We hadden nooit kunnen denken wat een wending het project zou gaan nemen om op een toeristische en culinaire wijze de Giro d'Italia te gaan volgen. Met een top squadra schrijvers stonden we in de pedalen en alles leek tot in de puntjes geregeld, totdat Corona roet in ons eten gooide. Zo ontstond onze Decamerone 2020 als prelude op ons eigenlijke project het meereizen met de Giro d'Italia. Vandaag zijn we dus aangekomen in Milaan de laatste etappe van deze Giro.
Vergelijk nu hotelprijzen in Cernusco Sul Naviglio
Naar de finish in Milaan
De eenentwintigste en laatste etappe van de Giro d’Italia begint in Cernusco sul Naviglio, een plaats in de provincie Milano. Een aardig forenzendorp met een metrostop op de lijn naar de binnenstad van Milaan met kanalen, het lijkt best wat op Amstelveen als ik eerlijk mag zijn. De Navigli is een oud netwerk van kanalen in en rondom de stad Milaan. In slechts 35 jaar, van 1439 tot 1475, werd 90 kilometer aan kanalen gebouwd rondom Milaan, bevaarbaar gemaakt door de aanwezigheid van 25 bekkens. Een record dat geen enkele andere stad ooit zou kunnen benaderen. De ontwikkeling van het systeem stopte echter niet alleen op dit punt, integendeel, met de komst van Leonardo da Vinci in 1482 werd de Martesana uitgebreid en een nieuw systeem van kanalen opgezet om de scheepvaart van Valtellina naar Milaan mogelijk te maken.
Het netwerk werd al gebruikt door de Romeinen, maar in 1935 werd besloten veel van de kanalen droog te leggen. Tegenwoordig zijn er nog stukken van de kanalen terug te vinden maar helaas zijn een groot deel van de oude bruggen, washuizen (lavatoi) en sluizen verdwenen. In het zuiden van Milaan zijn met name Naviglio Grande en Naviglio Pavese bekend en in het noorden is Naviglio della Martensana gebleven. De Naviglio della Martensana kan gevolgd worden tot de wijk Villagio dei Giornalisti en gaat daar ondergronds verder.
De Giro d’Italia volgt de naviglio naar Via Padova in de stad Milaan. Het eerste gedeelte van Giro d’Italia vindt plaats in een minder historisch gedeelte van de stad. De omgeving rondom Via Padova had geen al te beste naam. Het stond bekend om ‘de gepensioneerde prostituees’, ‘gangs’, transgenders en er werd naar gerefereerd als de Bronx van Milaan. Het was een omgeving waar men meer buitenlandse inwoners tegenkwam dan Italianen. Door de lage prijzen en de culturele diversiteit werd Via Padova steeds interessanter voor jonge creatievelingen. De gentrificatie van de buurt kwam ook met een nieuwe naam NoLo (North of Loreto) en inmiddels wordt de buurt vergeleken met Brooklyn, waar het échte leven nog plaatsvindt volgens de bewoners.
Via de Via Padova vervolgt de Giro naar Via Angelo Rizzoli en volgen de wielrenners enige tijd de rivier de Lambro om uit te komen bij Piazzale Udine. Piazzale Udine is met name bekend om het metrostation, maar vanuit daar kan Parco Lambro gemakkelijk bereikt worden en is Lambrate Design District dichtbij. Lambrate is een oud industrieel gedeelte van de stad dat sinds 2000 aan een nieuw imago bouwt. Tijdens de Design Week – Fuorisalone – mag Lambrate niet gemist worden.
De route vervolgt vanuit Piazzale Udine naar Piazzale Loreto. Op de plek waar nu de grote rotonde te vinden is, stond vroeger de kerk van Santa Maria di Loreto. De kerk werd afgebroken en het grote plein werd een feit. Het is een historische plek. Op 10 augustus 1944 werden 15 partizanen hier geëxecuteerd als vergelding voor een bomaanslag op een Duitse vrachtwagen, waarbij geen Duitsers maar 6 Milanezen overleden. Mussolini was aanwezig en sprak de woorden: ‘Il sangue di Piazzale Loreto lo pagheremo molto caro’ (Het bloed van Piazzale Loreto zal ons duur komen te staan). De lichamen werden in de brandende zon achtergelaten op de hoek van Corso Buenos Aires, zodat iedereen het kon zien. Dat het Mussolini uiteindelijk duur kwam te staan, bleek in april 1945. Mussolini en zijn minnares Clara Petacci werden doodgeschoten en vervolgens naar Piazzale Loreto vervoerd om daar, aan hun voeten hangend, tentoon te worden gesteld als vergelding voor de executie in 1944.
Corso Buenos Aires is tegenwoordig een grote winkelstraat die leidt naar de volgende halte in de laatste etappe van de Giro: Porta Venezia. Porta Venezia is één van de vele poorten in Milaan. De stad was ommuurd door Romeinse stadsmuren en veel van de poorten komen uit de Romeinse of Middeleeuwse tijd. De naam Porta Venezia werd officieel gegeven aan de poort in de negentiende eeuw. Een leuk weetje is dat onder Porta Venezia een badhuis (Albergo Diurno) te vinden is dat in 1925 werd gebouwd. In 1955 verloor het badhuis de vergunning en werd het eigendom van de Comune di Milano.
Er zijn nog sporen te vinden van het badhuis via de ingang van de metro op de hoek van Corso Buenos Aires en Viale Vittorio Veneto, maar ook door de twee zuilen die te vinden zijn in Piazza Oberdan. Eén van de zuilen deed dienst als schoorsteen voor het badhuis. De buurt staat bekend om de Jugendstil gebouwen, galeries, winkels en Giardini Pubblici Indro Montanelli. Als je in de buurt bent, zijn FAIs Villa Necchi en Galleria d’Arte Moderna (GAM) aanraders om te bezoeken. Villa Reale huist niet alleen het moderne kunstmuseum, maar ook LuBar om iets te drinken of een hapje te eten. Via Lecco, de gay straat van Milaan, mag niet gemist worden tijdens de Pride en er kan altijd een betaalbare, lekkere cocktail gedronken worden.
De route vervolgt van Porta Venezia naar Piazza Cinque Giornate. Piazza Cinque Giornate (vijf dagen) dankt haar naam aan de vijfdaagse revolutie van 1848 toen de Milanezen in opstand kwamen tegen de Oostenrijkse overheersers. Het grote monument op het plein refereert aan de opstand. Voor mij persoonlijk is dit plein symbolisch. Vijf jaar geleden, toen ik voor het eerst in Milaan kwam om een vriendin te bezoeken, wist ik toen ik op Piazza Cinque Giornate uit de bus stapte dat ik ooit in mijn leven in Milaan zou wonen. Mocht je tijd hebben voor een kleine detour van de route van de Giro d’Italia, dan is de aperitivo bij Lacerba een echte aanrader. De bar dankt zijn naam aan het futuristische tijdschrift Lacerba dat in 1913 werd opgericht. Mijn eerste introductie met de bar was dankzij een echt Milanese vriend, die tegen me zei ‘dat ik de plekken in Milaan moest leren kennen waar de echte Milanezen naar toe gaan’. Het restaurant Lacerba is iets prijziger maar ook een aanrader.
Vanaf Piazza Cinque Giornate gaat de Giro verder naar Largo Augusto. Onderweg wordt Palazzo di Giustizia gepasseerd, dat tussen 1932 en 1940 werd gebouwd en een voorbeeld is van de fascistische architectuur. Eenmaal aangekomen op Largo Augusto is de Colonna del Verziere niet te missen. De zuil is vernoemd naar de markt die hier werd gehouden tot 1783. De zuil werd in 1577 geplaatst om het einde van de pest te memoreren en bovenop is het beeld van Christus de Verlosser te vinden. Om de hoek van Largo Augusto bevindt zich de kapel van Chiesa di San Bernardino alle Ossa. In de macabere kapel zijn de wanden bekleed met beenderen. De mythe is dat het de beenderen zijn van overleden Christenen, die vochten tegen het arianisme. Waarschijnlijker is dat de beenderen uit het Middeleeuwse kerkhof komen, waar de kerk op is gebouwd. Het kerkhof was te klein geworden en dus werden de beenderen opgegraven om de kapel mee te bekleden.
Vanaf Largo Augusto gaat de Giro verder naar de laatste stop: de Duomo van Milaan. De Duomo van Milaan is een van de grootste kerken van Italië en waarschijnlijk het symbool van Milaan. De bouw van de kathedraal begon in 1386 en het duurde zes eeuwen om de bouw af te ronden. De gotische kerk is bekleed met ruim 3.500 beelden van heiligen, dieren, kleine monsters, flora en fauna. Twee beelden vragen specifiek om enige aandacht: de Madonnina op de hoogste toren van de Duomo en één van de beelden op de façade. De Madonnina is erg belangrijk voor de Milanezen. Het tweede beeld op de façade is La Legge Nuova. Het is een vrouwenfiguur met een arm in de lucht gerezen en in haar hand een fakkel. Op haar hoofd draagt ze een puntige kroon. Volgens de Italianen is zij de voorganger van de bekende Statue of Liberty in New York.
Milaan is een ideale stad om zelf te gaan ontdekken op de fiets. De stad is plat, wat het fietsen een stuk aangenamer maakt, en er is van alles te zien. Een aanrader om de stad goed te zien is deze fietstocht die je langs alle hoogtepunten van Milaan brengt (https://www.musement.com/us/milan/highlights-of-milan-bike-tour-220920/). De tour begint in de wijk Ticinese en als je daar dan toch bent, begin dan met een cappuccino aan het water bij Vista Darsena (onder) of een goed bord pasta of typische Milanese cotoletta voor de lunch bij Trattoria La Madonnina.
Dit artikel verscheen eerst in de serie van de virtuele en culinaire Giro d' Italia van 2020.
Foto van Siavash, Bogdan Todoran, Gaetano Cessati en Luca Bravo op Unsplash
Vergelijk nu hotelprijzen in Cernusco Sul Naviglio
Internationaal Festival JazzMi in Milaan 