Monferrato en aan de andere kant van de E25, Gavi en Voltaggio, middeleeuwse juweeltjes met bijbehorende Romaanse bruggen.
Alto Monferrato waren lang vergeten heuvels
De streek is lang een vergeten landschap geweest, voorbij gegaan door de toeristen die liever de zonnige kust in Ligurië opzoeken, of meer naar het noorden voor de belangrijke wijnstreken van Piemonte kiezen. Tijdens WW2 speelden de partizanen in deze streek een belangrijke rol in de strijd tegen het fascisme. Nizza Monferrato en de omringende dorpen hadden zichzelf in de zomer van 1944 tot de zelfstandige republiek Alto Monferrato uitgeroepen om weerstand te bieden aan het steeds bruter wordende oorlogsgeweld. In december van dat jaar werd de stad tijdens een bloedige confrontatie ingenomen en de partizanen die ontsnapten verborgen zich in de heuvels tussen Ovada en Asti.
Gavi en Garbagna
Het gebied is vergeven van kastelen en forten, sommige in betere conditie dan andere, maar een ruïne kan soms mooie foto’s opleveren. Het fort van Gavi is zeker geen ruïne, dat hebben ze indertijd (tussen 1540 en 1673) gebouwd voor de eeuwigheid als het grootste militaire fort in Piemonte. Zoals gebruikelijk werd het ook gebruikt als gevangenis in de Monferrato streek en er zal best wel eens iemand ‘per ongeluk’ van die vestingwallen zijn gevallen.
Als je in Gavi bent, een zalig middeleeuws dorp dat ook een rol speelt in het boek ‘Baudolino’ van Umberto Eco, geniet je niet alleen van het eten (zie hieronder) maar vooral ook van de wijn die hier gemaakt wordt. Daarnaast zijn de kerk van San Giacomo Maggiore, het heiligdom van Onze Lieve Vrouw van de Wacht en het huis van de componist Angelo Francesco Lavagnino, de moeite waard. Ben je er in juni en een liefhebber van muziek en cinema dan is er zelfs een apart festival in die maand. 
Garbagna doet meer denken aan de Ligurische dorpen: de architectuur van het historisch centrum bestaat uit hoge huizen die tegen elkaar leunen, karakteristieke straatjes, bogen, gebeeldhouwde portalen en enkele palazzo’s, zoals dat van de Fieschi-Alvigini. Wandel 2 km door het bos naar het heiligdom van Madonna del Lago, en neem voor onderweg een zakje kersen mee, de Bella di Garbagna kers, een Slow Food presidium.
Een makkelijke wijn, de Dolcetto uit Monferrato
Dit is de streek waar de Dolcetto vandaan komt. Een gewaardeerde rode wijn uit de heuvels van Monferrato, heel drinkbaar met een intens robijnrode kleur met violette reflecties. De druif waarmee hij wordt gemaakt is van nature rijk aan tannines met een laag zuurgehalte, die hem een uiterst zachte smaak geven. Dolcetto zou deze naam hebben gekregen omdat het is afgeleid van een lokaal dialectwoord, "duset", wat bult of heuvel betekent, waarschijnlijk een verwijzing naar het gebied van de Monferrato. En met de bekendheid van de Dolcetto kwam de hernieuwde aandacht voor de streek. Gezien de grote hoeveelheid aan burchten en kastelen van belangrijke families afkomstig van Milaan en Bologna tot Genua, volgt het toerisme van nu het pad van weleer en zeker niet ten onrechte.
Nieuwe hotels in middeleeuwse gebouwen
Nieuwe hotels worden nu met enige regelmaat geopend in de Monferrato heuvels, vaak in gerenoveerde oude villa’s en kastelen. Een ervan verscheen onlangs al in een ander artikel op deze site, het resort Nordelaia, waar ik tevergeefs deze zomer een van de 12 kamers wilde reserveren, in korte tijd is het al razend populair geworden. Op de achtergrond zie je het aardige dorpje Cremolino met een 15de eeuwse toren nog liggen. Nordelaia is een schot in de roos, gelegen tussen de Dolcetto wijngaarden, met een eigen Spa, een mooi zwembad en een biologische moestuin die het restaurant van chef Andrea Ribaldone voorziet.
Resort Nordelaia, via Piazze 14-16, Cremolino (AI) - nordelaia.com - Prijzen en reserveren
Iets verder naar het noorden ligt Villa Prato, 7 eeuwen lang bewoond, verbouwd en geliefd door dezelfde familie Prato in het dorp Mombaruzzo, tot de laatste nazaat in 1933 het leven liet en het huis als wees achterliet om in 2007 een nieuw leven te beginnen met nieuwe eigenaars, de Berta familie die ook een distilleerderij beheren. Het duurde nog 10 jaar voordat het huis haar deuren opende voor publiek, met 14 kamers, twee restaurants en een 800 meter lange Spa.
Villa Prato, via Roma 15, Mombaruzzo (AI) - relaisvillaprato.it - Prijzen en reserverenIn Gavi, het epicentrum van de Ravioli di Gavi, ligt het restaurant en Locanda La Raia, midden tussen de biologische wijnstokken van de eigen wijngaarden. Het grote groen huis vormt een geheel met het landschap rondom: de tuinen, velden en wijngaarden in de Gavi heuvels. Bij de ingang verwelkomt de tuin de gasten in een nieuwe interpretatie van een typisch Italiaanse tuin. De grootste tuin, die grenst aan de wijngaarden bestaat uitsluitend uit inheemse soorten die verbonden zijn met de boerenwereld; het werd aangelegd door het Franse team Coloco, de leerlingen en medewerkers van tuinontwerper Gilles Clément. Natuurlijk eet je hier de persoonlijke versie van de ravioli van Gavi.
Locanda la Raia, loc. Lomellina 26, Gavi (AI) - la-raia.it - Prijzen en reserveren (gesloten in de wintermaanden)Eten in Alto Monferrato
Het begint allemaal in Gavi, een romantisch stadje met een oud Romaans kerkje, La Chiesa di San Giacomo, dat aan de Cammino di Santiago de Compostella ligt en een groot fort gebouwd door de Genuezen boven op de Monto Moro, een berg die hoog boven het stadje oprijst. Hier werd de 'Orde van de Ridders van Obertengo en de Raviolo e del Gavi' opgericht om het oorspronkelijke recept van de Ravioli van Gavi te beschermen. Kort gezegd wil de orde de ravioli uit de 12de eeuw, de Cortese wijn uit Gavi en verder alles wat de plaatselijke gastronomie betreft, beschermen.
De orde is een uitvloeisel van het markgraafschap van Gavi (1070-1202) toen de gevulde pasta voor het eerst werd gemaakt in de herberg Raviolo die lag langs de enige begaanbare weg die toen bestond tussen Genua en de Padana. Het deeg moet dun zijn. De te gebruiken groente is bernage, wij kennen het als komkommerkruid, en andijvie. Rundvlees soms gemengd met varkensvlees en een beetje worst. Je kunt er wat knoflook in doen, maar gebruik het met mate, marjolein hoort er zeker in. De saus maak je van het vlees of in wijn. Je kunt het ook, zoals ze dat hier noemen: ‘culo nudo’ of ‘blote kont’, serveren, d.w.z. alleen met kaas erover.
Cantine del Gavi
Je vindt dit authentieke restaurant in het centrum van Gavi, het heeft een binnentuin met tafels. Het heeft geen kaart, alleen een menu van de dag dat iedere week wisselt naar gelang wat er op de markt of in seizoen is, maar er zal altijd een Ravioli of een Risotti al Gavi bij zijn.
Cantine del Gavi, via Mameli 69, Gavi - ristorantecantinedelgavi.it - telefoon: 0143642458La Rocca
Gelegen in het centro storico van Rocca Grimalda, echt een plek om de lokale gerechten te proeven, behalve de ravioli, is daar de Risotto alla Finanziera, een heerlijke risotto met wilde kruiden.
La Rocca, piazza Sen. Borgatta 12, Rocca Grimalda - trattoriaallarocca.it - telefoon 0143873333Il Moro
Een Slow Food trattoria in het midden van het dorpje Capriata d'Orba, serveert traditionele gerechten uit streek. Het heeft geen website, maar telefonisch reserveren kan wel.
Il Moro, piazza Garibaldi 6, Capriata d'Orba (AI) - telefoon 014346157Vergelijk nu hotelprijzen in Asti