Het ligt niet ver van Matera, in dezelfde provincie in feite, hoewel, Basilicata is een grote regio dat maar in twee provincies is onderverdeeld. Maar Rabatana is niet zo ver van de sassi-stad, een uurtje rijden misschien, zo’n 70 km ten noordwesten. Het is een andere wereld, deze wijk van de stad Tursi, aan alle kanten omgeven door kliffen en ravijnen.
Vergelijk nu hotelprijzen in La Rabatana
De bijna verlaten wijk van Tursi wordt, gelukkig, beetje bij beetje gerestaureerd. straten en huizen met zoveel geschiedenis. Als de stenen toch eens konden spreken. Bij avond lijkt het nog mysterieuzer, de geesten eisen Rabatana weer op.
Het was een belangrijke plaats in vroeger dagen. Eigenlijk niet te begrijpen dat het zo gekomen is, want de ligging maakte het, vooral in de vroege middeleeuwen bijna ontoegankelijk. Rabatana ontstond al in de 5de eeuw, en werd in 9de eeuw door de Saracenen ingenomen die het de naam Rabatana gaven. De naam komt van het Arabische 'rabat' dat stad betekent. Anderen beweren dat het in het plaatselijk dialect een combinatie is van "tana" en "arabo", maar het is niet aan mij om daarover een voorkeur uit te spreken.
Rabatana is letterlijk aan beide zijden omgeven door diepe en ontoegankelijke ravijnen. De Goten bouwden er in de 5de eeuw eerst een kasteel, waar nog een ruïne van over is en later kwamen daar een aantal stenen huizen naast te staan, gebouwd door de gevluchte bevolking van Anglona, dat nu ook nog een deel van de gemeente Tursi is.
Het ontstaan van Rabatana
Veel weten we er niet over, die eerste tijd. Pas tegen het jaar 850 kwamen de Saracenen, een naam waar Christelijke geschiedschrijvers in de Middeleeuwen Arabieren mee aanduidden, en waarvan je nu nog sporen kan vinden in zowel de architectuur als in het plaatselijke dialect. Zij waren het die het dorp Rabatana noemden, als herinnering aan hun Arabische dorpen.
Rabatana bleef groeien ondanks en dankzij de ligging, het was nu eenmaal in een uitstekende verdedigingspositie, en bleef dat zelfs onder de Byzantijnse heerschappij die in 890 de Saracenen verdreef. De Saracenen hadden zich tot dan vooral toegelegd op rooftochten en het ronselen van slaven die ze doorverkochten naar de Maghreb, een activiteit waarmee ze ook na 890 rustig mee doorgingen, geen lieverdjes dus!
Albino Pierro, de dichter van Rabatana
Het was tot de 19de eeuw een dichtbevolkt en een belangrijk cultureel centrum waar men de oude tradities beschermde. De dichter Albino Pierro, die meerdere malen kandidaat was voor de Nobelprijs voor literatuur, maakte Rabatana onsterfelijk door het als inspiratiebron te gebruiken voor zijn gedicht ‘Di lui’.
200 meter klimmen
Maar terug naar vandaag. Om Rabatana te bezoeken moet je een 200 meter lange trap naar boven lopen (niet aan te bevelen op het midden van de dag), nu is het een brede maar wel steile weg geworden, met kleine traptreden aan de zijkant, maar vroeger was het een echte trap met zandstenen treden over de hele breedte. De weg loopt over de rug van de heuvel boven diepe ravijnen en terwijl je die beklimt, bedenk dan eens hoe de kansen waren van een gemiddelde veroveraar in de middeleeuwen.
Carlo I Doria Del Carretto was een neef van de beroemde zeevaarder Andrea Doria en hertog van Tursi, en in 1600 liet hij op eigen kosten de weg naar boven aanleggen in plaats van het gevaarlijke pad dat er tot dan toe had gelegen, ‘Petrizze’ heet het in het lokale dialect, De trap had hetzelfde aantal treden als zijn paleis in Genua dat hij later Palazzo Tursi zou noemen. Op zich een interessant verhaal hoe de Doria’s eigenaar werden, het Tursi Palazzo is het grootste en belangrijkste gebouw in de Strada Nuova in Genua, iets wat je zeker een keer moet bezoeken.
De kern van Rabatana
Loop door de smalle straatjes van de oerkern van Rabatana, de ruïne van het kasteel en de overblijfselen van oude huizen die bestonden uit een enkele kamer op de begane grond. Er staat een oude olijfoliepers die gerestaureerd is en die je van binnen kan bezichtigen.
De Piccicarello
De Piccicarello vind je aan de voet van het kasteel, vlakbij de "Petrizze" die naar Rabatana leidt. Het bestaat uit een strook grond die zich uitstrekte van de ingang van het kasteel naar noorden. In de oudheid konden werd de strook grond, die aan weerskanten door behoorlijk gevaarlijke ravijnen werd omgeven, gebruikt als moestuin, er werden groenten en fruit voor de inwoners geteeld. De naam is afgeleid van de eigenaar van het land, Francesco Donnaperna, die bekend stond als "Ciccarello".
Kerk van Santa Maria Maggiore
De kerk van Santa Maria Maggiore in Rabatana dateert uit de vroege middeleeuwen, de 10e en 11e eeuw, maar heeft in de loop der tijden zoveel verbouwingen ondergaan dat er weinig van de oorspronkelijke stijl is overgebleven, alleen de 15e-eeuwse gevel is bewaard gebleven, de rest van de kerk is in de eerste helft van de 18e eeuw herbouwd in de stijl van die tijd.
Het kasteel van Rabbatana
Het mooiste zie je de overblijfselen van het oude kasteel vanaf het plein voor de kerk van Maria SS., het kasteel dat in de 5de eeuw door de Goten werd gebouwd met de bedoeling om het grondgebied te kunnen verdedigen: sommige delen van het kasteel en de ondergrondse gangen zijn intact gebleven.
Bij recente opgravingen in de buurt van de burcht zijn skeletten, graven, munten, fragmenten van amforen en loden puntbollen gevonden met inscripties EYHfIDA (Grieks) en APNIA (Latijn), die waarschijnlijk gebruikt werden als gewichten voor martiobarbuli, een pijlpunt.
We weten nu ook dat het kasteel waarschijnlijk tot in de zestiende eeuw bewoond is geweest. Het bestond uit twee verdiepingen en twee torens, hoewel het op sommige tekeningen ook wel werd afgebeeld als een vierkante burcht met vier torens. Het was eigelijk meer een borgo, een klein dorp op zich, binnen de muren waren schuren, tuinen, kelders en een aantal woningen voor de belangrijke personages die er verbleven. In oorlogstijd werd het een goed beschermde vesting met een ophaalbrug en eigen watervoorziening. De oppervlakte bedroeg wellicht meer dan 5000 vierkante meter, men vermoedt zelfs dat er een ondergrondse tunnel was naar de kerk van Santa Maria Maggiore die de bewoners in staat stelde om ongezien naar de kerk te gaan.
Reisaanbiedingen rondom deze plaats
Vergelijk nu hotelprijzen in La Rabatana