5 of 5 (27 Votes)
Koffiehuis Florian in Venetië
Koffiehuis Florian in Venetië

Wat weten we eigenlijk over ons gefilterde bakje koffie dat we dagelijks drinken? Wist je b.v. dat het Nederlandse kooplieden waren die de koffieplant naar Zuid-Amerika brachten? We weten misschien dat het van oorsprong Arabisch is en dat klopt wel want sinds de 16de eeuw maken we al ‘Qahwa', wat letterlijk ´opwindend´ betekent (maar waar de woorden koffie, coffee, café duidelijk in kunnen worden herkend), schijnbaar dronk de profeet Mohammed er genoeg van om wakker te blijven voor zijn nachtelijke gebeden.

Het koffiehuis

Maar het eerste koffiehuis ter wereld? De meningen zijn verdeeld. Laten we voor het gemak de stad Venetië aanhouden, er bestaat in ieder geval bewijs dat hier in de 16de eeuw al diverse koffiehuizen bestonden, die vooral door de gegoede burgerij werden gefrequenteerd. In 1645 komt het allereerste “christelijke” Europese koffiehuis in Venetië. Wat hier christelijk aan was moet ik nog onderzoeken, Venetië was nu niet echt het toonbeeld van het vroomse leven in de 17de eeuw!

16eeuw venetie

Uit de koffiehuizen van die tijd die er nog bestaan is de beroemdste ongetwijfeld het imposante Café Florian (Zie foto inleiding) op het Piazza San Marco. De koffiehuis-cultuur in Italië kwam eigenlijk tot stand vanwege de goede handelsbetrekkingen tussen Venetië en de Turken in de late 15de eeuw. Een drankje waar je niet dronken van kon worden maar waar je wel opgewekt van werd had uiteraard veel succes bij de Italianen van toen. Het verhaal van de oorsprong van Tiramisu stamt immers ook uit diezelfde tijd, want het was een bakker die zijn altijd vermoeide vrouw beu was en daarom een toetje creëerde om haar wakker te laten blijven.

De slimme Hollanders brengen koffie naar Zuid-Amerika

Joure De Witte OsHet verband tussen koffie en sensualiteit is vandaag alom present, de Senseo heet niet voor niets zo, hoewel dit een apparaat zonder ziel is en de koffie die het produceert bloedeloos. Volgens mij zou Egbert Douwes en zijn vrouw Akke Thysses uit het Idskenhuizen Senseo koffie ook nooit hebben gedoogd. Het waren streng rooms-katholieken, die hun koffie van oorsprong verkochten als genoegen in het dagelijks leven van de keurige manieren van het Nederlandse gezin, burgertruttig en deugdzaam. Wellicht was dit kracht van Douwe Egberts die daarna de wereld veroverde en nu onder meer eigenaar is van het grootste levensmiddelenconcern ter wereld, Sarah Lee. Niet slecht voor een eenvoudige kruidenier uit Joure.

In Nederland waren er zeker al koffiehuizen rond de 17de eeuw maar er wordt in mindere mate over geschreven, waarschijnlijk omdat ze vrij saai en kleurloos publiek trokken, in tegenstelling met de Botega del caffè, zoals in Venetië. Toch is de pas rond het eind van de 18de eeuw dat er wat veranderd op vlak van de wereldkoffiehandel en wie blijkt daarvoor verantwoordelijk? Een louche handelsman uit de Lage Landen. Hij stal een van de beste koffieplanten uit al-Mucha of Mocha, een havenstad aan de Rode Zee en reisde daarmee af naar Java waar de eerste koffieplantages werden gestart, waarschijnlijk onder goed oud-Hollands geweld. God straft niet altijd onmiddellijk maar wel met zekerheid want het ging helaas niet goed met de koffieplantages in het toenmalig Nederlandsch-Indië, een soort termiet treft de plant en verwoest de oogst en de plantages, trouwens ook in het Midden-Oosten viel het niet meer te redden.

prod koffie

Maar de Nederlandse handelsgeest was het lot vooruit en er werd al snel na het debacle in Indonesië een aantal plantages opgestart in Zuid-Amerika, en ook de Belgen doen het goed in de Congo. De teelt en de verkoop gaan zo voorspoedig dat binnen de kortste keren koffiebonen de op één na belangrijkste handel ter wereld worden en dat is het nog steeds.

Signora Melania Lopez, dè Italiaanse koffieneus

Sensory Coffee en Tea TasterNa een aantal maanden in Rome tref ik, niet geheel zonder toeval, de top-expert van Italiaanse koffie, de Italiaans/Venezolaanse koffie-'neus' of Sensory Taster, zoals ze graag wordt genoemd, Signora Melania Lopez, dochter van een Venezolaanse generaal en Franse moeder die afstamt van een grote Franse familie van koffieexporteurs. Ze groeit letterlijk op tussen de koffieplantages. Haar ouders merken dat Melania een bijzonder talent toont voor reuk en ze wordt op de prille leeftijd van 17 jaar naar Grasse in de Provence gestuurd voor een opleiding in de parfumerie. Ze keert terug naar Zuid-Amerika en begint een bijzondere carrière die haar uiteindelijk naar Rome zal brengen waar ze terecht komt als consulente bij de grote Italiaanse koffieproducenten. Ze leert ook haar Italiaanse man kennen die bij de Romeinse politie werkt en besluit uiteindelijk om in Rome te blijven. Wat ik allemaal heb geleerd gedurende de twee ontmoetingen die ik had met Melania, zou je verbazen, maar een ding is zeker, ik wist eigenlijk maar bar weinig over de koffie die ik tot nu toe dronk.

Melania over de kwaliteit van de koffie die wij thuis drinken

Melania Lopez staat garant voor de kwaliteit voor heel veel koffiemerken die wij kennen en ze weet ook precies wat we eigenlijk drinken. Er komen waarschijnlijk miljoenen zakken koffiebonen uit Zuid-Amerika aan in havens als Trieste en zij ontvangt hiervan telkens kleine willekeurige staalproeven die ze in haar laboratorium grondig onderzoekt naar zuiverheid.
Ze vertelt me dat koffie net als andere voedingsmiddelen in heel veel kwaliteitsniveaus voorkomen en ze worden ook zo geproduceerd omdat de prijs daar natuurlijk van afhankelijk is; de gewone consument wil namelijk niet meer dan € 3.50 betalen voor een pak koffie.

Volgens Melania bestaat er niet veel kwaliteitsverschil tussen de meeste koffiemerken in het prijsgamma van € 2.50 tot ongeveer € 6 per pak van 250 gram. De zuiverheid van de koffie die wij drinken is daarentegen bedenkelijk slecht, die wordt namelijk gemeten naar de hoeveelheid troep die er tussen de koffiebonen zit als ze uit de zakken in de branderij komen.

Onder troep verstaan we eenvoudigweg zaken als zand, takken, bladeren enz. die meegaan bij het branden van de koffie en zich hechten aan de koffieboon. Dus de volgende keer als je hoort dat je koffie naar slootwater smaakt of iets geen zuivere koffie is begrijp je waar deze spreekwoorden vandaan komen. Ik vraag haar uiteraard of er een koffie in het schap van de supermarkt ligt die dan wel zuiver is, want sinds ik haar gesproken heb smaakt mijn vertrouwde koffiemerk namelijk niet meer zo goed.

Goed advies, drink zuivere koffie

Sinds kort drink ik dus op haar aanraden Pellini koffie, schijnbaar is deze koffie vrij zuiver en bevat dus weinig troep. Voor de échte koffiesnob is er ook super zuivere koffie van € 100 de kilo met de naam Kopi Luwak, zuiver omdat deze door de ingewanden van een katachtig beest wordt geperst. Ik blijf ervan af want ik heb al zat schuldgevoel bij het eten van Foie Gras. Het is schijnbaar mogelijk om ook diervriendelijke Kopi Luwak te vinden maar dat moet je aan mensen zoals Melania overlaten.
Ik zou iedereen adviseren eens de proef op de som te nemen. Koop eens een keer het goedkoopste pakje koffie in de supermarkt en proef het zwart en natuurlijk zonder suiker.



Over dit artikel

Melania Francis Lopez
Rome
Rome
Land: Italië