Net als veel Nederlanders nu, ontdekte Maurits Cornelis Escher al lang geleden hoe fantastisch mooi het hier is... de beroemde Nederlandse kunstenaar kwam naar de Abruzzen eind twintiger jaren en was meteen gefascineerd door de valleien, de heuvels, de dorpen, de majestueuze rotsen en de overhangende toppen. Voor iemand uit het noorden, gewend aan het vlakke land en brede horizonten, moesten de ruige natuur en de steile bergenkammen van deze regio met zijn stenen dorpjes wel zeer verleidelijk zijn!

Na het verlaten van zijn school in 1922 en na wat ervaring in het ontwerpen te hebben opgedaan (in het bijzonder houtsneden), maakte Escher verschillende reizen naar Italië, vooral naar Toscane en Campania en besloot hij zich in 1924 te vestigen in Rome, waar hij twaalf jaar zou wonen, samen met zijn Zwitserse vrouw. Het was in deze periode dat hij vooral in het voorjaar lange reizen maakte naar gebieden die nog vrij onbekend waren in Italië.

Op zoek naar perspektief

Hij was met name op zoek naar bijzonder panoramische uitkijkpunten om inspiratie op te doen voor zijn litho's, die hij maakte met op olie gebaseerde inkt op bepaalde soorten steen. “ Ik ken geen grotere vreugde dan door de heuvels en dalen te zwerven, van streek naar streek en de effecten te voelen van het ongerepte van de natuur. " Aan zijn vriend Bas Kist, schrijft Escher in een brief: "Ik ben nu gewend geraakt om dit soort reizen ieder voorjaar te maken, ze geven mijn lichaam en ziel nieuwe kracht om inspiratie te vinden en materiaal te verzamelen zodat ik de komende wintermaanden genoeg heb om al deze ideeën uit te werken.”

Moe, mager maar tevreden

Bruno Ernst, expert op het gebied van Escher´s werk, zei een keer dat "het doel van zijn reizen was om tekeningen maar ook om emoties te verzamelen. Na twee maanden of langer kwam hij dan thuis, vermagerd en vermoeid, maar met honderden schetsen die hij kon gebruiken om de meest interessante litho's en houtsneden te maken."

Tijdens zijn lange reizen door de Abruzzen, legde de kunstenaar al zwervend alle suggestieve momenten en plaatsen vast die hij onderweg tegenkwam, met zijn fototoestel, met tekeningen of met notities. Hij verplaatste zich te voet met een ezel om zijn bagage te dragen of per postauto, de middelen die in die tijd ter beschikking stonden aan de reiziger.

Het ontstaan van de litho Castrovalva

Tussen mei en juni 1929 kwam Escher naar de Abruzzen met de bedoeling om een schetsboek over de Abruzzo te maken, echter dit plan werd nooit gerealiseerd. Er zijn wel 28 tekeningen en litho’s van landschappen en dorpjes in de provincie Aquila bewaard gebleven. In de buurt van Sulmona, in het bijzonder Castrovalva, was hij gefascineerd door de bijzondere ligging van dit dorpje, hier maakte hij de beroemde litho Castrovalva, waarin men al Escher's fascinatie voor hoog en laag, dichtbij en veraf terug kan zien! Het werk (uit 1930) hangt in het Museum of Art in Washington.

Wonen in een prent van Escher

Toevallig heeft Ingrid van de Kamp, een goede kennis van mij, een vakantiewoning in Castrovalva (Ingrid komt net als ik uit Den Haag en heeft ook net als ik lange tijd in Rome gewoond), een huis dat 2 ramen heeft die door Escher werden weergegeven in een van zijn litho’s. Ingrid heeft een passie voor de werken van Escher en weet hier ook heel veel over te vertellen. “Toen ik de allereerste keer mijn slaapkamerraam opensloeg en naar buiten keek begreep ik in één oogopslag waarom ik mij er thuis voelde, waarom ik het gevoel had Castrovalva al te kennen: ik herkende de litho van Escher.”
“De prent die ik mijn hele leven al had bewonderd stond afgedrukt in het prachtige boek over het leven van M.C.Escher dat ik als jong meisje van mijn ouders had gekregen vanwege mijn passie voor tekenen en graveren, en dus ook voor Escher. Mijn overgrootvader en mijn opa van mijn moeders kant waren ook lithografen en kunstenaars. De passie voor tekenen zit dus wel in de familie. Onze zoon Fabio maakt ook stripverhalen en tekeningen.”

Inmiddels is er een tentoonstelling tot stand gekomen over Escher in Castrovalva, waarbij Ingrid veel hulp heeft geboden. In 2006 werd de gedenksteen bij ´Girone Escher´(de haarspeldbocht van Escher) onthuld in Castrovalva. Op de fiets in het spoor van Escher De natuur in deze omgeving is prachtig en er zijn veel mooie dorpjes te zien die je misschien zal herkennen als je het Escher museum in Den Haag bezoekt! Ik neem vaak mijn fiets mee op de trein van Teramo waar ik woon, de rit gaat langs mooie streken en ook een prachtig stuk van de kust langs de Adriatische zee richting Sulmona, een mooi stadje dat bekend is van de amandel confetti snoepjes. Daarna ga ik dan fietsend of lopend door de omgeving zwerven zoals Escher dat in de jaren ´20 gedaan moet hebben, maar je kan het natuurlijk ook met een scooter, met de auto of zelfs te paard doen als alternatief. Must-see-Scanno Ik raad iedereen aan om zeker Scanno en het meer van Scanno een bezoek te brengen, het ligt in de buurt van Anversa degli Abruzzi en waar ook Castrovalva en Pettorano sul Gizio, Goriano Sicoli, Opi en Cocullo bij horen, allen zeker een omweg waard. Maar vooral een wandeltocht door de prachtige natuur van de dichtbij gelegen Gole del Sagittario door het spectaculaire en pittoreske canyon dat werd uitgeslepen door duizendjarige erosie van het ruisende water van de rivier (nu een waterkrachtcentrale), het is een van de belangrijkste natuurgebieden van Europa. Anversa degli Abruzzi ligt midden in het Regionaal Natuurpark van Le Gole del Sagittario, een klein stadje op 600 m hoogte. Het mooie dorp Scanno ligt op een paar kilometer van het Nationaal Park van Abruzzo, Lazio en Molise, en heeft een rijke en gevarieerde flora (wilgen, hop, populieren, zeldzame soorten eiken, beuken, korenbloem, enz.) en bijzondere fauna, zoals de Marsicano bruine beer, de Apennijnen-wolf, herten, lynxen , reeën en allerlei soorten vogels, waaronder de steenarend, de slechtvalk en de specht, die het symbool is van het natuurreservaat. Als je bij wil komen van het drukke stadsleven, genieten midden in de natuur van de oude dorpjes of het goede eten en voor wie na al die uitputtende wandeltochten wel wat wil relaxen kan ik aanraden een dag of wat naar nabijliggende kuuroord van Caramanico Terme te gaan.