Andrea Vreede | Antonio Iovine: Het “jochie” dat politiek en zakenwereld doet beven

Mag ik u voorstellen aan Antonio Iovine, beter bekend als ‘O Ninno, het jochie (vanwege zijn jeugdige uiterlijk). Iovine was meer dan tien jaar clanhoofd van een tak van de Napolitaanse maffia die zijn hoofdkwartier heeft in het stadje Casal di Principe.

Toen Iovine (1964) in 2010 na 14 jaar voortvluchtigheid in een huis in Casal di Principe werd gearresteerd ging er gejuich op in Italië. Na de arrestaties van twee andere gevreesde maffiabazen, Francesco Schiavone bijgenaamd Sandokan en Michele Zagaria oftewel Capastorta (scheve bek, wederom vanwege hun beider uiterlijke kenmerken) leek de bloeddorstige maffiaclan een nieuwe harde klap te zijn toegediend. Wie weet wel de genadeslag. 

Casal di Principe

De naam alleen al boezemt vrees in. Samen met andere steden en dorpen vormt deze plaats in de provincie Caserta de thuisbasis van een van de wreedste misdaadorganisaties van Italië. In en om Napels heet de maffia Camorra, maar rond Casal di Principe heeft men het over de “Clan van de Casalesi.” De clan waartoe ook Iovine, Zagaria en Schiavone behoorden. Een groepering die niet terugdeinst voor moord en brandstichting en zich verrijkt met drugshandel, prostitutie, gokmachines, afpersing en het illegaal dumpen van huisvuil of industrieel afval. In Casal di Principe is de wil van de clan wet. De staat bestaat niet. Wie er heengaat, wordt voortdurend in de gaten gehouden en gesommeerd om maar snel te vertrekken. Vreemdelingen zijn niet gewenst.

Gomorra

Wie meer wil begrijpen van deze wereld die ook Italië is, hoeft maar het beroemde boek Gomorra te lezen van de jonge Napolitaanse schrijver Roberto Saviano. Of de gelijknamige film te zien.
Hoe is het mogelijk dat een al 14 jaar voortvluchtige crimineel niet eerder is opgepakt? Vermoedelijk omdat Iovine op hoog niveau bescherming genoot of steeds getipt werd wanneer er een arrestatie op handen was.

De Clan van Casalesi

In 2010 kwam daar dus een einde aan. En nu, na enige jaren nadenken in zijn cel, heeft ‘O Ninno een buitengewoon belangrijk besluit genomen. Hij is gaan praten. Hij is spijtoptant geworden en werkt samen met justitie. Voor het OM is het een godsgeschenk. Eindelijk komen ze van binnenuit te weten hoe de Clan van de Casalesi opereert. Welke zakenlieden en ondernemers met de maffiosi in zee gaan en, allerbelangrijkst, welke lokale en nationale politici door hen betaald worden of zelfs in het parlement zijn gezet. De Italiaanse politiek en zakenwereld houden hun adem in.

De vuilniscrisis van Napels

Het eerste waar Iovine over vertelt is de manier waarop de Camorra de steeds terugkerende vuilniscrisis in Napels bestierde. Iedereen zal zich nog de beelden herinneren van de stapels vuilnis daar. Hij noemt man en paard en legt haarfijn uit hoezeer politiek, ondernemers en misdaad met elkaar verweven zijn. Het is slechts het topje van de ijsberg. Om met de woorden van Roberto Saviano te spreken, die zelf sinds het uitkomen van Gomorra onder permanente politiebescherming leeft: “Iovine weet alles van iedereen. Hij heeft tien jaar in de top van de Clan verkeerd. Dankzij hem kan alles gaan veranderen.” En kan de staat misschien eindelijk dit stukje Italië terug veroveren.