Abruzzen

“Moeten ik nou alweer stoppen” zucht Giorgia, als ze haar auto aan de kant van de weg zet en ik uitstap om foto’s te maken van al het moois dat we passeren tijdens de rit door de Aterno-vallei van het Parco Regionale Sirente Velino op weg naar Anversa degli Abruzzi, voor een bezoekje aan Beppa, haar pas geadopteerde schaap. Onderweg had ze me al verteld over de schapenkuddes die voor een perfect ecosysteem zorgen in de bergen, zoals ze dat eeuwenlang hebben gedaan als schapen zaden en sporen meenemen in hun vacht en de uitwerpselen over grote afstanden verspreiden tijdens de trek. Nomadische veeteelt zoals dit bestond al in de steentijd.

Een uitgelezen kans voor toeristen om het grandioze Gran Sasso gebergte te leren kennen is tegelijk een behoorlijke hindernis voor de lokale bevolking. Wanneer je van Rome naar de Adriatische zee rijdt kom je door de 10 km lange Gran Sasso tunnel, de derde tunnel in lengte in Italië na die van Frejus en de Mont Blanc, en de langste tunnel die volledig op Italiaans grondgebied ligt. De tunnel ligt in de regio Abruzzo en stamt uit 1968 en is deel van de A24, ook bekend als de Strada dei Parchi, het verbindt L´Aquila en Teramo en maakt de reis voor de bewoners een aangename tijd korter. Dat alles staat nu ineens ter discussie.

In 2009 liep Victor Perez een week lang in pyjama door de stad nadat zijn huis in de nacht van 6 april in elkaar stortte. En net als veel van de inwoners van l´Aquila is hij in de stad blijven wonen ondanks de moeilijke omstandigheden. Het is precies 10 jaar geleden dat een hevige aardbeving de stad verwoestte. De komende weken kunnen de Italianen “Grandi speranze” van Marco Risi volgen op Rai Uno, een serie over de inwoners van de stad die aan hun toekomst bouwen.

De kinderen worden er gefascineerd bij geroepen als het Majella Nationaal Park wordt genoemd, want het bergdorpje waarheen we op weg zijn heeft een heus berenmuseum, en dat niet alleen, je kan er zelfs eentje tegenkomen in Palena, het stadje van de wilde orchideeën, als je (on)geluk hebt als je zomaar de bossen in wandelt. Niet dat er nog veel oveer zijn van deze beschermde Marsicano beren, in heel Italië misschien een stuk of 50, maar hier in Palena en omstreken leven er zeker 4.

“Una fontana di lacrime ”, een fontein van tranen, zo definieerde Gabriele d'Annunzio de ‘Miserere’ op Goede Vrijdag het werk van kunstenaar Francesco Paolo Michetti (1851) die net als d’Annunzio in de Abruzzo geboren was. Hij schilderde op bijna transparante wijze in lichte kleuren deze indrukwekkende traditie van Chieti.

De Marche en de Abruzzo zijn plattelands regio’s en in goede boerentraditie waren zijn dieren, net als het land zelf, het kostbaarste bezit van een landbouwer, niet alleen voor hulp bij het werk op het land maar daarnaast als voedingsbron. Daarom is Sant' Antonio Abate (beschermer van de dieren) een van de meest gerespecteerde heiligen voor de landelijke bevolking. De viering van zijn naamdag is diep geworteld en wijdverspreid, vooral in landbouwgebieden en in de boerendorpen. Dit is in midden en zuid Italië de dag dat de dieren worden gezegend, maar heeft voor sommige dieren een minder fortuinlijke afloop.

Er staat een rots in Roccascalegna, een miniscuul plaatsje in de Abruzzen, een rots die vanaf volgend jaar door iedereen zal worden herkend. Op die markante rots staat een kasteel dat een rol gaat spelen in de nieuwe TV serie ´De Naam van de Roos´ naar de bestseller van Umberto Eco.

Mij was geadviseerd om een mooie dag uit te zoeken voor een bezoek aan Atri, een plaats niet ver van de Adriatische kust in de Abruzzen, en voornamelijk bekend om de vele musea en kerken met prachtige fresco´s, niet iets waar je normaal gesproken helder weer voor nodig hebt.

“Och, is het hier!”, zeg ik verrukt als we uitstappen voor een fabrieksgebouw dat aan een haarspeltbocht ligt van de weg dwars door de natuur die je van de kust naar het hoger gelegen stadje Giulianova brengt. Al vaak heb ik mij afgevraagd wat er achter deze fabrieksmuren zou liggen.

Vanmorgen kom ik op de boerenmarkt van Teramo een vriendin tegen. Na haar een Prettige Pasen te hebben gewenst vertelde zij mij dat ze helemaal klaar was met La Pasqua. Dagen had zij in de keuken gestaan, zoals bijna alle ‘casalinga’ (huisvrouwen) hier, ja wat wil je ik woon nu eenmaal in Teramo, een stad van lekkerbekken.

Tijdens een etentje bij mijn schoonzusje zit ik naast Virgilio, een kennis die veearts is. Onder het eten vertelt de ‘veterinario’, dat hij komend weekend in het dorp Loreto Aprutino moet zijn, om daar de os te controleren die voor het heiligenbeeld van ‘San Zopito’ zal gaan knielen. ’Wat leuk’, zeg ik, kan ik met je mee daar naartoe?

Op een mooie ochtend vertrek ik met een groepje vrienden uit het dorpje Civitella del Tronto, een fortificatie op de grens met Marche en de Abruzzen, we gaan fietsen in de streek die ik Marcuzzo ben gaan noemen. “Handen op de rem” roep ik naar de anderen, die achter mij aankomen, ik ken deze weg goed want ik maak bijna iedere zondag een ritje door de heuvels op mijn racefiets, de afdaling is best steil.