Andrea Vreede | Een zachtaardige jezuïet

Nog een paar dagen en het is zover. Dan zal Rome overspoeld worden door honderdduizenden, volgens sommige media zelfs miljoenen, pelgrims, die op zondag 27 april bij de heiligverklaring van de pausen Johannes XXIII en Johannes Paulus II willen zijn. De man die alles in goede banen zal leiden en vooral de pers moet bedienen is, net als paus Franciscus, een jezuïet. Hij heet pater Federico Lombardi. 

Padre Lombardi is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot de darling van het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde perskorps. Een echte knuffelpater, met een bijna Brits gevoel voor humor en een schier eindeloos geduld op momenten dat collega’s de onmogelijkste en dikwijls domste vragen op hem afvuren. Dan zie je even zijn blik wazig worden, maar een seconde later herneemt de pater zich om vervolgens met zijn zachte stem en typisch Piëmontese brouw r helder en duidelijk antwoord te geven.

De glorietijd van Lombardi valt samen met het aantreden van zijn medebroeder Franciscus als paus. Daarvoor ging  zijn taak als directeur van het Vaticaanse persbureau allesbehalve over rozen. Lombardi werd in 2006 door Benedictus XVI aangesteld, nadat hij eerst een bescheiden maar succesvolle loopbaan had gehad bij de Vaticaanse radio en TV. Maar de in 2005 gekozen Duitse paus vond dat het tijd was voor verandering en stuurde de trouwe perschef van zijn voorganger Johannes Paulus II, de Spaanse arts Joaquin Navarro-Valls, resoluut de laan uit. In  plaats van deze door de wol geverfde en licht mondaine Opus Dei-numerarius moest nu de verlegen en ingetogen jezuïet uit Saluzzo het journaille te lijf.

Arme padre Lombardi. Als kersverse bliksemafleider kreeg hij het ene schandaal na het andere voor zijn kiezen. Van seksueel misbruik tot Vatileaks, van woedende moslims tot holocaust ontkennende bisschoppen, van condoomuitspraak tot stelende butlers. Iedere keer weer lag de pater tijdens persconferenties onder vuur. Met zweetdruppeltjes op zijn voorhoofd probeerde hij dan diplomatieke antwoorden te geven om onmogelijke situaties begrijpelijker en verteerbaarder te maken. Vaak gingen zijn woorden gepaard met een serie nerveuze tics en kuchjes. Mijn collega’s en ik hadden dikwijls met hem te doen. Lombardi leek nauwelijks opgewassen tegen zijn taak.

Maar nu is er van tics en geproest niets meer te merken. Vanaf het moment dat de eerste zwarte paus (jezuïeten dragen traditioneel een zwarte habijt) zijn intrede deed in Rome, is Federico Lombardi de gelukkigste perschef op aarde. Hij straalt. Geen moeite is teveel om beslissingen, daden en symbolen van Franciscus uit te leggen. De journalisten hangen aan zijn lippen, want ook zij zijn binnen een paar maanden volledig door de nieuwe paus ingepakt. De onder Benedictus XVI vaak wat gespannen verhoudingen tussen journalisten en Kerk zijn aanmerkelijk losser en amicaler geworden. En ook dat is een revolutie die tot voor kort weinigen voor mogelijk hadden gehouden.