Andrea Vreede | Bloed, botten en voorhuiden

Het is een vaak terugkerend bericht in de Italiaanse media: de diefstal van een relikwie uit een kerk of kapel. De afgelopen week was het opnieuw raak. Uit het pittoreske kerkje van San Pietro della Ienca in het gewest Abruzzo is het relikwie gestolen van niemand minder dan paus Johannes Paulus II.

Die kwam daar namelijk graag even bidden na een paar uurtjes skiën op de besneeuwde hellingen van de Gran Sasso, het hoogste gebergte van Midden-Italië. Na zijn dood in 2005 werd deze geliefde Pool in recordtempo zalig verklaard en heeft zijn voormalige privésecretaris het kerkje het relikwie cadeau gedaan. Het is een stukje stof doordrenkt met het bloed dat Johannes Paulus II vergoot bij de aanslag op zijn leven op het Sint-Pietersplein in 1981. Een stukje stof dat met zijn heiligverklaring eind april in het vooruitzicht alleen maar waardevoller is geworden.

Afgelopen juli kwam ik toevallig tijdens een bergwandeling het kerkje van San Pietro della Ienca tegen. Buiten waren groepen pelgrims aan lange tafels aan het picknicken. Binnen verdrongen vele mensen zich rond de reliekhouder en richtten met luide stem hun gebed tot de gestorven paus. Het was ontroerend en wat bevreemdend tegelijk. Voor het kerkje maakte een tamelijk wanstaltig beeld van een rennende Johannes Paulus het geheel af.

Italianen hebben veel met relikwieën. Of het nu de kaak of de tong van de grote prediker Antonius van Padua is, of de op dobbelstenen gelijkende botjes die toegeschreven worden aan de apostel Petrus, relieken horen bij het (rooms-katholieke) leven. Tot in 1983 werd in het dorpje Calcata bij Viterbo nog jaarlijks in processie de Voorhuid van Jezus zelf rondgedragen. Maar toen dat dorp steeds meer bevolkt raakte door veelal uit Noord-Europa afkomstige hippies, bleek het reliek op een dag opeens verdwenen.
Maar wie zijn die reliekendieven dan en wat is het motief achter zo’n roof? Soms betreft het geboefte dat in opdracht handelt van een rijke gelovige die het kleinood voor zichzelf wil houden. Of zijn het ongure types die het heilig voorwerp willen gebruiken bij een zwarte mis of andere vorm van duivelsaanbidding. Vooral deze laatste categorie doet het erg goed bij de Italiaanse krantenjournalisten. Die zagen het geroofde pauselijke bloed al geofferd worden op het altaar van Satan.

In het geval van de voorhuid bestaat het vermoeden dat het de pastoor zelf is geweest die het relikwie is gaan inleveren bij zijn bazen in het Vaticaan, uit vrees dat anders die heidense noorderlingen ermee aan de haal zouden gaan.

Het relikwie van Johannes Paulus blijkt echter gestolen te zijn door een drietal junkies. Die dachten de van verguld ijzer gemaakte reliekhouder snel te kunnen verzilveren. Op zoek naar een koper hadden ze het ding uit elkaar gesloopt en begraven. Maar toen werden ze door de politie gepakt.
En het stukje wit bebloed kleed? Dat heeft de politie na ijverig speuren teruggevonden in de garage van een van de drie dieven. Helaas niet compleet, maar er blijkt genoeg stof over om het relikwie toch weer in het kerkje te kunnen laten terugkeren. Tot grote opluchting van de gelovigen aldaar.

Officiële website van het bisdom Rome voor de zalig- en heiligverklaring van Johannes Paulus II http://www.karol-wojtyla.org/
Website van het kerkje en de middeleeuwse burg van San Pietro della Ienca http://www.sanpietrodellaienca.it/