Vincisgrassi (of Windisch-Grätz) en Vanvitelli (of van Wittel?)

Als ik aan gerechten, recepten, of juist een gebeurtenis denk waar weer wat typisch bij te eten hoort, dan houden soms de associaties niet op. Zo presenteerde Evert de Rooij in 2015 hier in Pergola zijn boek, 'Le Marche, ongekend mooi'.

In een van de prachtigste ondergrondse delen van Pergola, daar waar ooit de monniken van Fonte Avellana een groot deel van de regio bestuurden - dat is een eufemisme voor opbrengsten incasseerden - mochten wij de presentatie houden. We zouden dat gaan afsluiten met een etentje bij het enige restaurant in Pergola Città dat er eigenlijk toe doet, de Borgo van Stefano Ticchi, samen met zijn chef-kok Relis Laika. Het is nu zo ongeveer 5 jaar geleden al weer en laat het nu wellicht 3 mei zijn dat de Italiaanse regering de teugels van de lock down een beetje zal laten vieren. 3 mei weer mijn verjaardag, ook dat nogeens.

Ik had de ons helaas zo jammerlijk ontvallen Sara Bracci gevraagd om een echte selectie te maken van antieke streekgerechten. Voor de Primo had ze gekozen voor Vincisgrassi, wat dat precies is, verraadt het recept.

Het was in ieder geval het lievelingsgerecht van de Habsburgse generaal Windisch-Greatz, die hier rond het eind van 1700 de scepter zwaaide. Het schijnt dat Le Marche - Die Marken in het Duits - aan die telkens verschuivende grenzen (Marken) onder andere hun naam te danken hebben.

Niet lang daarvoor - zo ongeveer rond 1733 - begon een zekere Vanvitelli aan de bouw van het Pentagon van Ancona, alhier bekend als 'Mole Vanvitelliana'. Een vijfhoekig gebouw op een kunstmatig eiland voor de haven, dat dienst deed als een quarantaineoord voor het buiten houden van allerlei ziektes. Ja, toen dus werd daarin dus ook al geïnvesteerd. En blijkbaar werd er op architectuur niet bespaard.

Wie was nu die Vanvitelli? Al snel viel me op dat bijna iedere geometra – bouwkundige - en al zeker de architect die ik hier sprak, wel van Vanvitelli gehoord had. Dat was verplichte kost in hun studie geweest. Maar eigenlijk niemand kende de Dutch Connection bij Vanvitelli. Bij mij kwamen er toen weer wat spoortjes bij elkaar.

Via mijn vriend Albert Boersma had ik al wat verhalen over de Amersfoorter Mathias Withoos, de Bentveughels en een zekere Van Wittel (de naam die in het Italiaans tot Vanvitelli werd verbasterd) gehoord. Ik ga er nu niet te ver op in, want dat komt eerstdaags in een andere Decamerone van Felicia Giordano uit Napels.

In Ancona staat dus dat Pentagon en ik heb het alleen nog maar van een afstandje gezien. Dat komt dus als eerste op mijn lijstje te staan voor als we weer los mogen. Een dag of wat geleden, op zaterdag 18 april, chatte ik als zo vaak dezer dagen met Evert de Rooij, de schrijver van dat boek over Le Marche en nog vele andere Italiaanse regio's. Hij wist me te vertellen dat de vijfhoekige Mole Vanvitelli zelfs als voorbeeld had gediend voor het Pentagon in het nu minder verre Amerika. Waar die Nederlanders al niet hun stempeltjes op drukken!

Ja, dat zijn zo mijn associaties bij die Vincisgrassi op dit moment. En voor jullie misschien ook iets om alle twee op je lijstje te zetten? Het gerecht hoeft in ieder geval niet zo lang te wVincisgrassiachten, want dat is niet zo moeilijk en je kunt het ook gewoon thuis maken.