In de gouden gloed van een vroege Italiaanse morgen, wanneer de eerste zonnestralen de straatstenen kussen, bevond ik me midden in een bruisende markt van een klein dorp. Mijn ogen, gewend aan de overvloed van Nederlandse supermarkten waar seizoenen haast niet lijken te bestaan, werden geprikkeld door de kleurrijke uitstallingen van het seizoensgebonden aanbod. Mijn Hollandse ziel werd plotseling geconfronteerd met de puurheid van de Italiaanse keuken: eten wat de aarde je geeft op dat specifieke moment.

De geur van zongerijpte tomaten, zo zoet dat je ze bijna kon proeven met alleen je neus, verleidde me. Maar ook het besef dat diezelfde tomaat in een ander seizoen niet beschikbaar zou zijn, vervulde me met een zekere weemoed. De Slow Food keuken, die hier in elke hoek en kei lijkt te zitten, kent de waarde van het wachten, het verlangen en het uiteindelijke genieten.

Ik heb geleerd dat recepten hier ademen met de seizoenen. Een perzik in de zomer heeft de zoetheid van een eerste zoen, terwijl diezelfde perzik, geïmporteerd in de winter, zijn passie lijkt te hebben verloren. En hoe kan het ook anders? De Italiaanse bodem, het klimaat, de zorg van de boer - al deze factoren dansen samen in een harmonie die elk stuk fruit of groente zijn unieke smaak geeft.

Maar waarom smaakt alles in Italië anders, intenser?

1. De Bodem: De mineralenrijke Italiaanse aarde voedt de gewassen met diepe, rijke smaken.
2. Traditie: Generaties van landbouwers die met respect voor de natuur en traditie hun gewassen verbouwen.
3. Het Klimaat: De zon die hier anders schijnt, de regen die hier anders valt, geeft elke vrucht en groente een speciaal karakter.
4. Liefde en Passie: Het Italiaanse temperament dat in alles doorsijpelt, zelfs in de manier waarop ze hun gewassen verbouwen en koesteren.

Dus ja, misschien moet je inderdaad die reis plannen, niet voor de landschappen of de architectuur, maar om te proeven wat je echt mist in je leven. 

Vakantie plannen rondom het seizoen..

Over de truffel - Truffeljachten en porcini's voor de liefhebber

Porcini (Eekhoorntjesbrood): Porcini-paddenstoelen zijn over het algemeen beschikbaar in de late zomer tot de herfst, van ongeveer augustus tot november. Echter, de precieze timing kan variëren afhankelijk van de regio en de specifieke weersomstandigheden van het jaar. Tijdens het hoogseizoen kun je verse porcini vinden op lokale markten, in restaurants en trattoria's in heel Italië.

Truffels: De timing voor truffels hangt af van het specifieke type truffel:

1. Zwarte zomertruffel (Tuber aestivum): Deze is beschikbaar van mei tot september. Hoewel ze minder intens van smaak zijn dan sommige van hun tegenhangers, zijn ze nog steeds een delicatesse.
2. Witte truffel (Tuber magnatum): Dit is misschien wel de meest begeerde truffel van allemaal. Het seizoen voor witte truffels loopt van oktober tot eind december. De regio Piemonte, en met name de stad Alba, is beroemd om zijn witte truffels. Er wordt zelfs een jaarlijks truffelfestival gehouden in Alba in oktober en november. Ook de markt in de Marche in Acqualagna is erg geliefd bij de kenners.
3. Zwarte wintertruffel (Tuber melanosporum): Deze truffels zijn beschikbaar van december tot eind maart en zijn intenser van smaak dan de zomertruffels.

Reisaanbevelingen

Als je geïnteresseerd bent in zowel porcini als truffels, dan zou een bezoek in de herfst (oktober en november) je de kans geven om zowel verse porcini-paddenstoelen als de begeerde witte truffels te proeven. Overweeg een bezoek aan de regio's Piemonte, de Marche, Toscane of Umbrië, waar je kunt genieten van truffeljachten en festivals, en natuurlijk van de heerlijke lokale gerechten waarin ze worden gebruikt.

Lees ook: 

• Truffelbeurzen, sagras en markten in Italië
• Bezoek aan de truffelmarkt van Acqualagna
• Truffels

 Over de Italiaanse tomaten oogst

Ah, de Italiaanse tomaat! Een symbool van de mediterrane keuken en een vrucht met zoveel variëteiten dat het een leven kan kosten om ze allemaal te ontdekken en waarderen. Als je helemaal verliefd bent op de tomaat, dan zijn er enkele unieke Italiaanse variëteiten die je zeker moet proeven, vooral als ze worden aanbevolen door Slow Food en andere culinaire experts.

1. San Marzano: Deze langwerpige tomaten zijn vooral bekend om hun gebruik in tomatensauzen, dankzij hun rijke smaak en weinig zaden. Je kunt ze vinden van eind juli tot september. Voor de authentieke San Marzano ervaring zou je de regio Campania moeten bezoeken, met name rond het gebied van de Vesuvius.
2. Pachino: Kleine, zoete cherrytomaten uit Sicilië, met name uit de regio rond de stad Pachino. Ze zijn op hun best van juli tot september.
3. Piennolo del Vesuvio: Kleine, ovale tomaten die traditioneel worden opgehangen in trossen om te drogen. Ze zijn te vinden in de regio Campania, met name in de gebieden rond de Vesuvius, van juli tot september.
4. Costoluto Genovese: Een geribbelde tomaat die perfect is voor salades en sauzen, afkomstig uit de regio Ligurië. Beschikbaar in de zomermaanden.
5. Ciliegino dell' Etna: Een andere Siciliaanse cherrytomaat, deze keer uit de gebieden rond de vulkaan Etna. Ze zijn zoet en sappig en zijn op hun best in de zomermaanden.

Reisaanbevelingen

Als je het allerbeste van de Italiaanse tomaat wil ervaren, zou ik een reis naar Zuid-Italië aanraden, met name naar de regio's Campania en Sicilië, waar veel van deze variëteiten vandaan komen. Juli en augustus zijn de piekmaanden voor tomatenoogst, dus dat zou de ideale tijd zijn om te gaan. Naast het proeven van de tomaten op hun best, kun je ook genieten van de traditionele gerechten waarin ze worden gebruikt, zoals de Napolitaanse 'Scarpariello', 'Insalata Caprese', en vele andere. Het bijwonen van een tomatenfestival, zoals die in vele dorpen en steden in deze regio's worden gehouden, zou ook een geweldige manier zijn om de cultuur en tradities rond deze geliefde vrucht te ervaren.

Lees ook: 

• De tomatenmoorden, Siciliaanse tomatensaus traditie in Toscane
• Tomatensaus op de manier van Moeder Anita
• Passata - de Italiaanse tomatensaus

Over de vijg en de Sagra del Fico

Vijgen zijn een van de oudste vruchten die door mensen worden gegeten en hebben een speciale plaats in de culinaire wereld van Italië. Ze zijn sappig, zoet en hebben een uniek aroma dat ze onderscheidt van veel andere vruchten. Hier zijn enkele van de meest opmerkelijke Italiaanse vijgen variëteiten die je zou moeten overwegen:

1. Dottato: Deze vijg, ook wel bekend als 'Fico Bianco', is afkomstig uit Calabrië. Het is een zoete, witte vijg die vaak wordt gebruikt voor het maken van de beroemde Italiaanse 'fichi secchi' (gedroogde vijgen).
2. Brunoro: Een donkere vijg uit Veneto met een zoete, rijke smaak.
3. Troiano: Deze komt uit Campania en staat bekend om zijn grote formaat en zoete smaak. Het heeft een paarse schil en helderrood vruchtvlees.
4. Verdone: Een groene vijg uit Sicilië met felrood vruchtvlees. Hij staat bekend om zijn zoetheid en sappigheid.
5. Petrognola: Deze vijg komt uit Toscane en heeft een zoet, bijna honingachtig aroma. Het heeft een groenachtige schil en amberkleurig vruchtvlees.

Seizoen en beste tijd om te proeven: Vijgen zijn een seizoensfruit en het beste moment om ze te eten in Italië is tijdens het hoogseizoen van eind augustus tot eind september. Hoewel er vroegere variëteiten zijn die in juli rijpen, zul je merken dat de late zomer en vroege herfst de beste momenten zijn voor de meest sappige en smaakvolle vijgen.

Lees ook : 

• Salade van rucola en vijgen
• Bruschetta met verse vijgen en geitenkaas
• Gelato van vijgen, citroen en amandelen
• Verse vijgen en mascarpone taart

Reisaanbevelingen

Voor de meest authentieke vijgenervaring zou je je reis kunnen richten op de regio's Calabrië, Campania, en Sicilië, waar veel van de genoemde variëteiten vandaan komen. Tijdens je bezoek kun je verse vijgen proeven, direct van de boom, de lokale markten bezoeken voor een assortiment van zowel verse als gedroogde vijgen of genieten van lokale gerechten en desserts waarin vijgen een hoofdrol spelen. Daarnaast worden er in verschillende regio's van Italië vijgenfestivals ('Sagra del Fico') gehouden, wat een geweldige gelegenheid is om deze heerlijke vrucht te vieren en te genieten van traditionele vijgen gerechten en -producten.

Over de citroen en de Sagra degli Agrumi

Citrusvruchten, en met name citroenen, hebben een diepe historische en culturele betekenis in Italië. Ze worden gewaardeerd om hun frisse smaak en veelzijdigheid in zowel culinaire als medicinale toepassingen. Hier zijn enkele van de meest opmerkelijke Italiaanse citrusvruchten:

1. Sfusato Amalfitano (Amalfi citroen): Dit is waarschijnlijk de meest beroemde Italiaanse citroen, afkomstig uit de Amalfikust. Het is groot, met een wrattige schil en een zeer aromatische geur. Deze citroenen zijn de basis voor de wereldberoemde limoncello likeur.
2. Femminello Siracusano: Een citroen uit de regio Syracuse in Sicilië. Het is bekend om zijn hoge zuurgehalte en sappigheid.
3. Tarocco (Bloedsinaasappel): Een van de meest gewaardeerde bloedsinaasappels, deze is afkomstig uit Sicilië. Het heeft een opvallend rood vruchtvlees met een uitstekende balans tussen zoet en zuur.
4. Bergamot: Deze citrusvrucht, die voornamelijk wordt gekweekt in Calabrië, is de basis voor veel parfums en eau de colognes. Het heeft een zeer aromatische schil en is minder bekend om zijn vruchtvlees.
5. Cedro (Cedrat/Citron): Dit is een grote, onregelmatig gevormde citrusvrucht, voornamelijk gekweekt in Calabrië en Sicilië. Het wordt vaak gekonfijt en gebruikt in traditionele Italiaanse desserts.

Seizoen en beste tijd om te proeven: De meeste citrusvruchten zijn winter- en voorjaarsvruchten in Italië. Bijvoorbeeld:

• Citroenen: bijna het hele jaar door, maar de piek ligt tussen februari en oktober, hoewel  sommige variëteiten tot 5 maal per jaar vruchten dragen.
• Bloedsinaasappels: van december tot mei, met de piek in de late winter en het vroege voorjaar.
• Bergamot: van november tot februari.
• Cedro: kan worden gevonden van de late herfst tot het vroege voorjaar.

Reisaanbevelingen

Voor een diepgaande ervaring met Italiaanse citrusvruchten zou je je reis moeten richten op de zuidelijke regio's zoals Calabrië, Campania en Sicilië, waar de meeste van deze citrusvruchten worden gekweekt. De Amalfikust is bijzonder beroemd om zijn citroenterrassen die zich vastklampen aan de steile kliffen, terwijl Sicilië bekend staat om zijn zoete en sappige bloedsinaasappels, maar ook Ligurië en het Gardameer staan bekend om hun citroen plantages.

In de winter en het vroege voorjaar kun je genieten van de heldere kleuren en aroma's van vers geplukte citrusvruchten op lokale markten, evenals van gerechten, drankjes en desserts die deze vruchten benadrukken. Er zijn ook verschillende citrusfestivals (bijvoorbeeld de "Sagra degli Agrumi") die tijdens het seizoen worden gehouden, wat een geweldige kans is om de rijke traditie en cultuur van citrus in Italië te vieren.

Lees ook: 

• De Citroen
• Amalfi: een Betoverende Culinaire Ontdekking - Recepten van de Magische Kust
• 6 redenen om de Amalfikust in het najaar te bezoeken
• Fete du citron in Menton

Over de Italiaanse asperge en de Sagra dell'Asparago

Dit delicate, verfijnde groentegewas heeft zichzelf gevestigd als een favoriet in veel Italiaanse voorjaarsgerechten. Asperges hebben een subtiele, maar onderscheidende smaak en textuur die ze tot een favoriet maken bij veel fijnproevers. Hier zijn enkele hoogtepunten van de Italiaanse asperge:

1. Asparago Bianco di Bassano: Deze witte asperge komt uit de regio Veneto, vooral rond de stad Bassano del Grappa. Ze zijn dik, vlezig en bekend om hun zachte en delicate smaak.
2. Asparago Verde di Altedo: Deze groene aspergevariant komt uit Emilia-Romagna. Ze zijn knapperig, sappig en hebben een licht bittere ondertoon.
3. Asparago Violetto di Albenga: Deze variëteit, afkomstig uit Ligurië, heeft een opvallende paarse top en is zoet en smaakvol.
4. Asparago di Cantello: Afkomstig uit Lombardije, deze asperge wordt gewaardeerd om zijn knapperige textuur en delicate smaak.

Seizoen en beste tijd om te proeven: Asperges zijn typisch een voorjaarsgroente. Het seizoen voor asperges in Italië begint meestal in april en loopt door tot juni. De exacte timing kan echter variëren afhankelijk van de regio en het specifieke microklimaat.

Reisaanbevelingen

Om het beste van de Italiaanse aspergeteelt te ervaren, zou je je reis kunnen richten op de regio's Veneto (voor deAsparago Bianco di Bassano) en Emilia-Romagna (voor de Asparago Verde di Altedo). Tijdens het aspergeseizoen zijn er in deze regio's verschillende festivals en evenementen gewijd aan deze geliefde groente, zoals de "Sagra dell'Asparago (in april)" in diverse steden. De paarse asperges van Albenga (Ligurie) zijn zo exclusief dat ze zelden buiten de regio te koop zijn. In deze periode bieden veel lokale restaurants speciale menu's die de asperge in de schijnwerpers zetten, van traditionele risotto met asperges tot gegrilde asperges en andere verrukkelijke creaties. Het is zeker de moeite waard om deze gebieden te bezoeken tijdens het aspergeseizoen, niet alleen voor de verse producten, maar ook om te genieten van de culturele en culinaire tradities die rond deze groente zijn opgebouwd.

Lees ook: 

• Asperges
• Groene asperges met saffraansaus en pijnboompitten
• Een bosje wilde asperges, spookdorpen en fotogenieke bouwvallen
• Asperges, wild of groen en Slow Food
• Asperges op Zuid-Tiroolse wijze

Over de Artisjok en de Sagra del Carciofo

De artisjok, bekend als carciofo in het Italiaans, is een ander culinair juweeltje uit het Italiaanse keukenrepertoire. Deze distelachtige groente heeft een rijke geschiedenis in het Middellandse Zeegebied en wordt in veel Italiaanse regio's zeer gewaardeerd, zowel om zijn smaak als om zijn gezondheidsvoordelen.

1. Carciofo Romanesco: Afkomstig uit Lazio, en met name de omgeving van Rome, heeft deze artisjok een ronde vorm, is paars-groen van kleur en heeft een zachte en vlezige textuur. Het is een hoofdbestanddeel van veel traditionele Romeinse gerechten zoals carciofi alla romana (gestoofde artisjokken) of carciofi alla giudia (gefrituurde artisjokken).

2. Carciofo di Paestum: Deze artisjok komt uit Campania en wordt gekenmerkt door zijn langwerpige vorm en paarse kleur. Hij staat bekend om zijn zoetheid en lichte smaak.

3. Carciofo Violetto di Sant'Erasmo: Dit is een kleine, paarse artisjok die groeit op het eiland Sant'Erasmo bij Venetië. Hij staat bekend om zijn bijzonder zachte smaak.

4. Carciofo Spinoso di Sardegna: Zoals de naam al doet vermoeden, komt deze artisjok uit Sardinië. Het heeft een spitsere vorm en wordt gewaardeerd om zijn knapperige textuur.

Seizoen en beste tijd om te proeven: De piek van het artisjokseizoen in Italië is tussen maart en mei, hoewel sommige variëteiten eerder in het seizoen beschikbaar kunnen zijn.

Reisaanbevelingen

Als je een echte liefhebber bent van artisjokken, dan is een bezoek aan Rome in het voorjaar bijna verplicht. De eeuwige stad is beroemd om haar artisjokgerechten, en in het seizoen vind je deze groente in bijna elk restaurant. Verder zou je ook Campania en Venetië kunnen overwegen, afhankelijk van welke variëteit je het liefst wilt proeven.

Tijdens het artisjokseizoen worden in verschillende delen van Italië ook festiviteiten georganiseerd ter ere van deze groente. De "Sagra del Carciofo" is een populaire gebeurtenis in vele regio's, waar bezoekers kunnen genieten van lokale gerechten, traditionele muziek en dans, en de unieke sfeer van een Italiaans dorpsfestival.

Lees ook: 

• Over de Artisjok
• Artisjokken festival in Ladispoli
• Lasagna met artisjokken en bladpeterselie
• Zomer 2023 in Italië: De A-lister hotspots van Cortina tot Capri

Over de Vino Novello

Vino Novello, vaak vergeleken met de Franse Beaujolais Nouveau, is een jonge wijn die bedoeld is om binnen enkele maanden na de oogst te worden gedronken. Deze wijn wordt traditioneel geproduceerd via een methode genaamd "macération carbonique", waarbij hele druiventrossen fermenteren in een koolstofdioxide-rijke omgeving. Dit geeft de wijn zijn fruitige aroma's en zachte tannines.

De officiële release van Vino Novello in Italië is op de derde donderdag van november, net als de Beaujolais Nouveau in Frankrijk. Het markeren van de eerste wijn van het seizoen, deze release wordt vaak gevierd met festivals, proeverijen en evenementen in het hele land.

Waar te gaan: Hoewel je Vino Novello in heel Italië kunt vinden, zijn er enkele regio's die er met name bekend om staan:

1. Veneto: Dit is een van de belangrijkste wijnproducerende regio's van Italië en biedt een scala aan Novello-wijnen gemaakt van diverse druivensoorten.

2. Toscane: Bekend om zijn beroemde wijnen zoals Chianti en Brunello, produceert deze regio ook heerlijke Novello-wijnen.

3. Piemonte: Deze regio is beroemd om wijnen zoals Barolo en Barbaresco, maar tijdens het Novello-seizoen kun je hier ook genieten van jonge Nebbiolo en Barbera wijnen.

4. Trentino-Alto Adige: Deze noordelijke regio is ideaal voor liefhebbers van frisse en fruitige Novello-wijnen.

Fragola Druif (Uva Fragola): Uva Fragola, letterlijk vertaald als "aardbeiendruif", is een druivensoort die een uniek, aardbeiachtig aroma heeft. De wijn die van deze druif wordt gemaakt, wordt vaak als een curiositeit beschouwd en heeft een heel kenmerkend en aantrekkelijk fruitig aroma. Het is geen dominante druif in de Italiaanse wijnindustrie, maar eerder een nicheproduct.

Seizoen en waar te proeven: De oogst van de Uva Fragola vindt meestal plaats tussen eind september en begin oktober, afhankelijk van het klimaat van dat jaar en de regio. Voor een authentieke proeverij van Uva Fragola-wijnen zou je kunnen overwegen een bezoek te brengen aan kleinere wijnhuizen en producenten in regio's zoals Piemonte en Emilia-Romagna. Hoewel het niet de meest prominente druif in Italië is, kan het ontdekken van deze unieke wijn een verrassende en heerlijke ervaring zijn voor wijnliefhebbers.

Lees ook: 

• Wijntoerisme en wijnresorts in Italië
• Wijnproeven in Italie
• Waar zijn de mooiste wijndorpen in Italie?

Over Courgettebloemen - Fiori di zucca

Het kan een zeldzame verrassing zijn om courgettebloemen op een restaurantmenu in Rome te vinden, vooral in historische wijken zoals de Joodse wijk en Trastevere, waar het recept zijn oorsprong kent. De legende gaat dat arme Joden in Rome deze bloemen, vaak beschouwd als 'afval', gebruikten vanwege hun beperkte voedselbronnen. Het basisrecept voor deze bloesems is eenvoudig, hoewel er in de loop der jaren veel variaties zijn ontstaan door ze te vullen met diverse delicatessen.

De grootste uitdaging is het vinden van verse en stevige bloemen. De ideale bloesems zijn de vrouwelijke die op de kleine vrucht groeit. Heb je een tuin? Overweeg dan een paar zucchini zaadjes te planten. Ze zijn eenvoudig te kweken. Van enkele planten kun je dagelijks meerdere bloemen oogsten. Belangrijk is de versheid: gebruik ze dezelfde dag en bewaar ze in de koelkast, niet langer dan 2 of 3 dagen om slapheid te voorkomen.

Seizoen en beste tijd om te proeven: De zucchini groeit overal en vanaf mei zul je ze tot en met juli op de markt kunnen vinden. In Narni in Umbrië wordt jaarlijks de laatste week van juni een Sagra georganiseerd ter ere van deze bloemen.

Reisaanbevelingen:

De beste kans om de bloemen op een menukaart te vinden zal zeker Rome zijn, er zijn talloze leuke restaurantjes in de Joodse wijk, maar ook in Trastevere die dit regelmatig op het menu zetten, mits in seizoen en de aanvoer goed is geweest. De bloemen zijn erg kwetsbaar en maar een dag of twee houdbaar, bij slecht weer zal je ze dus niet vaak tegenkomen e restaurants kunnen ze niet op voorraad houden. Een andere plaats om naar toe te gaan is Narni, in Umbrië, maar dan tijdens het festival. 

Lees ook:

• Lichtzoet cake van courgette, yoghurt en olijfolie
• Hartige taart van baby courgettes en bloemen
• Gevulde courgette bloemen au gratin
• Risotto met saffraan, courgettebloemen tempura en salmiak
• Hoe leg je een Italiaanse moestuin aan met groenten, kruiden en bloemen