Kennismaking met keizerin Elisabeth op kasteel Miramare in Trieste

Met grote ogen staar ik tussen de groene bomen door naar de witte pracht voor mij. ‘Wauw,’ zucht ik. Sprookjeskasteel Miramare was het zomerverblijf van aartshertog Maximiliaan van Habsburg-Lotharingen, zwager van de welbekende keizerin Elisabeth (Sisi) van Oostenrijk. Wat niet veel mensen weten is dat Sisi enige tijd verbleef in Miramare. Als een groot fan kijk ik dan ook erg uit naar deze dag.

Glunderend daal ik de marmeren trap af naar beneden. De kiezelsteentjes knarsen onder mijn slippers als ik over het zonnige terrein wandel. Rechts van mij zie ik een uit steen gehouwen balustrade. Daar beneden golft de helderblauwe zee die Miramare omringt.

Kasteel Miramare werd tussen 1856 en 1860 gebouwd in opdracht van Maximiliaan. Nadat zijn broer keizer Frans-Jozef hem ontsloeg van zijn plichten in Wenen, vertrok hij met zijn vrouw prinses Charlotte van België naar Italië. Vlak voor de kust van Triëst leed Maximiliaan schipbreuk. Vissers redden hem uit het zeewater. Zo kwam de latere keizer van Mexico op het idee om zijn zomerverblijf aan de Adriatische kust te bouwen, oftewel: de Golf van Triëst. Sisi verbleef veertien keer in Miramare.

Een scheepsinterieur op Miramare

In het kasteel koop ik een jongerenkaartje voor twee euro en begin met de route. De eerste kamer heeft veel weg van een kajuit van een schip. Dat was de wens van Maximiliaan voor Miramare: het kasteel moest van binnen op een boot lijken.

Ik vraag me af wat Sisi daarvan vond, als ik door de vele, ietwat donkere kamers struin. Vrijheid en reizen waren belangrijk voor Elisabeth. Het stijve Wenen kon haar dit niet geven. ‘Voelde ze zich vrijer hier?’ vraag ik mezelf af, naar buiten kijkend door het slaapkamerraam van Maximiliaan en Charlotte.

Rust er een vloek op kasteel Miramare?

Maximiliaan heeft het kasteel nooit in zijn geheel voltooid gezien. Hij werd vermoord in Mexico. Zijn vrouw Charlotte raakte hierdoor depressief. Er gaan verhalen rond dat door haar verdriet het kasteel vervloekt is. Iedereen die in Miramare slaapt, sterft jong. Misschien heeft die vloek meegeholpen aan de gewelddadige dood van Sisi in Genéve.

Wat me opvalt, is dat er geen beveiliging in het kasteel rondloopt. Ook is de afscherming van bepaalde meubels niet van toepassing: in de dinerzaal kun je gewoon aanschuiven aan tafel. Mensen filmen het te pas en te onpas, terwijl het duidelijk niet mag. In de biljartkamer liggen bouwplaten op de grond. Ik vind dat wel een minpunt: dit neemt de magie van het kasteel een beetje weg. Hoewel een museummedewerker mij vertelt dat Triëst het niet erg vond om onder leiding te staan van de Habsburgers, laat Miramare op deze manier wat anders zien.

Keizerin Sisi en keizer Frans-Josef

Op de bovenverdieping kom ik het eerste Sisi teken tegen. In de zitkamer hangt een portret uit haar jonge jaren. In een kamer verderop zie ik een schilderij over de aankomst van Sisi en Frans-Jozef in Miramare in 1861. Ik vind bijzonder om te zien dat een persoon door de jaren heen zo kan veranderen. Op het ene portret zie ik een jong meisje, vrij van stress. Op het andere schilderij staat een door het leven getekende vrouw, met diepe groeven in haar gezicht die de hand van haar schoonzus schudt.

De tuinen van Miramare

Met de zon prikkelend op mijn huid sta ik even later buiten op de rotsachtige steiger. Vanaf deze plek kijk ik schuin naar boven tegen de zijkant van het witte kasteel aan. Tegenover me is de kade waar je aan twee kanten met een stenen trap naar beneden kunt, een stukje het water in. Een paar toeristen leunen relaxed achterover, zittend op de trap, de voeten dompelen verkoelend in het heldere water. Maximiliaan maakte van een lange strook langs de kust een tuin waarvoor hij bijzondere jonge boompjes en planten had verzameld op zijn zwerftochten in Zuid-Amerika. Die tuin is nog steeds bijzonder om te bezoeken.

Ik realiseer me dat op die plek, bijna 160 jaar geleden, de boot met Sisi en Frans-Jozef aanmeerde. Dat is de plek van het schilderij. Wat grappig dat een plek ineens heel echt voor je kan worden. Ik zie de keizerin daar gewoon staan, nietszeggend om haar heen kijkend en een plan bedenken hoe ze onder dit werkbezoek uit kon komen.

Miramare is het eerste kasteel wat ik bezoek met Sisi associaties. Ik ben zeker niet teleurgesteld. Het is goed te zien waarom Elisabeth hier vaak kwam. Door de scheepsachtige inrichting, de zee die Miramare lijkt te dragen en een verre afstand tot Wenen lijkt me dit een fijne plek om als een reislustig persoon naar toe te vluchten. Niet al te lang, want dat kon de keizerin op geen enkele plek.
Ik kijk uit naar mijn volgende bezoek aan Sisi.

Nieuwe series op TV en in de bioscoop

Als echte Sisi fan is de tijd rond Kerst voor mij een hoogtepunt. Dan kan ik weer heerlijk weg zwijmelen bij de Sissi trilogie, met de jonge Romy Schneider. De prachtige jurken, het mooie ingevlochten haar en de gigantische paleizen. Het lijkt wel een sprookje. Helaas was dat niet de werkelijkheid voor de echte Keizerin Elisabeth: de waarheid was veel donkerder. Gelukkig hoeven we dit jaar niet tot Kerst te wachten om weer naar Wenen terug te keren. Met de film Corsage, en de twee series The Empress en Sisi, kunnen we 2022 officieel omdopen tot het Sisi jaar.

Een serie die al een tijd te bewonderen is op NPO is de mini serie ‘Sisi’. Dichter bij de waarheid dan ooit, zien we in deze serie het verhaal vanaf het begin. Hoe de jonge Sisi, gespeeld door Dominique Devenport de keizer ontmoet, tot aan de dood van de kleine Sophie. Een echte aanrader om te bekijken.

Vanaf 15 september draait ‘Corsage’ in de Nederlandse bioscopen. Vicky Krieps speelt dit keer de rol van de eigenaardige keizerin. In Corsage worden we meegenomen naar de dag waarop Sisi veertig wordt. Wanneer de keizerin wordt neergezet als ‘oudere’ vrouw, heeft ze hier geen vrede mee. Sisi gaat de strijd aan met het letterlijke en figuurlijke keurslijf dat haar keizerlijke rol meebrengt. Eenzaamheid overvalt haar en terwijl de dikke Weense paleismuren op haar afkomen, probeert ze een uitweg te vinden.

En dan de serie waar ik persoonlijk heel enthousiast over ben: ‘The Empress’. Deze serie is vanaf 29 september op Netflix te zien en heeft qua opzet wat weg van ‘The Crown’. In de Romy Schneider films wordt de liefde tussen Franz-Joseph en Sisi weggezet als een sprookje. In werkelijkheid was dit totaal anders. De nieuwe Netflix-serie zoomt in op de turbulente relatie tussen de keizer en de keizerin. Aan het Weense hof moet Sisi haar mannetje staan tegen haar schoonmoeder en haar zwager Maxi, die zowel voor de troon als voor Sisi plannen heeft. Tegelijkertijd heerst er onrust onder het volk. In zes afleveringen gaan we zien hoe Elisabeth zich in deze strijd staande houdt. Devrim Lingnau vertolkt hier de rol van de keizerin.