Calendimaggio. Dat is de oude Italiaanse naam voor het lentefeest van 1 mei, waarop eeuwenlang de wedergeboorte van de natuur werd gevierd. Precies zoals men dat in Assisi, de stad van de Heilige Franciscus, nog steeds ieder jaar doet. Maar sinds de 19de eeuw is 1 mei voor de meeste Italianen maar één ding: de Dag van de Arbeid en dus het feest van allen die werken.

De allereerste 1 mei-viering in Italië was in 1891 in Rome. Er was echter weinig feestelijks aan. De grote demonstratie voor een achturige werkdag verliep grimmig. Er vielen doden en gewonden en er werden honderden arrestaties verricht. Onder de fascistische dictator Mussolini werd de 1 mei-manifestatie verboden en vervangen door een verplichte viering van de stichtingsdatum van de stad Rome op 21 april. Toch kun je op sommige zwartwitbeelden van Rome’s fascistische verjaardag  stuurs kijkende mannen zien rondlopen met een (ongetwijfeld rode) anjer in hun knoopsgat. Na de bevrijding werd 1 mei gerehabiliteerd als een officiële niet-religieuze feestdag.

Tuinbonen en Pecorino

In Rome is 1 mei is een begrip, een mijlpaal in ieders beleving. Het is uiteraard een vrije dag en ook eentje met veel tradities. Om te beginnen culinaire. Zo eten de Romeinen op 1 mei rauwe tuinbonen met pecorino (tamelijk zoute schapenkaas) en drinken daar een glas rode wijn bij (meestal uit Abruzzo). Al vanaf Pasen liggen de marktkramen in de stad bezaaid met bergen tuinbonen en brokken kaas. Veel gezinnen gaan picknicken in de parken of de stad uit voor een bezoek aan familie of vrienden. Zie het recept. 

Popconcert op het plein voor de San Giovanni

Voor de Romeinse jeugd betekent 1 mei vooral muziek. Ieder jaar organiseren de vakbonden een gigantisch popconcert op het plein voor de San Giovanni , de Sint-Jan van Lateranen. Het duurt de hele dag en avond en wordt live uitgezonden op Rai3. Al vanaf de vroege uurtjes wordt het plein bestormd door jongeren die een goede plek willen bemachtigen. Na afloop blijft er een zee van lege flessen en papier achter. Dit jaar (2020) zal dat niet het geval zijn omdat het concert Vasco Rossi, Zucchero e Gianna Nannini alleen via de TV en de Rai Play App  (ook beschibaar op iPhone) wordt uitgezonden.

Dag van de Arbeid

Toch is 1 mei niet meer wat het was. In mijn eerste jaren in Rome ontdekte ik tot mijn schrik dat op de Dag van de Arbeid niemand, maar dan ook niemand werkte. Bussen, trams en metrolijnen lagen stil. Alle winkels en supermarkten waren gesloten. Alle musea dicht. Alleen de kerken waren open, als een stil rooms protest tegen zoveel linkse suprematie. Wie zich zonder auto wenste te bewegen in Rome kon dat te voet doen door verder lege straten. Op 1 mei was Rome vooral heel erg leeg. Behalve het plein van de Sint-Jan dan.

Tegenwoordig is dat wel anders. In het centrum zijn veel winkels open en ook de culturele trekpleisters gaan niet meer op slot. De stad is moderner en meer Europees geworden. En dat is in dit geval toch wel erg plezierig.