Of je nu een fan bent van de smurfen of van Harry Nillson´s Land of Point, bij een bezoek aan de vallei van Itria in Puglia komt die vergelijking als vanzelf terug in je herinnering. Was dit tot voor kort nog een onbekende streek voor ons noord-Europeanen, HET is nu drastisch veranderd. Vooral Nadat de Britten hier een aantal jaren geleden nog halve dorpen opkochten.  het is nu onze beurt om Puglia in het hart te sluiten. En sinds de budget airlines Bari en Brindisi aanvliegen is dat heel gemakkelijk geworden.

Als ik de eerste trullo (meervoud trulli) tegenkom stop ik de wagen. In het echt zijn deze bouwsels nog merkwaardiger dan ik verwacht had. Je zou ze goed kunnen plaatsen in het landschap van de teletubbies, een stenen punt met een raar ornament er schuin bovenop. Als je eenmaal in de juiste streek bent is het alsof ze overal uit de grond oprijzen. In Alberobello, een Unesco Werelderfgoed, staan er meer dan 1500; op, over, naast en onder elkaar, als een reusachtige groep wratten op de aarde.

Puglia werd vijf jaar geleden nog omschreven als het onontdekte gebied van Italië en nog steeds is het binnenland, weg van de grote trekpleisters als het boven omschreven Smurfendorp en Ostuni (het witte stadje), compleet origineel en onbedorven door het internationale volk dat met bussen vol uit Japan, de Verenigde Staten en Engeland blijkt te komen.

Wat is een trullo (trulli)?

Deze grappige kleine huisjes met puntdaken zijn iconisch voor Puglia. De eerste trulli gaan terug tot de prehistorie van de Itria Vallei, er waren nederzettingen en de tholos (koepel in grieks) die er toen stonden waren bouwsels die werden gebruikt om de doden te begraven. De oudste trulli, zoals we die nu kennen, zijn te vinden in Alberobello en dateren uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. Het stadje Alberobello is ontstaan doordat de boeren toestemming kregen van hun leenheren uit Conversano en Acquaviva om huisjes te bouwen door de stenen los op elkaar te leggen zonder leem of mortel te gebruiken, zodat bij controle de huisjes snel konden worden afgebroken. Reden? Ook toen al werden er slimme manieren gebruikt om belasting te ontduiken. ´En die witte mysterieuze tekens op de daken dan?´ vraag ik aan Paolo, die mij begeleidt, en ik wijs naar de magische tekens en symbolen zoals een kruis, een hart of een swastika. Sommige zouden van heidense oorsprong zijn en andere weer van christelijke. "Men geloofde dat deze tekens het kwaad buiten de deur konden houden het zgn. ´boze oog´ (mal occhio). Het zou bescherming brengen voor het gezin, of ter ere van een god zijn, en ook weer voor een goede oogst zorgen". 

Het tweede of derde Toscane

Iedere keer als een nieuwe regio marketing geld te besteden heeft wordt het een tweede Toscane genoemd, Dat is eigenlijk heel onrechtvaardig, want als er één regio is die volkomen anders is en in de verste verten niet op Toscane lijkt, is het Puglia wel. Vooral als grote Engelse makelaarskantoren de streek gaan afstropen om elk los- en vaststaand trullootje op te kopen. Om van de grote versterkte boerderijcomplexen, de Masseria's, vaak bestemd als hotel, nog maar te zwijgen. Die hausse is inmiddels wel over, en er is eigenlijk weinig te koop wat nog voor een redelijke prijs kan worden gekocht, vooral als het nog gerenoveerd moet worden. Een trullo gaat per punt: men kan momenteel nog wel een enkele punt (1 ruimte) kopen voor zo'n Euro 30.000, maar meestal is het in dat geval niet meer dan een hoop stenen en moet een grondige restauratie de rest doen. Hoewel er nu (2021) een behoorlijke daling van de gemiddelde huizenprijs is geweest en je voor anderhalve ton een aardige instapklare woning kan kopen. Nog steeds een goede investering als je er zelf in wil gaan wonen. 

Ik ben een dagje op sleeptouw genomen door een architect en een lokale projectontwikkelaar, hoewel dit een groot woord is voor de man in kwestie. Dino verhuurt Trulli's als Bed & Breakfast of als vakantiewoning. Hij koopt ze, verbouwt ze en verhuurt ze. Simpele zaak, en het loopt als een trein.

We gaan naar een dorpje buiten Alberobello en na een paar kilometer over een onverharde weg tussen met droogstenen muren omheinde  olijfboomgaarden, vijgenbomen en reusachtige cactussen komen we bij een 5 punts trullo. Of zoals ze ter plaatse genoemd worden, 5 kegels of te wel 5 coni. Aan de buitenkant zien ze er nog goed uit, stevig en alsof ze pas geschilderd zijn. Toch is de woning al geruime tijd verlaten door de laatste bewoners die hun schoenen nog bij de voordeur hebben laten staan.

Van B & B eigenaar tot projectontwikkelaar in 3 jaar tijd

Dino zegt dat hij er 90-100.000 Euro voor heeft betaald inclusief zo'n 3000 m2 grond, mijn idee is dat hij er nooit meer dan de helft van dat bedrag voor heeft gegeven. Met de architect bespreekt hij de verbouwing, drie appartementen ieder met eigen ingang en terrasje, zwembad in de tuin en weg met al die (nu nog prachtige) begroeiing. Ik tel meerdere kersenbomen, olijfbomen, vijgen, artisjokken, aardbeien, allerlei tuinkruiden, zucchini's, tomaten, te veel om op te noemen en alles wordt omlijst door die leuke witstenen muurtjes.

Over de prachtige en stokoude wijnrank die tegen het huis staat moet hij nog even nadenken. Hij zal wel gelijk hebben; als je de zaak als vakantiewoningen verhuurd moet je geen extra onderhoud aan de tuin hebben. Overigens hebben de meeste woningen, trulli's of anders, hun eigen waterbronnen in de tuin en hoeft waterleiding niet te worden aangelegd. Later gaan we naar een 3-punts die al gerenoveerd is. Wat me vooral opvalt, is dat de woningen van binnen heerlijk koel zijn en dat schijnt tevens de reden te zijn van deze zeer oorspronkelijke bouwstijl. Een noodzaak in de hitte van Puglia, waar eind mei de temperatuur overdag is al rond de 30°C is.

Het geheim van de trulli

De ronde vorm schept ruimte van binnen; trulli die aan elkaar gebouwd zijn hebben ronde doorgangen die de kamers onderling verbinden. Grote trulli kunnen zelfs uit twee woonlagen bestaan. Vroeger kon een familie in één kegel wonen, hoe rijker men werd, en hoe groter de familie werden er in de loop der tijden meer kegels aangebouwd. Onderweg heb ik trulli complexen gezien met wel 15 punten. Veel trulli zijn inmiddels al verbouwd en gemoderniseerd door nieuwe eigenaars, waaronder een groot aantal buitenlanders. Maar meer en meer komen mensen van buiten Puglia om hier hun tweede huis te kopen want het is een ideaal vakantieland, met de zee nooit verder weg dan 30-40 km, een gastronomisch paradijs, heerlijke (en goedkope) lokale wijnen en een temperatuur die zelden onder de 15°C komt.

Heb je interesse in een tweede huis of een relocatie naar Puglia moet je maar een zoeken op westites als casa.it of idealista.it.  Het beste is natuurlijk om er zelf naar toe te gaan. Je vliegt naar Brindisi of Bari en huurt daar een auto. Tegenwoordig vliegen Transavia en Ryanair naar Bari en Brindisi. Zelf ben ik  naar Pescara gevlogen en heb de trein genomen naar Bari waar ik een auto huurde om de omgeving te verkennen.