5 of 5 (27 Votes)
Rieti, de navel van Italie

Rieti is een mooie stad met een aristocratische structuur, zo omschreef de Italiaanse schrijver Guido Piovene in de jaren vijftig de hoofdstad van de Sabina in zijn boek “Viaggio in Italia”. De rijkdom van de adellijke gebouwen in combinatie met de strenge vroomheid van de talloze kerken, overgoten met een sausje classicisme dat werd achtergelaten door de oude Romeinen.

Uit de verte zie ik de stad omringt door middeleeuwse stadsmuren liggen, en als ik uit de auto stap zeg ik tegen M., “doe maar rustig aan hoor, ik hou het hier best een dagje uit!” Ik sta op de Ponte Romano gebouwd over de overblijfselen van de brug uit de Romeinse tijd. “Ik bel je zodra de vergadering is afgelopen “zegt M., die hier is voor een bijeenkomst van de “protezione civile”, waarvan het hoofdkwartier zich in Rieti bevindt. Het is begin december en ingenieurs, geologen en architecten komen hier vandaag praten over de recente aardbevingen en het bouwen van solide huizen. Ik ben mee gereden en profiteer van de gelegenheid om eens rond te kijken. Vanaf de Ponte Romano kijk ik eerst eens om mij heen, een schilderachtig plekje, mooie oude huizen langs het water waar witte ganzen rondzwemmen, en op de achtergrond de bergen “Terminillo”, waar veel Romeinen skiën in de winter en de berg staat beter bekend als “La Montagna di Roma“.

Ponte Romano in Rieti

Rieti boven en onder de grond

Lopend over de via Roma kom ik langs oude gebouwen en monumenten, ik stop voor het Palazzo Vecchierelli, een elegant gebouw dat dateert uit de vijftiende eeuw, de toegangspoort leidt naar een spectaculaire binnenplaats, een mooie veranda en een loggia maar ook elegante winkels waar ik even rondneus natuurlijk. Op een bord zie ik dat er in de kelder van het gebouw rondleidingen worden aangeboden in “Rieti sotterranea“, oftewel Rieti ondergronds. Er zijn onder meer resten van een viaduct uit de Romeinse tijd bewonderen. De omgeving van Rieti is zo rijk aan water dat het ook de hoofdstad Rome grotendeels van drinkwater voorziet. In de omgeving zijn zelfs drie kuuroorden te vinden: Cotilia baden, de Thermen van Cottorella en de Thermen van Antrodoco

20170402 Santa Barbara nel Mondo Processione 03.12.2016 foto Massimo Renzi 03 1024x684 2

Santa Barbara benedetta liberaci dal tuono e dalla saetta! Santa Barbara! Bevrijdt ons van donder en bliksem

20170402 religiose 020403 20 2

Aan het einde van de via Roma ligt Piazza Vittorio Emanuele, een mooi plein waar het lijkt of de spreekwoordelijke tijd stil is blijven staan. Lopend langs het bisschoppelijk museum, wat ongetwijfeld rijk is aan kunstwerken, staat de mooie kathedraal van Santa María Assunta. Met een cappuccino en een brioche staat ik aan de bar van het café op het plein en dan valt het mij op hoeveel brandweermannen het café binnen komen en over het plein lopen. Nieuwsgierig vraag ik aan de barrista wat er aan de hand is, hij lacht naar me en roept luidkeels: “Santa Barbara benedetta liberaci dal tuono e dalla saetta"! De brandweermannen naast mij aan de bar juichen enthousiast en klappen in hun handen. Een “pompiere” legt mij even uit dat dit zoiets betekend als: “heilige Barbara verlos ons van donder en bliksem"! En dat het op 4 december in Rieti dubbel feest is want Santa Barbara is niet alleen de beschermheilige van de stad maar ook van de brandweerlieden. Zij is eigenlijk beschermheilige voor alles wat te maken heeft met vuur, bliksem, buskruit en een plotselinge dood. Zij wordt gerekend tot een van de 14 noodheiligen, vandaar dat Barbara ook de beschermheilige van allerlei gevaarlijke beroepen zoals ingenieurs, brandweerlieden, architecten, boeren, dakdekkers, metselaars, bouwvakkers, klokkengieters maar ook artilleristen en mijnwerkers. Als het donker is wordt zij geëerd met een processie op de rivier Velino en morgen is er een speciale mis in de kathedraal op het plein. Ik bedank hem voor alle informatie en beloof “ik kom vanmiddag zeker kijken, naar jou en al die andere helden!” En natuurlijk kan ik het niet laten om te zeggen wat een geweldig werk zij wel niet doen!

Umbilicus Italiae

20170402 caciotta 2

Op piazza San Rufo staat een rond marmeren beeldhouwwerk, eigelijk meer een ronde steen met een afbeelding van de kaart van Italië , “Umbilicus Italiae,” de navel van Italië staat er onder gebeiteld en geen wonder want je bevindt je in het midden van Italië, Rome ligt zeventig km ten noordoosten en de oude Via Salaria verbindt beide als een navelstreng.

Even verder, bij het theater Flavio Vespasiano staat de deur uitnodigend open ik glip naar binnen om even rond te kijken, een mooi theater uit 1893 beroemd om de goede akoestiek. De stad Rieti was van 1189 tot 1299 een pauselijke residentie.

San Francesco, de heilige Franciscus en zijn orde

Als ik de gotische-romaanse San Francesco kerk binnen loop, glimmen de vele brandende kaarsen in de schemering, ook ik steek een kaarsje aan ter nagedachtenis voor wie er niet meer is. Een geestelijke die langs loopt groet vriendelijk en komt even later naast mij op de bank zitten, we maken een praatje over de kerk die in het jaar 1200 is gebouwd en over zijn leven als minderbroeder. Hij vertelt dat het gebied rondom Rieti ook wel de Heilige Vallei genoemd wordt omdat Sint Franciscus hier regelmatig kwam.

20170402 LaForesta 03b SantuarioFraValerioGatto 681x1024 2

De oorsprong van de levende Kerststal

Ik ben in een streek waar zich vier belangrijke Franciscaner heiligdommen bevinden. Greccio is het zusterstadje van Bethlehem, in 1223 liet de heilige Franciscus in dit plaatsje voor het eerst op kerstnacht de geboorte van Christus met echte mensen opvoeren, de eerste levende kerststal. Niet ver hiervandaan in het klooster van Fonte Colombo schreef Franciscus in datzelfde jaar “De definitieve regels voor de Franciscaner orde”. In dan is er het heiligdom (Poggio Bustone) waar volgens de legende een engel verscheen die Franciscus verloste van zijn zonden en zijn toekomst voorspelde als stichter van de orde. In La Foresta, waar de heilige ook verbleef in afwachting op een operatie aan zijn ogen, schreef hij het bekende “Cantico delle Creature”, ook wel bekend als het zonnelied (het oudste gedicht in de Italiaanse literatuur). Het is interessant om naar de verhalen van deze Franciscaner broeder te luisteren, en als hij mij bij het verlaten van de kerk een hand geeft, zegt “piacere sono Francesco”, wat toevallig, denk ik. Maar het loont zeker de moeite om met Kerst naar Greccio te gaan om de “levende kerststal” te gaan zien.

De processie op het water

20170402 FonteColombo 03 FrateSalita 2

Als mijn telefoon gaat, is het M. die vraagt waar we elkaar zullen ontmoeten, “op de Ponte Romano dan kunnen we de processie langs zien komen” zeg ik. Na even zoeken tussen de mensenmassa vinden we elkaar, en ik vertel over de stad en alles wat ik daar gezien heb en over Santa Barbara die langs zal varen. Als we aan de oever staan, wachtend op de beschermheilige knopen twee oudere dames naast ons een praatje aan als ze merken dat we van buiten komen. Ze vertellen over de processie en dat er duikers bij zijn die met een groot brandend kruis in de rivier zullen zwemmen, een van de twee zegt trots dat haar kleinzoon ook brandweerman is en zo meteen langs zal lopen met het beeld van de heilige Barbara. De muziek begint te spelen en daar komen ze aan, plechtig achter de fanfare lopen de mannen in hun donkere pakken met gele strepen en helmen op het hoofd. “Ciao tesoro” (dag schat) roept een van de dames naar een brandweerman die langs loopt. Hij lacht naar de dame en dan naar mij, "kijk dat is de brandweerman van vanmorgen in de bar", zeg ik tegen M.!

Over dit artikel