Brescia: BGBR2023, Culturele Hoofdstad van Italië in 2023

Bergamo en Brescia zijn samen het komend jaar uitgeroepen tot culturele hoofdsteden van Italië. Bergamo met de luchthaven voor Milaan, en Brescia, de poort naar het Gardameer. Geweldig dat beide steden in het zonnetje worden gezet na de sombere periode van de Covid-19-pandemie die zich daar afspeelde. 2023 heeft een uitgebreid programma met vele initiatieven om het artistieke erfgoed van de twee prachtige steden aan het grote publiek te presenteren. 

Beeldig Brescia

Maar we gaan deze week eerst naar Brescia, dat samen met Milaan het belangrijkste handels- en industriecentrum van Lombardije is. Brescia heeft een elegant centrum vol verborgen juweeltjes en indrukwekkende monumenten, waarin de Middeleeuwen en Renaissance de toon aangeven. Ook heeft de stad een van de best bewaarde Romeinse ruïnes, de nieuwe kathedraal van Brescia is de op twee na hoogste koepel van Italië, en dan is het ook nog de jaarlijkse start van de 1000 Miglia.

“Pirlo”, het typisch aperitief van Brescia

Samen met de moeder van mijn zwager Francesco doe ik een dagje Brescia, ze woont in Bergamo, en zij komt hier regelmatig, dus ik bof met haar als gids. We parkeren de auto bij piazzale Arnaldo, een uitgestrekt en “hoera” zonnig plein met lange aangrenzende portiek gebouwen, de monumentale graanmarkt een enorm gebouw van 112 meter lang en 15 breed, dat met de statige façade met bogen en twee fonteinen aan de uiteinden beschouwd wordt als een van de belangrijkste werken van het Bresciaans neoclassicisme. Dit plein kreeg de huidige vorm in 1882 en transformeerde zich in de loop der jaren tot het middelpunt van het sociale leven en het nachtleven van Brescia. Op een terrasje drinken we een Caffè d’orzo. ‘s-Avonds drinken de inwoners hier hun geliefde “Pirlo”, het typische aperitief van Brescia (gebaseerd op witte wijn en Campari).

De grootste stadswijngaard van Europa

We lopen omhoog naar het kasteel op de Colle Cidneo, dat gebouwd werd tussen de jaren 1300 en 1500, een favoriete plek van de inwoners die hier met hun hond wandelen of een rondje rennen, er zijn ook nog 5 tennisbanen om een balletje te slaan. Hier heb je een mooi uitzicht over de stad, maar ook over de stadswijngaard op de helling onder het kasteel. Deze Pvsterla-wijngaard is 4 hectare en is de grootste stedelijke wijngaard van Europa en zou uit 1037 dateren. We rusten even uit op een van de vele bankjes die hier staan om van het uitzicht te genieten. Er is een wapenmuseum, Museo delle Armi "Luigi Marzoli" met een van de meest waardevolle Europese collecties van oude harnassen en wapens. Over steile straatjes lopen we langs elegante huizen met tuinen naar het centrum, richting Torre dell'orologio, een 16e-eeuws gebouw aan het Piazza della Loggia, het kloppend hart van Brescia.

Casoncelli uit Brescia en Bergamo

Zowel Brescia als Bergamo staan bekend voor hun Casocelli, als we even later min of meer onder de prachtige klokkentoren een restaurant vinden om wat te eten. Deze pasta heeft de vorm van een halve maan. In tegenstelling tot de casoncelli van Bergamo, die een dikke pasta textuur heeft, is die van Brescia met een dunnere structuur gemaakt die de vulling beter accentueert. En juist in de vulling zit ook het grote verschil, de casoncelli alla bresciana heeft een eenvoudige en delicate vulling gemaakt met brood, Grana Padano en op smaak gebracht met veel boter en salie. De vulling van die van Bergamo is rijker en bevat onder andere kalfsvlees en kaas en wordt gekruid met krokante spekjes.

‘Brixia’, zoals Brescia tijdens de Romeinse Keizertijd werd genoemd

Ze kent veel leuke plekjes en winkels in Brescia, de moeder van Francesco, we lopen over de elegante pleinen en door gezellige straatjes. De Via dei Musei is haar favoriet, hier ligt de Piazza del Foro, de plaats waar het Romeinse forum lag, met enorme tempelzuilen. Rechts van de tempel liggen de ruïnes van het Teatro Romano, een theater met plaats voor vijftienduizend toeschouwers.

Fascinerend is Vittoria Alata of gevleugelde overwinning, maar ook de borstbeelden van keizers in verguld brons en marmeren beelden. Het kloostercomplex van Santa Giulia is van onschatbare historische waarde waarin het oudere klooster van San Salvatore is opgenomen, prachtig gedecoreerd en goed bewaard gebleven en gebouwd in het Lombardische tijdperk. Het huidige uiterlijk van het klooster komt voornamelijk voort uit de renovaties die tussen de 15e en 16e eeuw werden uitgevoerd, sinds 2011 staat Santa Giulia op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

“Antico quartiere del Carmine” is een favoriete wijk bij studenten, het is trouwens opvallend wat een prachtige scholen er in de stad staan. Op zaterdag is er markt in Brescia en de Pinacoteca Tosio Martinengo, een klein museum met renaissance werken, is zeker ook de moeite waard is om te zien.

Shop till you drop

Maar we zijn nog niet klaar, want we moeten nog naar “Rail” in via San Martino della Battaglia, een boutique waar haar vriendin werkt. Ooit zat hier een stoffenwinkel, in het gebouw van een 16e-eeuws klooster. De winkel ontleent haar naam aan oude rails die nog duidelijk zichtbaar zijn, ook hangen er bijna antieke brandblussers aan de muur, ik vermoed uit de jaren ‘50. Vervolgens lopen we door Corso Magenta, waar je tussen oude gebouwen en tuinen elegante boetieks, boekwinkels en schoenenwinkels vindt. De Corso Zanardelli is deels overdekt, met leuke winkels en op de achtergrond het prachtige Teatro Grande, uit 1810 en beschouwd als een van de belangrijkste theaters in Italië. We lopen samen over de Corso Palestro, met prachtige 16de-eeuwse huizen waarvan de gevels nog fresco's vertonen van beroemde kunstenaars zoals Gerolamo Romanino en Lattanzio Gambara. Als je de Corso Palestro doorkruist, kom je op Via Gramsci, waar prêt-à-porter-winkels worden afgewisseld met grote namen en verder op de Corso Martiri della Libertà, eveneens een drukke winkelstraat.