Andrea Vreede | Trakteer eens op een boek in de traditie van de 'hangende espresso'

In Napels bestaat een oeroud gebruik dat sinds het begin van de crisis weer nieuw leven is ingeblazen. Wanneer iemand bij de kassa een caffé afrekent, kan hij of zij ook voor twee kopjes koffie betalen. Eentje dat de gast zelf heeft opgedronken en eentje voor een eventuele volgende bezoeker.

De kassier noteert deze caffé  sospeso of “hangende” espresso dan op een lijstje aan de muur. Het is een charmante en typisch Napolitaanse manier van liefdadigheid. Een bakje troost voor wie dat niet kan betalen.

Sinds kort is deze mooie traditie verrijkt met een nieuwe variant. Het libro sospeso of “hangende” boek. De eigenaar van een boekhandel in Polla, een stadje in de provincie van Salerno, zag met lede ogen aan hoe de Italiaanse jeugd steeds verder in de ban raakt van smartphones en nauwelijks meer weet hoe een boek eruit ziet. Hij startte een actie waarbij hij zijn klanten vriendelijk vraagt om bij hun aankoop nog een boek aan te schaffen dat door een volgende klant gratis meegenomen kan worden.

Die klant mag overigens niet ouder zijn dan 18 jaar. Tot verbazing van de boekverkoper gaf het publiek gretig gehoor aan de oproep. Vaste en minder vaste klanten van de zaak zoeken nu vol enthousiasme  een in hun ogen waardevol boek uit en zetten er soms zelfs een opdracht in. Verbaasde de jonge Italianen krijgen die “hangende” boeken zomaar aangeboden als ze misschien wel schoorvoetend voor de eerste keer de boekhandel betreden.

Want de grote vraag was natuurlijk: hoe krijg je die niet-lezende jeugd naar binnen? Als slim lokkertje bedacht de boekhandelaar de hashtag #librosospeso die acuut viral ging op twitter. De plank met “hangende” boeken groeit met de dag. Er zijn werken te vinden uit de wereldliteratuur zoals Moby Dick, maar ook boeken van García Márquez, Henry James en van Italiaanse auteurs. Via de sociale media hebben andere boekhandels in Milaan en Palermo ondertussen het voorbeeld van de man uit Polla gevolgd. Zelfs de landelijke keten Feltrinelli heeft dit voorjaar tijdens een speciale actieweek de klanten gepord  tot de aankoop van een “hangend” boek voor nieuwe jonge lezers.

Het initiatief doet in de verte denken aan bookcrossing, waarbij lezers op een openbare plek een boek achterlaten zodat anderen het zullen lezen en weer verspreiden. Maar hier komt geld aan te pas en voor de boekhandels die het niet gemakkelijk hebben in deze barre tijden is dat toch een mooie opsteker.