5 of 5 (27 Votes)
Festa di San Zopito
Festa di San Zopito

Tijdens een etentje bij mijn schoonzusje zit ik naast Virgilio, een kennis die veearts is. Onder het eten vertelt de ‘veterinario’, dat hij komend weekend in het dorp Loreto Aprutino moet zijn, om daar de os te controleren die voor het heiligenbeeld van ‘San Zopito’ zal gaan knielen. ’Wat leuk’, zeg ik, kan ik met je mee daar naartoe?

Onderweg naar Loreto Aprutino, een bergdorp niet ver van Pescara en Teramo, staan opvallend veel olijfbomen, de streek is dan ook vooral bekend om haar goede olie. Ik vraag hoe het nu zit met die ‘knielende os.’ Vigilio begint te vertellen. “In het jaar 1711, tijdens een processie die van het dorpje Penne naar het aangrenzende dorp Loreto Aprutino voerde, was een boer zo intensief aan het ploegen met zijn os die die d20080511 IMG 1014e eg trok, dat hij niet merkte dat er een processie langs kwam. De os daarentegen, maakte een kniebuiging en knielde voor de heilige stoet, waardoor de boer gedwongen werd te stoppen." Vanaf dat moment werd besloten om hier een jaarlijkse terugkerende traditie van te maken. Tijdens de pinksterdagen wordt het stadje bezocht door talloze mensen die het ritueel uit 1713 willen meemaken.

De optocht: boeren, burgers en buitenlui

Op 1e Pinksterdag is er eerst een tocht van ruiters te paard, muilezels en allerlei personages uit het plattelandsleven die de stad binnenkomen, waaronder ook de ´vetturali´, rondtrekkende landarbeiders, handelaren en voerlui die tijdens hun tochten de kostbare olijfolie uit Loreto Aprutino verhandelden. De olievaten worden vervoerd op de ruggen van pakezels.

20110604 IMG 1016

Tijdens deze tocht door het stadje brengen zij een eerst eerbetoon aan de heilige S. Zopito Martire, die zal hen behoeden en zorgen dat zij weer veilig thuis zullen komen, voordat zij aan hun gevaarlijke tocht over de bergen begonnen. De vetturali hebben de eer om in hun vaandel het symbool San Zopito te mogen dragen.

20170329 image

De knielende os komt op 2de Pinksterdag aan de beurt

Als we het erf Pasquale Chiappini oprijden worden wij hartelijk verwelkomt. ‘Oh, una olandese’, roept hij verrast. Ook de veearts wordt flink omhelsd, vandaag is zijn aanwezigheid van groot belang, er zou maar iets gebeuren met zijn os ‘Delicato’. In de stal zijn twee mannen bezig om het beest grondig te wassen, te drogen en te borstelen. Virgilio loopt rondom het beest, bekijkt en betast zijn poten en knieën en geeft hem een paar bemoedigende klopjes op de neus.
‘Bene bene’, zegt hij tegen de boer, hij ziet er prima uit. Heeft hij al gegeten, vraagt hij aan het baasje? Si si, de hele ochtend heeft hij heerlijk staan grazen in de wei.

Eerst eten

20170329 IMG 1018Op dat moment worden komt de boerin naar buiten die erop staat dat we eerst komen eten. Tijd voor pranzo, even later zitten we achter een enorm bord pasta met fagiolo tondino del Tavo, witte boterzachte bonen zonder stug velletje. De peulvruchten worden langs de rivier de Tavo geteeld.
De veearts vertelt me dat een os een gecastreerd rund is die al in de 6e eeuw v.C. werd gebruikt werd in de landbouw en één van de oudste door de mens gebruikte trekdieren is. Door castratie werd het mogelijk de arbeidskracht van de stier als hulp aan de mens te gebruiken. De dieren kregen er een gelijkmoediger karakter van, waardoor zij beter als werkdier te gebruiken waren.
Pasquale is trots op zijn os die een heel rustig karakter heeft en gewend is aan veel mensen om hem heen, hij neemt zonder moeite een kind op zijn rug mee. ´Hij heet niet voor niets Delicato´, lacht hij.

Het optuigen van de os

Na het eten gaan we weer naar de stal om de os op te tuigen en voor te bereiden voor de processie. Ondertussen zijn er ook andere boeren en de mannen van het feestcomité in de stal. Virginio praat rustig tegen het beest en begint met het optuigen, de horens worden omwikkeld met scharlakenrood satijn, grote zilveren bellen worden er om zijn nek gehangen, felgekleurde pompons en linten worden zorgvuldig om de kop van de toch al niet zo mannelijke stier geplaatst. Op het laatst wordt er een klein schilderijtje van San Zopito tussen de horens geplaatst en wordt een rood kleed op zijn gespierde rug gelegd, waar straks een klein meisje verkleed als engel op komt te zitten.
“Ecco Lisa”, roept de nu toch wel een beetje zenuwachtige boer, als een meisje van en jaar of vijf gekleed in ‘maagdelijk wit’ en een bloemenkrans in haar haar een beetje verlegen komt aanlopen, hand in hand tussen haar ouders. Dan komen de opa’s en oma’s en een groepje tantes, na veel getrek en gesjouw aan het kind en veelstemmige adviezen van de rest van de familie, wordt het kind op de rug van Delicato gehesen, er wordt haar een witte parasol in de handen gedrukt en een rode anjer in haar mond. Ondertussen zijn ook de jongens met hun zampognaro (soort doedelzak) gearriveerd die de optocht van vrolijke klanken zullen voorzien.

20170329 bove san zopito

Een bizarre stoet gaat op weg

Boer Chiappini komt in zijn zondagse pak naar buiten, Zijn vrouw veegt nog snel wat zweetdruppels van zijn voorhoofd. Ze zegt zachtjes “è nervoso”. En daar gaan ze....een mooi kleurrijk tafereel deze bizzarre stoet lopend door de kronkelende straatjes van het oude stadje.
Aangekomen bij de kerk van Sant’Antonio gaat de os voor de eerste maal door de knieën, applaus en foto’s van de toeschouwers om ons heen natuurlijk, maar het hoogtepunt is wanneer de bote stoet bij de kerk van San Pietro aankomt en waar het beest knielt voor het zilveren beeld van de heilige San Zopito en de urn met zijn relieken. De priester geeft zijn zegen en trots zegt zijn Pasquale dat het deze keer toch wel buitengewoon goed ging en dat hij ‘molto contento’ is.
We lopen verder in via del Baio, langs het kasteel Chiola en bij Palazzo Valentini waar de wijnproducent Francesco Paolo en zijn signora Helena al staan te wachten, nogmaals gaat Delicata door zijn knieën en na veel applaus en gejuich krijgt de menigte tarallucci en wijn aangeboden. Het engeltje Lisa wordt voorzichtig van de os afgetild en krijgt een enorm ijsje in haar handen geduwd, de verlepte anjer geeft ze aan Delicata die het voorzichtig uit haar handjes pakt en het zich lekker laat smaken.

Bibi onderweg met de ossen voor het feest van San Zapito

Over dit artikel

Loreto Aprutino.
65014
Loreto Aprutino.
Teramo
Land: Italië