Ooit dreef er een kaleidoscoop van veelkleurige tulpen door de Tiber tussen Capena en Monterotondo, dat moet een fantastisch gezicht zijn geweest. Jaarlijks werden de gekopte tulpen in het water gekieperd. In die tijd vroeg niemand zich af of dat nu goed of slecht voor het milieu was. We spreken van de vroege jaren ´50 van de vorige eeuw. Maar die tijd is voorbij, verdwenen samen met het Bloemencorso.

Als de lente komt dan stuur ik jou ....Tulpen uit Italië!

Bij Tulpen uit Italië denk je vaak aan de romantische film “Tulips, love, honour and a bike” van Mike van Diem dat zich in Puglia afspeelt. Maar ook het liedje “Tulipan” van de Haagse zusjes Trio Lescan die een groot succes waren in Italië in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw. Of aan de tulpen op Sicilië in Blufi, een stadje op de zuidelijke hellingen van de Madonie waar in de lente de "Tulipa raddii" of ook wel de "Tulipa praecox" genoemd bloeien tussen amandel- en olijfbomen voor het Heiligdom van de Madonna dell’Olio.

Natuurlijk is er een legende aan verbonden. Deze keer gaat over twee geliefden die geen kinderen konden krijgen en op een meidag naar het heiligdom gaan om hulp te vragen aan de Madonna. Ze plaatsen witte tulpen bij het altaar van de Maagd, die op wonderbaarlijke wijze rood kleurden. Na een paar dagen beseft het meisje zwanger te zijn. Vervolgens bevalt ze van een tweeling en op de veertigste dag na de geboorte gaan de gelukkige ouders terug naar het Heiligdom om de Madonna te bedanken. Als ze zich omdraaien, zien ze een immens veld met rode tulpen, dezelfde die ze een jaar eerder op het altaar hadden achtergelaten.

Acclimatiseren in de Italiaanse bodem

Bloembollen worden al in de zestiende eeuw geteeld, maar in de zeventiende eeuw kwam de bloembollenteelt en -handel echt op gang. Het gebied van duinzand vermengd met klei en/of veen langs de Noord- en Zuid-Hollandse kust is uitermate geschikt voor bollenteelt. Enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog kozen Nederlandse telers om met het kweken van tulpen te beginnen op de Tiber-vlakte, iets ten noorden van Rome. Door het bijzonder gunstige klimaat kunnen de bollen zo'n 20 dagen eerder rijpen dan in Nederland. Vervolgens werden de bollen geëxporteerd naar Nederland, waar ze in kassen werden geplant om verder te groeien.

Mijn vroegere buurman Silvio in Rome kwam uit Monterotondo, een Italiaanse stad in Lazio ten noorden van Rome, hij werkte voor het Nederlandse bedrijf Konynenburg & Mark, dat na een mislukt experiment in Tunesië, zich vestigde op de vlakten langs de Tiber rivier tussen Monterotondo en Capena. Hier experimenteerde het tulpenbedrijf met succes met tulpenbollen die ze na de bloei rond maart-april, lieten rusten voordat ze eind juni naar Nederland werden overgebracht en in speciale kassen werden uitgeplant, waarna ze vroeger uitliepen dan de bollen van de koude grond in Nederland. De vraag naar tulpen en bollen werd in de groeiende economie van die jaren steeds groter.

Tiber vol Tulpen

De eerste aanplant vond plaats in oktober 1951 en langs de oevers van de Tiber ontstonden bollenvelden vergelijkbaar met Hillegom en Lisse, vrolijke Tulipani Olandesi in alle kleuren van de regenboog. Direct na de bloei werden de tulpen gekopt en in de Tiber gegooid, het zal vast een prachtig gezicht zijn geweest, de bochtige rivier omgevormd tot een zacht bed van drijvende kleurrijke bloemblaadjes in de warme lentezon.

Het Bloemencorso van Monterotondo

Toen een van de werknemers van het bedrijf terugkeerde uit Nederland en daar het bloemencorso in de bollenstreek had meegemaakt, dacht hij “waarom zou dat niet bij ons kunnen?”, en hij opperde het idee aan de Pro Loco (Middenstandsvereniging) van Monterorondo. Een paar jaar later kwam de eerste editie van het Tulpenfestival van de grond, met medewerking van het tulpenbedrijf om de tulpenkoppen te mogen gebruiken, die anders in de rivier zouden zijn beland.

Het evenement heeft het stadje, zo dicht bij Rome, toeristisch gezien geen windeieren gelegd. Niet alleen deden grote bedrijven mee met praalwagens, ook de talrijke lokale wijnproducenten profiteerden er van doordat wijn nu eenmaal rijkelijk vloeit bij nuttigen van het aangeboden streetfood tijdens zo´n feest. Veel Romeinen maakten voor het eerst kennis met de producten uit deze nabijgelegen streek.

Bloeiende Tulpen en een florerende economie.

De tulp die werd gebruikt voor het bloemencorso heeft een zeer beperkte levensduur (ongeveer 2 dagen) en moet na het koppen zorgvuldig worden bewaard en daarna snel worden verwerkt. Voor elke praalwagen zijn ongeveer 100.000 tulpen nodig. Bij het eerste feest werden 4 miljoen tulpen gebruikt, het succes was overweldigend en het evenement kreeg nationale bekendheid. Gezien de resultaten werden de volgende jaren technieken en vaardigheden die nodig waren voor de constructie van de wagens geperfectioneerd met gegarandeerd succes voor zo´n kleurrijke optocht.

Het Tulpenfestival was in die tijd van fundamenteel belang voor de economie van Monterotondo, de activiteiten die de narcissen, irissen en tulpenbollen industrie veroorzaakte gaf een grote impuls aan de groei van toeleverende bedrijven in het gebied. Maar helaas werden de kweektechnieken voor tulpen beter en halverwege de jaren zeventig haalde het Konynenburg bedrijf de productie terug naar Nederland en daarmee verdween het Tulpenfestival uit Monterotondo.

La Festa dei Tulipani in Piemonte

Wie een tulpenfestival wil meemaken in Italië, raad ik aan naar Piemonte af te reizen waar in de tuinen van het Castello del Pralormo ceen kleine Keukenhof 'La Festa dei Tulipani' te zien is in het voorjaar. Zie de link onder dit artikel.