Hoe leg je een Italiaanse moestuin aan met groenten, kruiden en bloemen

De Italiaanse moestuin - een verticale kruidentuin

5 of 5 (27 Votes)

De beste manier om je CO2 voetafdruk zo klein mogelijk te houden is om je eigen groenten te verbouwen. Dat zal niet voor iedereen mogelijk maar een bak op het terras of een vensterbank vol zelf geteelde kruiden moet voor iedereen toch mogelijk zijn: een echte Italiaanse Orto, een moestuin, dichtbij de keukendeur, vol geurende kruiden, verse groenten en kleurrijke mediterrane bloemen.

l´Orto, een Italiaanse moestuin

Wat is er leuker dan om die ´exotische´ groenten en kruiden die je tijdens de vakantie op je bord kreeg of op de markt in de kramen zag liggen, ook zelf thuis te kweken? Ze zijn natuurlijk niet echt exotisch, want in Italië zie je ze overal, maar als deze typische Italiaanse groenten in noord-Europa al te krijgen zijn, zijn ze vaak duur. Bovendien uit eigen tuin is vanzelfsprekend biologisch gekweekt en veel verser.
De meeste beginners met plannen voor een ´orto´, een Italiaanse moestuin, grijpen vaak te hoog en haken na een eerste mislukte oogst meteen al weer af. Dus je eerste gedachte moet zijn: klein beginnen, en niet alleen klein, maar begin ook met gemakkelijk te groeien groenten, kruiden en voor het oog ook wat bloemen. De soort die iedereen met of zonder groene vingers uit de grond kan kijken

Het begin van je moestuin

Kies een plek in je tuin of terras waar je tenminste 6 uur zon kunt verwachten. Als je dat niet hebt kun je je vooral op bladgroenten, zoals sla en kruiden, richten, anderzijds kun je dagelijks gaan slepen met containers zodat de planten toch de benodigde 6 uur krijgen. Als je bakken gebruikt om in te planten ben je gauw klaar, je hoeft ze maar te vullen met tuinaarde uit de winkel. Het leuke is dat je alle soorten bakken, manden of kistjes en zelfs lege groenteblikken kan gebruiken, geen noodzaak om dure bakken te kopen dus.

In de tuin ben je wat meer voorbereiding kwijt. Je Orto moet eerst onkruidvrij gemaakt worden; dus een schoplengte spitten en de losgemaakte aarde goed schoonmaken en ontdoen van alle wortels van vroegere planten en onkruid. Hou minimaal een halve meter afstand tussen je moestuin en het gras of de bloemperken.
Stamp de halve meter goed plat en leg er liefst tegels of grint op, dit om de slakken en ander ongedierte te ontmoedigen de oversteek te wagen. Je kunt de grond ook wat ophogen door er een extra laag tuinaarde op te leggen, eventueel netjes afgemaakt met houten planken zodat je soort bekisting krijgt voor elke groentesoort.

In nette rijen en strakke aangestampte paden

Mijn eerste groentetuin

In mijn eerste groentetuin had ik o.a. tomaten, paprika, courgettes en erwtjes staan, waarvan vooral de courgettes een succesnummer bleken te zijn. De tomaten gaf ik in het begin veel te veel water, en de erwtjes produceerden maar een handvol. Je leert gaandeweg wat wel en wat niet werkt.

Tomaten doen het goed, als je ze niet teveel water geeft

Cavolo Nero was fantastisch en groeide tot in de winter door. Rucola verdient ook een A+, eens gezaaid, nooit meer weg te krijgen, dus beter in een bak dan in de tuin. Trouwens de meeste kruiden zijn beter af in bakken. Vaste kruidenplanten, zoals Borage, waarvan ik toen niet eens wist wat ik er mee doen moest, groeiden als kool. Nu pluk ik dit uiterst gezonde kruid vaak in het wild (net als het jonge blad van de paardenbloem voor de sla) en gebruik het in de soep. Maar alles is afhankelijk van de grond in je tuin en de hoeveelheid zonlicht.

Borage, heel gezond en lekker in de soep

Geef meerjarige planten als rozemarijn. salie en laurier de ruimte, ze kunnen tot forse struiken uitgroeien. Munt is een plant die je niet los moet laten in je tuin, je geeft het een vinger, maar het neemt binnen de kortste keren je hele hand en daarna je arm erbij. Dus ook dit kruid liever in een aparte bak zetten.

Als je op je balkon of terras alleen bakken kan gebruiken om groenten en kruiden in te groeien dan kun je denken aan tomaten, kruiden, sla, pepers, paprika, courgettes. In de regel planten we in Nederland en België pas vanaf 15 mei in de koude grond, maar wil je eerder resultaat hebben, dan kun je de zaadjes eerst binnen in jiffypotjes laten uitkomen en na 15 mei verplanten. Doe dit in ieder geval met paprika, tomaten en alle soorten kool en broccoli. Sla, courgettes, aubergines, uien, bonen en erwten kunnen direct buiten worden gezaaid met goed resultaat.

Hoe bescherm je je moestuin tegen ongedierte

De belangrijkste aanvallers zijn in mijn ervaring slakken en vogels. Beiden kun je met weinig moeite uit de buurt houden. Als slakken een lange weg moeten afleggen om bij dat lekkere blaadje sla te komen, lopen ze grote kans om door vogels te worden gevangen. Anders zal je vroeg op moeten staan om ze stuk voor stuk elke morgen in hun opmars te stuiten, beetje zout er op, oppakken en in een glas bier laten verdrinken. Niet weggooien in de afvalbak want ze sluipen stiekem weer terug! Je kunt ook een half plastic flesje vullen met bier (dat vinden ze lekker) en op een strategisch plekje tot iets onder de rand ingraven. Dan verdrinken ze zichzelf onderweg.

Vogels zijn iets moeilijker en vogelverschrikkers hebben het bij mij nooit goed gedaan. Meer geluk gehad met stukjes folie aan een draadje boven de plantjes. Ook zo´n chime die met elk zuchtje wind gaat rinkelen werkt goed, als je er zelf niet wakker van blijft tenminste.

Bij het kiezen van mediterrane bloemen voor een Noord-Europese moestuin, moet je letten op bloemen die kunnen gedijen in een koeler klimaat en die ook enige bescherming bieden tegen insecten en slakken. Hier zijn enkele voorbeelden:

Goudsbloemen (Calendula officinalis): Goudsbloemen staan bekend om hun heldere, vrolijke bloemen en hun vermogen om insecten zoals bladluizen en aaltjes af te weren. Ze kunnen ook sommige slakkensoorten afschrikken. Plant ze rond de randen van je groentebedden of verdeel ze tussen de groenten.
Nasturtiums (Tropaeolum majus):* Nasturtiums zijn eetbare bloemen met bladeren die peperachtig smaken en die een vleugje kleur kunnen toevoegen aan je tuin en je salades. Ze trekken bladluizen aan, wat kan helpen om dit ongedierte weg te houden van je groenten. Bovendien kunnen ze fungeren als een val voor rupsen, waardoor ze weggelokt worden van waardevollere planten.
Lavendel (Lavandula spp.): Lavendel is een geurig mediterraan kruid dat nuttige insecten zoals bijen en vlinders aantrekt en ongedierte zoals motten, vlooien en vliegen afschrikt. Het sterke aroma kan ook helpen om slakken af te weren.
Kamille (Matricaria chamomilla): Kamille is een zachte, margrietachtige bloem die bekend staat om zijn kalmerende eigenschappen. Het trekt nuttige insecten aan die op bladluizen jagen. De geur van kamille kan ook bepaalde insecten afschrikken.
Tijm (Thymus spp.): Tijm is een kruid met kleine, delicate bloemen waar bijen dol op zijn. Het kan nuttige insecten aantrekken en als bodembedekker dienen, wat kan helpen om onkruid tegen te houden en een barrière vormt waardoor slakken moeilijker bij je groenten kunnen komen.
Rozemarijn (Rosmarinus officinalis): Rozemarijn is een groenblijvend kruid met kleine blauwe bloemen die bijen kunnen aantrekken. De sterke geur stoot sommige insectenplagen af, en het is vooral effectief tegen koolmotten.
Borage (Borago officinalis): Borage is een prachtig blauw bloeiend kruid dat bijen en andere bestuivers aantrekt. Het kan ook fungeren als een vanggewas voor tomatenhoornwormen, waardoor ze weggetrokken worden van je tomatenplanten.
Salie (Salvia officinalis): Salie is een aromatisch kruid met aantrekkelijke bloemen dat gunstig kan zijn voor het afweren van bepaalde plagen in de tuin. Er wordt gezegd dat het koolmotten, wortelvliegen en sommige soorten kevers afschrikt.
Venkel (Foeniculum vulgare): Venkel produceert clusters van kleine gele bloemen die nuttige insecten aantrekken, waaronder bestuivers en wespen die op plagen in de tuin jagen.

Onthoud dat deze mediterrane bloemen weliswaar enige bescherming kunnen bieden tegen insecten en slakken, maar dat ze geen garantie zijn dat je moestuin helemaal ongediertevrij zal zijn.