Abruzzen - 1 Euro voor een fixer-upper

Na de verschrikkelijke aardbeving in het berggebied van Marsica, een streek in Abruzzo, nu precies 100 jaar geleden liepen de stadjes en dorpen leeg zodat er nu nog maar 26 inwoners per km2 over zijn. Er was geen werk meer, wie kon vertrok naar het buitenland, Amerika, Zuid Amerika of Australië. Anderen zochten het dichterbij en trokken naar de grote stad, Rome of de kuststreken waar men in die jaren nog werk kon vinden.

Groot gevaar voor totale ontvolking

Het dorpje Lecce nei Marsi, in het Nationaal Park van Abruzzo, is een van die getroffen dorpen. De gemeente zoekt een oplossing voor het probleem dat de regio ontvolkt, de bewoners hebben nu al een gemiddelde leeftijd van 70 jaar en zullen weldra niet meer voor plaatsvervangers kunnen zorgen. Burgemeester Gianluca De Angelis probeert op een alternatieve manier nieuwe inwoners aan te trekken. "Ons voorstel moet vooral jonge koppels hier naar toe halen” vertelt hij desgevraagd, “die nieuwe gezinnen stichten, kinderen groot brengen en nieuw werk zullen creëren”. Om dit te vergemakkelijken wordt iedereen toegang gegeven tot het initiatief, de spelregels zijn simpel, er wordt alleen verwacht dat er een plan is voor een duidelijke en duurzame renovatie zodat het gekochte huis opnieuw voor normale bewoning geschikt wordt gemaakt, aangepast aan de eisen van vandaag maar met handhaving van de oorspronkelijke bouwstijl en materialen en met respect voor de omgeving, zoals bijvoorbeeld gebeurde in het bekende voorbeeld Santo Stefano di Sessanio, de eerste van een reeks Alberghi Diffusi waaronder ook het even verderop gelegen dorp Rocca Calascio. De symbolische aankoopsom van 1 Euro moet ook oud Abruzzianen die her en der verspreid over de aardbol wonen een incentive geven te investeren in hun geboorteland.

Een initiatief dat navolging verdient.

Afhankelijk van de mogelijkheden van de verschillende bergdorpen kan het plan van Lecce lei Marsi zeker worden nagevolgd. Ook architecten uit de omgeving denken mee over wat er gedaan kan worden met al die juweeltjes uit het verleden. Er zijn grote villa´s, castello´s, oude boerderijen die allemaal in aanmerking komen voor restauratie.

Ken je die leuke kleine rode wegstationnetjes nog?

Zo´n architect is Maurizio De Siati, die ontwerpen maakte om van deze kleine rode snoepjes langs de weg authentieke B & B´s te maken waar de plaatselijke boeren hun producten zoals wijn, kaas, honing, vlees of olie aan voorbijkomende toeristen kunnen tonen en laten proeven in een aangekoppelde osteria. De bordeauxrode “case cantoniere” zijn zo toonaangevend en typisch voor het landschap dat het jammer is dat de meeste van deze eens zo belangrijke gebouwtjes aan het verpauperen zijn. Hij was het ook die voor een opdrachtgever (die later helaas het project niet meer verder kon financieren) een belangrijke villa in de kustplaats Giulianova Paese, waar eens Victor Emmanuel, de koning van Italië nog had gelogeerd, mocht verbouwen. Onderdeel van dit project was eveneens een schattig antiek koraalfabriekje dat direct naast de villa staat.

Wie wil het gekkenhuis kopen waar Freud´s zoon ooit was opgenomen?

Olivier, de zoon van Sigmund Freud werd in 1918 behandeld in de grootste psychiatrische inrichting van midden en zuid Italië. Het gebouw is eigendom van het Italiaanse ziekenfonds die het graag wil verkopen voor het luttele bedrag van €13 miljoen.

Italië, niet alleen de Abruzzen, zucht onder het bezit van talloze min of meer verwaarloosde gebouwen, in ouderdom variërend van voor de jaartelling tot minder dan een eeuw oud, van paleizen als het beroemde in Caserta tot aan de hiervoor genoemde kantonhuizen. Van hele dorpen tot verlaten boerenhuizen.

Trieste bouw

En dan is het toch triest dat in plaats van restauratie van iets wat in wezen mooi is, wanstaltige nieuwe betonnen kazernes worden neergestampt op plekken in het landschap die beter verdienen en waar de fameuze Italiaanse design en stijl ver te zoeken is. ´In Italië heerst de cultuur van de geometra´, vertelt Maurizio, ´vaak komt er geen architect of stedenbouwkundige aan te pas´.

Gelukkig dat de bevolking hier soms een stokje voor steekt. In de buurtschap Ardeatina in Roma, hebben verenigde buurtbewoners het gedaan gekregen dat uitbreidingsplannen, waarbij betonnen flatgebouwen waren gepland in een archeologisch belangrijk gebied (o.a. bij de Via Appia Antica) voor een groot deel werden teruggeschroefd. Wat overigens nog geen garantie geeft voor stijlvolle bouw.

Het is te hopen dat men slaagt om het 1 Euro project van de grond te krijgen en dat veel oud-Abbruzi naar hun geboortegrond zullen terugkeren om het huis van hun voorouders in ere te herstellen. Mocht je interesse hebben in het project dan kan je terecht bij het Italiaans-Nederlandse Architektenbureau van Maurizio di Siati in de Abruzzen.