ATER Roma, de Italiaanse woningbouwvereniging, heeft besloten om meer dan drieduizend sociale woningen te veilen als een manier om haar schulden af te lossen. Deze sociale woningen worden vaak als "prestigieus" omschreven en bevinden zich grotendeels in respectabele Romeinse buurten, zoals Garbatella, Esquilino, Prati, Trastevere, San Saba, Ponte Milvio - Farnesina, Flaminio en Testaccio.

Sociale Huurwoningen tussen de Graanvelden

Regelmatig loop ik er langs, omdat de weg naar mooie wandelroutes leidt waar ik graag kom. Ik heb het gebouw met uitzicht op 2 bergketens in verschillende jaargetijden gefotografeerd, want het is best bizar dat zo’n enorm gebouw midden in de natuur staat. M.vind het “un pugno in un occhio”een Italiaanse uitdrukking dat zoiets betekend als: een doorn in het oog. 

ATER, de woningbouwvereniging uit Teramo, heeft ons de opdracht gegeven om metingen en foto's te maken van een woning in dit gebouw, de appartementen zijn allemaal identiek. Het renoveren van dergelijke sociale woningen is geen nieuw fenomeen voor ons, aangezien we ook betrokken waren bij de renovatie na een aardbeving. Dit proces kost veel tijd en bureaucratie, aangezien alle bewoners tijdelijk elders moesten verblijven.

De Buurman maakt Honing

Een weg met bomen aan beide zijden leidt ons naar de sociale huurwoningen. We worden begroet door een vriendelijke dame van bijna 70 jaar oud, Signora Maria, ze heeft een ruime en zonnige woning met uitzicht op de bergen. Aan de voorkant de Gran Sasso bergen en aan de achterkant de Monte Gemelli, vanaf de bovenste etage zie je zelfs de zee. Voordat we aan het werk gaan, biedt ze ons koffie en zelfgemaakte lekkernijen aan. Ze vertelt dat ze hier al vele jaren met plezier woont. Ze geniet van het ruime en zonnige appartement met uitzicht op de bergen. Ze doet haar boodschappen bij lokale boeren, waar ze melk, kaas en groenten koopt. Haar buurman houdt bijen en verkoopt zelfgemaakte honing. Het openbaar vervoer naar het centrum en het ziekenhuis is goed bereikbaar, en er is ook een supermarkt in de buurt. Signora Maria benadrukt dat het een prettige en veilige omgeving is om te wonen, met diverse gezinnen van verschillende achtergronden.

Veiling van "Familiejuwelen": ATER Roma verkoopt Sociale Woningen om Schulden af te lossen

ATER in Rome wil zich juist van deze woningen ontdoen om andere eigendommen te kunnen kopen en om de financiën van het volkshuisvestingsbedrijf te herstellen. Ze bezitten woningen in de bekende wijken: Garbatella, Esquilino, Prati, Trastevere, San Saba, Ponte Milvio - Farnesina, Flaminio en Testaccio.

Garbatella is een van de bekendste wijken in Rome met sociale woningen. De wijk staat bekend om zijn kronkelende straatjes, steile trappen en pleinen, en om het licht en de karakteristieke kleuren. De gebouwen zijn gebouwd in de jaren 1920 als een sociaal woningbouwproject van Mussolini en zijn nog steeds een belangrijk onderdeel van de gemeenschap. De woningen in Garbatella, ook wel bekend als "I Lotti di Garbatella", zijn geliefd vanwege hun architectonische stijl en de levendige sfeer in de wijk. 

De historische wijk, verdeeld in 62 percelen, werd door het Istituto Case Popolari (ICP) toevertrouwd aan verschillende architecten en ingenieurs, naast Gustavo Giovannoni droegen Massimo Piacentini, Innocenzo Sabbatini en vervolgens ook Costantino Costantini, Plinio Marconi en Gian Battista Trotta bij aan de projecten in de wijk. Het model van de “città giardino” tuinstad was gebaseerd op kleine goedkoperen huizen met privétuinen en enkele grotere gebouwen, voor een totaal van 40 gebouwen met 190 appartementen. Al in de jaren 1920, tijdens de bouw van de wijk, zonder aansluiting op het watersysteem stuurden ouders hun kinderen  met emmers om die te vullen met het koelste water uit de stad  bij de geliefde Carlotta-fontein het symbool van de wijk.

De sociale woningen in Garbatella hebben verschillende groottes en indelingen, variërend van studio-appartementen tot grotere gezinswoningen. De meeste gebouwen hebben gemeenschappelijke ruimtes, zoals binnenplaatsen en tuinen, waar bewoners kunnen ontspannen en sociale contacten kunnen leggen. De wijk heeft ook een scala aan voorzieningen, waaronder scholen, winkels, restaurants en recreatieve faciliteiten, waardoor het een aantrekkelijke plek is om te wonen.

De bewoners van Garbatella vormen een diverse gemeenschap met mensen uit verschillende sociale en culturele achtergronden. De wijk staat bekend om haar sterke gevoel van gemeenschap en solidariteit. Buurtbewoners organiseren regelmatig evenementen en activiteiten om de banden tussen de bewoners te versterken.

Ook in de romeinse wijk San Saba, in de volksmond bekend als de kleine Aventijn, staan "populaire" huizen, de twee onder een kapwoningen met maximaal 4 verdiepingen hebben een eigen tuin, met lichte appartementen en ruime binnenplaatsen en karakteristieke baksteendecoratie.

Een ander veel besproken sociaal wooncomplex is Corviale, bekend als "il Serpentone" (slang)  vanwege zijn lengte, gelegen in de zuidwestelijke buitenwijken van de hoofdstad. Door zijn grote omvang van bijna een kilometer lang  en de moeilijke leefomstandigheden van de bewoners is het in de collectieve verbeelding het wijksymbool geworden van het verval van de buitenwijken van Rome. 

Grote belangstelling voor volkshuisvesting

De "koorts" voor sociale architectuur ontstond in de economische context van eind jaren vijftig en begin jaren zestig. Een van de vroegste voorbeelden is dat van de sassi (stenen) van Matera. De sassi van Matera werden destijds als een schande beschouwd, omdat het economisch herstel in volle gang was en het niet mogelijk leek dat er nog mensen in Italië waren die in grotten leefden. Zo werd op initiatief van politicus De Gasperi Rione Spine Bianche gebouwd, een nieuwe moderne wijk van Matera. 

Kortom, sociale woningen tussen de graanvelden, zoals het complex dat gerenoveerd moet worden, en sociale woningen in bekende wijken zoals Garbatella, zijn belangrijke onderdelen van het volkshuisvestingsstelsel in Italië. Ze bieden betaalbare huisvesting aan mensen uit verschillende achtergronden en dragen bij aan de vorming van hechte gemeenschappen. Hoewel er uitdagingen zijn op het gebied van renovatie en onderhoud, blijven deze sociale woningen een waardevolle bron van huisvesting en gemeenschapsleven.