5 of 5 (27 Votes)
Credits & Copyright : Oliviero Toscani
Credits & Copyright : Oliviero Toscani

We zitten op een regenachtige middag in Antwerpen aan tafel met de Oliviero Toscani, de beroemde Italiaanse fotograaf die zijn wereldfaam dankt aan bijvoorbeeld de foto van de aan Aids stervende David Kirby in 1990 of de beroemde foto van Isabelle Caro voor de campagne 'No Anorexia´.

Een ontmoeting met Toscani Oliviero

Hij mag dan veel dingen zijn, waaronder kunstenaar, fotograaf, ondernemer en nu dan ook wijn- en olieboer, hij staat in Italië bekend om zijn zeer uitgesproken politieke stem. Toscani zal controverse niet uit de weg gaan, ik vergelijk hem met gemak met Beppe Grillo, de komiek en politiek activist die ook niet bang is om zijn mening te laten horen. Diezelfde stijl van praten, indringend en scherp, niet iets voor gevoelige mensen. Wees zeker dat je tegen kritiek kan als je tegenover hem aan tafel zit.

Oliviero Toscani rechts in beeld

Toscani de wijnboer

Oliviero Toscani is voor een fotoshoot in Parijs en komt op de Thalys naar Antwerpen voor een korte ontmoeting met de Vlaamse pers in het nieuwe restaurant van Renzo Mela ‘Il Magnifico’ op het Zuid om zijn wijn en olijfolie te promoten. De olijven en de druiven komen uit heuvels rond zijn landgoed in Casale Marittimo in Toscane, net boven Livorno, waar hij behalve het produceren van wijn en olijfolie , ook nog 50 Amerikaanse quarterhorses stalt op zijn paardenfokkerij, zoon Rocco Toscani zit ook in het bedrijf.

Rocco Toscani

Toscani importeerde in 1980 de eerste Apaloosa (een wit paard met veel zwarte stippen) naar Italië. Rocco Toscani is overigens ook een getalenteerd fotograaf die in 2004 afstudeerde aan het Chicago Art Institute maar Rocco is beter bekend als meervoudig kampioen in verschillende disciplines van het western rijden.
Het is Claudio van wijnimporteur Viniamo die ons hier vandaag samenbrengt in Antwerpen. Claudio importeert Italiaanse klassewijnen en rekent zich in de korte tijd dat hij bezig is tot grootleverancier van de beste Italiaanse restaurants in België. Behalve een imposante lijst van prachtige en soms vrij prijzige Italiaanse wijnen importeert hij ook de wijnen van Oliviero Toscani, die onder het ‘OT’-label met een 12.000 flessen per jaar op de markt wordt gebracht voor een prijs van ongeveer €25 per fles. De wijn komt van een voor Italië bijzondere druivenmix: 50% Syrah, 35% Cabernet Franc en 15% Petit Verdot. In Nederland wordt de wijn OT van Toscani geimporteerd door Matthieu Klaasens van www.italiaanswijntje.nl.

Signor Toscani zegt zonder enige schroom dat alle goede ideeën van Beppe Grillo van hem komen. Ik weet dat de twee al langer goede vrienden zijn maar het is pas kwart na twee en ik zit nog te kort aan tafel met hem om zijn speciale gevoel voor humor goed te kunnen interpreteren. Toscani heeft een imposante aanwezigheid, een grote man, met een groot gezicht met sterke expressieve lijnen en een kortgeschoren baard. Journalisten moeten volgens mij van goede huize komen willen ze twee deftige woorden uit hem kunnen trekken tijdens een interview.
Tijdens de persconferentie antwoordt Toscani wat neerbuigend op de vragen die hem werden gesteld en gaat er nauwelijks dieper op in. Nu ik hier naast hem zit zie ik dat een vraag ook niet zomaar een vraag kan zijn voor hem, Toscani dwingt mij creatief te denken om zijn aandacht te houden. Ooit zei hij tegen een Amerikaanse journalist " I don't like to waste my time. I'm looking for something that's new, to gain, to live for, to believe in".

Ik ben geen mens, ik ben dynamiet. (Friedrich Nietzsche)

Ik ben in de bevoorrechte positie om met hem te lunchen in Antwerpen om een eigen opinie te vormen over deze legende die stelt dat de maffia geen Italiaans probleem is. Ik krijg de tijd om de man te bestuderen, samen met Santo, zijn agent in Duitsland en Claudio, de wijnimporteur die ook aanschuiven. Na een paar openingsfrasen stel ik Oliviero Toscani de vraag of de verantwoordelijkheid die hij vandaag draagt niet erg groot is, naast 6 kinderen, zijn fotostudio, een landgoed, een paardenfokkerij en daarnaast ook nog zijn wijn- en olijfolie productie? Ik doel op het feit dat hij meedogenloos door hamert met zijn leven ook al is hij bijna 76 jaar. Ik ben benieuwd naar zijn visie op het ouder worden en of hij er bij stilstaat dat ook hij sterfelijk is. Een schrikbarend diepe frons over de rand van zijn zware bril is zijn eerste reactie, maar dan krijg ik mijn antwoord, hij staat er nooit bij stil zegt hij. “Als het over is moet het snel gaan, ik wil niet wegebben als een zieke oude man. Ik zal weten wanneer het genoeg geweest is.” Zijn leven vergelijkt hij met dynamiet: boem weg!

Oliviero Toscani aan tafel bij Restaurant Gran Duca in Antwerpen

We zitten in restaurant Gran Duca op de Keizerlei, eveneens een adresje waar Claudio zijn wijn slijt. Het is ook het enige restaurant met uitzicht op de prachtige koepel van het gerenoveerde Centraal Station van Antwerpen die vandaag gesluierd is in een druilerige regen zoals we tegenwoordig bijna gewend zijn. Wanneer het eten wordt geserveerd is Toscani´s spaghetti met kreeft het eerst op tafel en hij begint te eten zonder te wachten op de borden van zijn drie tafelgenoten. De drie Noord-Europese vrouwen in zijn leven hebben duidelijk geen merkbare invloed gehad op zijn Italiaanse tafelgewoontes.

Ik betaal mijn belastingen gewoon ook al weet ik dat de maffia zijn zakken er mee vult.

De stelling dat niet alleen Italië onder de heerschappij van de maffia leeft legt hij omstandig uit. “De hele wereld gaat gebukt onder de druk van de maffia en de miljarden en miljarden die daarin omgaan. De maffia heeft overal zijn tentakels. We hebben geen schijn van kans zonder dat we radicale maatregelen nemen zoals ook Grillo die voorstelt.
Maar het is niet echt een Italiaans probleem meer, het is een mondiaal probleem die de wereld economie bedreigd. In het dagelijks leven, maar vooral bij de overheid, je ontkomt er niet aan. We betalen belasting maar het grootste deel verdwijnt in de zakken van de corruptie. Het is een gotspe om te denken dat de overheid, met name op lokaal niveau zou kunnen functioneren zonder de maffia. “Maar intussen blijf je wel je belasting betalen en dat zal volgens mij niet gering zijn?”, vraag ik. “Ik mag niet klagen, ik heb een goed leven, mij zal je daar niet over horen” zegt Toscani.

FABRICA, het laatste goede idee in Italië

“Ik heb veel geluk gehad om mijn talent en mijn energie te kunnen combineren om zaken te realiseren. Zoals het instituut FABRICA eind jaren 90”. “En,” zo voegt hij er minzaam aan toe, “dat was het laatste goede idee dat we hebben gehad in Italië”. Olivero Toscani stond aan de bakermat van het instituut en was mede-oprichter samen met de familie Benetton waar hij indertijd de roemruchte reclame campagne voor maakte die wereldwijd opschudding veroorzaakte en hemzelf internationale bekendheid opleverde. FABRICA is een speciaal opleidingsinstituut voor getalenteerde jonge mensen die er een beurs kunnen verkrijgen om mee te werken aan grote design-, fotografie- en ook IT-projecten.

De opkomst van de Mamacultuur en de ondergang van creativiteit

“Jong Italië heeft zich volledig overgegeven aan de zogenaamde ´Mamacultuur´ ”, zegt Toscani, die een leuke anekdote vertelt over hoe moeders soms volwassen kinderen komen aanbieden om stage te lopen in de Oliviero Toscani Studio. “Gewoonlijk loop ik dit soort mensen uit de weg, maar deze moeder was zo opdringerig aan de receptie dat ik haar uiteindelijk maar toeliet om binnen te komen.

Ze komt naar mij toe en begint: “Signor Toscani, mijn zoon is een buitengewoon talent en ik wil zo graag dat hij bij u stage gaat lopen.” Dus ik zeg, kom binnen Signora en vertel mij over uw getalenteerde zoon. De zoon van in de twintig staat achter zijn moeder en zwijgt als het graf. “Signor, mijn zoon heeft iets heel bijzonders, u zult het wel merken”, en er tuimelen nog een tiental zinnen van bewondering uit voordat ze eindelijk stil valt. “Signora, zeg ik, als uw zoon inderdaad zo creatief is als u zegt dan mag hij beginnen met zelf zijn mond open te doen om me te overtuigen. Neem uw zoon maar mee terug naar huis, Signora, dit wordt hier nooit wat.”
Toscani vervolgt: “De jeugd in Italië lijkt niet meer op eigen benen te willen staan, ze bieden niets nieuws en tonen geen initiatief, bovendien zijn ze allemaal identiek aan elkaar.”

Ik moest wel lachen om de manier waarop hij deze anekdote vertelt en ik kan me het komieke tafereel van de moeder, de zoon en Toscani goed voorstellen, hoewel de boodschap minder leuk is. Hij stelt geen super hoge eisen maar vindt wel dat op zijn minst energie, curiositeit en een positieve instelling aanwezig moeten zijn. En dat is het waar het de jeugd van Italië aan ontbreekt. De wereld is erg veranderd in de afgelopen 20 jaar, jongeren kan je straks met een afstandsbediening draaien en keren, maar dat staat wel de creativiteit in de weg, het ontspoort niet maar het biedt ook nooit iets nieuws. Volgens Toscani is “technologie zelfs in essentie contra-creatief”.

Oliviero Toscani - Elisabeth Bertrand in Rest. Gran Duca Mei  2013

Over dit artikel

O.T. Società Agricola S.R.L.
Podere Campigallo
56040
Casale Marittimo
Pisa
Land: Italië