Andrea Vreede | De onvoorspelbaarheid van de vorken

In Italië zijn ze al bijna twee jaar een begrip: de Forconi. Demonstranten die opeens in actie komen en snelwegen, stations of pleinen bezetten. Eerst alleen op Sicilië, maar nu in het hele land. Ze zijn vooral boos en tegen de regering. Alle politici moeten de laan uit, maar voor wat er daarna moet gebeuren lijken ze geen duidelijk plan te hebben. Het is een ongrijpbare maar wel steeds groter wordende groep.

De demonstranten ontlenen hun naam aan het woord forcone dat hooi- of mestvork betekent. Een ouderwets boerenwerktuig dus, waar behalve hooi en mest ook een revolutionair luchtje aanzit. De gedachte gaat meteen naar de straatarme Franse boeren die halverwege de 14de eeuw gewapend met grote vorken in opstand kwamen tegen de adel. Die memorabele rebellie staat bekend als de jacquerie, naar de negatief bedoelde naam Jacques Bonhomme, wat zoiets als Jan-met-de-korte-achternaam inhoudt. Van scheldnaam tot geuzennaam, en dat is precies wat de Forconi ook is overkomen.

Maar wie zijn die demonstranten eigenlijk?

Het begon allemaal in januari 2012 op Sicilië. Als vanuit het niets legden vrachtwagenchauffeurs, boeren en veehouders grote delen van het eiland plat uit protest tegen de volgens hen veel te hoge belastingdruk. Al snel verschenen er artikelen in de Italiaanse kranten over de achtergronden van deze demonstranten. Volgens sommigen zou de beweging van woordvoerder Mariano Ferro, een paardenfokker uit Avola, geïnfiltreerd zijn door de maffia. Volgens anderen is Ferro daarentegen slechts de spreekbuis voor een steeds groter wordend gevoel van onbehagen bij enorme delen van de bevolking.

En nu is dat onbehagen dus overgeslagen naar de rest van Italië. De afgelopen weken ontstonden er van Turijn tot Genua en van Bari tot Rome grote protestdemonstraties waar veel mensen zich spontaan bij aan sloten. In Rome zag ik arbeiders, jonge wetenschappers, winkeliers en schoonmakers zij aan zij hun woede en wanhoop uiten. “Het kan zo niet langer,” was hun kreet. “Er komt maar geen einde aan de crisis. De werkloosheid groeit alleen maar. De ene regering na de andere doet niets.” Ik kan niet anders dan het met ze eens zijn. De Italiaanse politiek is al jaren, misschien wel al twintig jaar, totaal verlamd.

Maar wat het ultieme protest had moeten zijn, een massale demonstratie van alle bewegingen uit het hele land, werd een kolossale flop. Op 18 december stonden slechts een paar duizend mensen te kleumen van de kou op een plein in Rome. Reden voor de mislukking is de interne ruzie tussen de verschillende leiders over het plan van aanpak. En het feit dat ook politici, van ex-premier en oppositieleider Silvio Berlusconi tot neofascistische groeperingen, graag mee willen liften met het protest. Veel mensen willen daar niets van weten en haken af.
Toch is het vuur van de Forconi niet uitgedoofd. Daarvoor is de algehele onvrede veel te groot. Zo gauw de feestdagen weer voorbij zijn, kan de vlam meteen weer in de pan slaan. De politiek is gewaarschuwd.

Website van de Siciliaanse Forconi http://www.iforconi.it/
Website van Mariano Ferro http://www.marianoferro.it/