“Waar laten we al die flessen” zucht M. als ik een viertal dikbuikige en stoffige groene flessen voorzichtig in de auto plaats. “Het is toch doodzonde als ze zouden sneuvelen wanneer die bouwvakkers hier beginnen met de verbouwing, ik vind echt nog wel een plekje voor de mooiste en trouwens mijn vriendinnen in Nederland willen ze ook graag”, verzeker ik mijn bezorgd kijkende man.

Voorzichtig ga ik verder om de groene flessen in de auto te zetten en die geen rieten of plastic mand meer hebben wikkel ik in een oude deken, zodat ze tijdens de bochten niet kunnen breken. Vooral de antieke exemplaren zijn kwetsbaar en er zijn er al eerder een paar gesneuveld in een scherpe haarspeldbocht.

Ik heb ze inmiddels in diverse soorten en maten, in huis en in de tuin, geef ze ook vaak cadeau aan vrienden, maar ik vind het ook leuk om aan onze klanten te geven na een verbouwing, er is altijd wel een mooi hoekje in hun verbouwde oude boerderij te vinden voor een damigiana, zoals ze officieel heten.

Samen met M. maken we foto’s en metingen van een huis dat verbouwd moet worden en natuurlijk is het altijd weer een verrassing als je wat leuks tegenkomt. Vaak zijn er beeldschone hoekjes waar ik snel een foto van maak voordat er niets meer van over is. Dit keer viel mijn oog op een vijgenboom vol rijpe geurende vijgen, ernaast een schuur waar in een hoek een groep buikflessen staan.

De antieke hebben een andere hals dan de latere flessen en vaak zie je luchtbellen in het glas zitten. De flessen zitten onder een dikke laag stof en hier en daar zit er nog een restje olie of wijn in. Geen probleem, als we thuis zijn zet ik de tuinslang erop en met een flessenborstel en zeep worden de meesten al goed schoon, de hardnekkige resten behandel ik met rijst, zand of grofzout.

Ik vind ze prachtig: de kleuren en vormen zijn iedere keer weer anders. Ik heb een paar heel oude flessen van begin 1900. Ik creëer mooie hoekjes in huis met planten en bloemen en in de tuin staan er ook een aantal met kaarsen. Het gebeurt vaak dat er een sneuvelt, laatst vond ik in een leeg huis een stuk of 20 flessen in de kelder, waarvan een groot deel al barsten vertoonden.

Het woord Damigiana komt van het Franse "Dame Jeanne" . Er wordt gezegd dat koningin Giovanna I van Napels (1326-1382) als bescherming tegen een stormregen haar toevlucht zocht in de werkplaats van een glasblaser. Terwijl de koningin wachtte tot het ophield met regenen, was ze geïntrigeerd door het proces van het maken van glazen flessen en vroeg om er een zelf te mogen maken.
Volgens de legende blies de koningin zo hard dat ze een fles blies met een inhoud van ongeveer 10 liter. Om kort te gaan: ter ere van het bezoek van de koningin, doopte de meester-glasblazer dit type fles als "Dame Jeanne" en startte een nieuw product dat nog steeds gebruik wordt.

De damigiana is een glazen wijn of olie kruik met een inhoud van 5, 10, 12, 15, 17, 20, 23, 25, 28, 34 of 54 liter. Het heeft een ronde vorm en was vroeger bedekt met riet en een kastanjehouten bodem dat de fles tijdens transport moest beschermen (tegenwoordig zijn de manden meestal van plastic). De mandflessen waren de bekende flessen van de Italianen: een mandfles wijn was genoeg voor ongeveer een maand per gezin.