5 of 5 (27 Votes)
Bittere oranjebloesem oogst in Liguria
Bittere oranjebloesem oogst in Liguria

De vakantie voorbij, in september en daarna, als we van binnen door de beslagen ramen naar de herfstregen buiten kijken, de zomerse herinneringen worden wat vaag en de volgende vakantie is nog zo ver weg. Ik doe niet anders dan wat velen doen, ik grijp naar het kookboek van mijn laatste vakantie en droom over die heerlijke plaatjes van streekgerechten. Ik neem altijd een kookboek mee uit de streek waar ik geweest ben.

Feilloos in blokjes snijden

Ik ken dan ook meer kook- en productgerichte woorden in het Italiaans dan dat ik een eenvoudig gesprekje over het weer kan voeren. Vraag mij om ´asciugale e tagliale a cubetti´ uit te voeren en ik zal het feilloos doen. Maar of morgen de zon schijnt, kan ik met moeite verwoorden. Het leuke van een plaatselijk kookboek is ook de raadseltjes die het oplevert omdat sommige producten met eigennamen worden aangeduid, zoals elk dorp haar eigen salumi heeft die soms (bijna, pas op nooit helemaal!) hetzelfde zijn als elders, maar met een onuitsprekelijke naam in het plaatselijk dialect worden vermeld. "Wat is dat nu weer?" En dan komt google afbeeldingen goed van pas.

Cucina Bianca 2

Cucina Bianca, de keuken van de Mediterrane Alpen

Ligurië is een van die plekken die een echt specifieke keuken heeft. Een deel van de regio heeft de bijnaam Cucina Bianca gekregen, de witte keuken, en ik heb diverse gerechten gemaakt die hier vandaan komen. Ook pesto natuurlijk (hoewel dit niet bij de Cucina Bianca wordt ingedeeld), die alleen van basilicum uit Pra´ gemaakt zou moeten worden en pijnboompitten uit de streek rond Pisa, helaas bevatten de meeste pesto´s tegenwoordig vaker gemalen pinda's vanwege de hoge prijzen.

Toevallig kwam ik laatst een boekje over het distilleren van oranje bloesem met recepten tegen, ook een typisch product uit deze streek, waarvan de fotografie zo´n indruk op me maakte dat ik op zoek ging naar de schrijver. Het gedistilleerde water is een oeroud schoonheidsproduct, maar wordt ook gebruikt als aroma in de keuken. Het boekje is een coproductie van Enrica Monzani, die behalve een enthousiast hobbykok ook fotografe, moeder van twee kinderen is en een advocatenpraktijk voor maritiem recht heeft, een echte ´supermom´, die dan ook een succesvol tweetalig blog schrijft over de keuken van Ligurië. Ze is bezig met een tweede boek wat vooral recepten en achtergrondverhalen over Ligurië zal bevatten.

Food Experiences aan de Italiaanse Riviera

Enrica MonzaniEnrica Monzani is een Engelstalig blog begonnen over de keuken van Ligurië en publiceert ook leuke recepten. Ze is een van de enige bloggers die hier goed over schrijft en haar medewerking aan tv-programma's in de Verenigde Staten en eigenlijk wereldwijd is een feit.
Haar blog heet A Small Kitchen in Genoa. Leuke bijkomstigheid is het feit dat ze ook diverse Food Experiences organiseert voor toeristen die Genua en de Italiaanse Rivièra bezoeken. Haar kookcursussen nemen vooral plaats in een appartement met diner hoog boven de kust in de wijk Castelleto van Genua waar je bijvoorbeeld pesto leert maken en daarna geniet van een diner met uitzicht over zee. Daarnaast biedt ze ook mogelijkheden om op haar boerderij in de plaats Cervo, het centrum van de Cucina Bianca te leren over deze keuken en diverse gerechten te maken. Top aanrader voor onze gourmands.

Ze brengt ons naar de authentieke Vecchia Distilleria in Vallebona, een plaatsje in de heuvels boven Bordighera aan de Bloemen Rivièra, waar Pietro Guglielmi opnieuw een boomgaard met bittere sinaasappelbomen heeft aangeplant waarvan hij de bloesems gebruikt om oranjebloesemwater te distilleren op dezelfde manier als zijn voorouders het deden. Ze helpt mee met het oogsten en fotografeert de tachtigjarige Oma Ines als ze voorzichtig de bloesems van de steeltjes plukt net als ze dat deed toen ze als klein meisje meehielp.

Oogsten van de  oranjebloesems uit het boek van Enrica Monzani

Het onbekende bergland van Liguria

Ligurië is bij ons vooral bekend om haar stranden en badplaatsen en veel minder om het achterland, de heuvels, bergen en onbekende valleien en omdat je eigenlijk altijd geneigd bent om de zee te zoeken ook als je bovenop berg staat en van het uitzicht geniet wordt je blik altijd getrokken naar dat streepje blauw van het water. Neem bijvoorbeeld Monte Saccarello, een plek met hutten en schuilplaatsen voor herders die hier hun kuddes lieten grazen. In streken als deze vinden we de Cucina Bianca. Zo werd het niet genoemd door de bewoners, maar in de jaren ´50 deed Emidia Lantrua, toen burgemeester van Mendatica, onderzoek naar de producten en eetgewoonten in de streek, die, zo stelde ze vast, bij toeval bijna allemaal wit van kleur waren. Dit eetpatroon strekte zich zelfs uit tot Piemonte en over de grens in Frankrijk.

Cucina Bianca 4

De Cucina Bianca is gebaseerd op wat er groeit en beschikbaar is in een gebied dat tot 1000 mt hoog gaat, basisproducten om te overleven, zoals aardappels, kool, ui, knoflook, bonen, prei en knollen. Daarnaast zijn er kip, eieren, slakken, noten, bloem en natuurlijk melk en melkproducten zoals kaas die de herders meebrachten. Ligurië produceert trouwens een derde van alle aromatische kruiden in Europa, dus daaraan is zelden gebrek.

Typische gerechten uit de Ligurische keuken zijn Streppa e Caccia Là, een pasta gerecht met ricotta en seizoensgroenten in een roomsaus, Agliè, een variant van de Provençaalse aioli, een saus met knoflook, Turle, een ravioli met aardappelvulling, Brussusa, broodjes gemaakt met ricotta en tenslotte Friscio de Mei, een soort appelbeignets.

Cucina Bianca 3

We maken pesto en leren hoe de juiste ingrediënten te gebruiken

Mocht je liever een Nederlands boek over de keuken van Ligurië willen zien dan raad ik je aan om het boek ´Liguria´ van Marlies de Waal eens in te zien, inmiddels al in een tweede druk. Het leuke van dit boek is dat het niet alleen de regionale recepten naar Nederlandse maatstaven vertaalt, maar daarnaast een beetje een reisjournaal is langs de smalle kust van deze regio. De kunst van de Italiaanse keuken is het werken met een minimaal aantal ingrediënten die in de perfecte dosering worden samengevoegd. Ze heeft dat goed begrepen waardoor dit kookboek ook een goed voorbeeld is van een cucina povera.

Cucina Bianca 5

Over dit artikel

Land: Italië