5 of 5 (27 Votes)
Grappa en Vinsanto
Grappa en Vinsanto

De tijd dat grappa alleen als 'koffieverbeteraar' werd gezien ligt gelukkig ver achter ons. Nu dat we ook goede espresso koffie bij onze eigen supermarkt kunnen kopen is een caffè corretto - een gecorrigeerde koffie na de maaltijd ook niet meer nodig. Grappa, dat mag wel geconstateerd worden heeft een evolutie ondergaan, net als het hele natafel ritueel in Italie. 

Eindeloos natafelen met Vinsanto en cantucci

Zoals trouwens het hele digestief gebeuren in Italië veranderd is. Natafelen met een klein glaasje was tot voor kort eigenlijk vooral voorbehouden aan Vinsanto waarin amandelkoekjes gedoopt werden. Ik herinner me maaltijden waarbij we urenlang afwisselend de koekjes of de wijn moesten aanvullen totdat eindelijk beiden op het zelfde moment op zijn en de sessie kan worden opgeheven. De traditionele Vinsanto heeft plaats moeten inruimen voor talloze andere likeuren en waarvan de kwaliteit ook vele malen verbeterd is.

Een mooie Italiaanse traditie Vinsanto & Cantucci

Amandel biscotti of Cantuccini zijn een kersttraditie in Italië en een lekkernij die overal bij past. Je kunt ze in likeur dopen of in Vin Santo, maar ook in warme chocola op een koude winterdag. Probeer ze ook eens met wat vla of roomijs. Bovendien zijn deze koekjes vetvrij! Als je eenmaal wat handigheid hebt gekregen in het maken van deze koekjes kun je bijvoorbeeld variëren met pistaches of chocola vulling. Wil je zelf Cantucci koekjes bakken? Lees dan dit eenvoudige recept.

De traditie van vinsanto en cantucci koekjes

Er is ook duidelijk sprake van een 'smaak van de maand' of tijdelijke mode zoals ik afgelopen maand merkte toen na elke maaltijd een fles gitzwarte dropliquerop tafel gezet werd. Met keelpijn en opkomende griep onder de leden heb ik me dit dropwater goed laten smaken, met mijn plausibele excuus dat het louter als medicijn werd ingenomen. Waar het vroeger ongetwijfeld ook toe diende.

Grappa Proeverijen in Santa Massenza in Trentino van 6-8 December

De vijf ambachtelijke grappa huizen zijn de trots van het kleine dorp Santa Massenza di Vallelaghi. Wie een fan is van Grappa kan hier een agendapunt van maken tussen want tussen 6 en 8 december neemt hier het grappa evenement 'La notte degli alambicchi accesi' plaats, een spectaculaire show die je de geschiedenis en het distillatieproces van grappa illustreert. Uiteraard zal een degustatie niet ontbreken. Je proeft hier ondermeer de grappa van Nosiola en Vin Santo. Deelnamekosten € 9,00 per persoon. Meer informatie op tastetrentino.it

Grappa proeven in Trentino  #TrentinoWineFest

Wat is grappa?

Asperula Grappa uit S.Massenza

Grappa wordt gemaakt van de schillen en het zaad van druiven, een bijproduct van de wijnmakerij, het heeft een zeer hoog alcoholpercentage vanaf 35° tot wel 60° Door de eeuwen heen werd grappa gedronken door de arme boeren van noord Italie. Rijkere Italianen en de meeste buitenlanders gruwden ervan. Maar dat was voor de tijd dat Nonino en Percato er zich mee bemoeiden.

De Grappa distillateur Nonnino begon in de 70er jaren met het produceren van een betere kwaliteit grappa door voor de ingrediënten (hoewel het nog steeds afval was) aan te kloppen bij de beste wijngaarden en de compost zo vers mogelijk te verwerken. Nonnino gebruikte hiervoor het afval van de Picolit variëteit, een druivensoort die normaal alleen voor dessertwijnen wordt gebruikt. Slimme marketing mensen verpakten de grappa in mooie handgeblazen flessen en plakten er prachtige labels op, gevolgd door een aanbod van nieuwe soorten als grappa's die op hout worden bewaard en daardoor amber gekleurd zijn, of op smaak worden gebracht met vanille of karamel.

Ook zijn er tegenwoordig grappa's met kruidenelixers of vruchtenextracten die het voortreffelijk doen als apero op ijs of met spuitwater. De tijd dat grappa alleen als 'koffieverbeteraar' werd gezien ligt gelukkig ver achter ons. Nu dat we ook goede espresso koffie bij onze eigen supermarkt kunnen kopen is een caffè corretto - een gecorrigeerde koffie na de maaltijd ook niet meer nodig. Grappa, dat mag wel geconstateerd worden heeft een evolutie ondergaan, net als het hele natafel ritueel in Italie.

Ieder z´n eigen likeurstokerij in de schuur

De kruidenlikeuren en grappa´s werden meestal thuis gestookt onder primitieve omstandigheden ver weg van de spiedende blik van de accijnzen inspecteur. Gezien het volume alcohol zal het niet veel gevaar voor de volksgezondheid hebben opgeleverd, behalve dan dat je er weer niet teveel van moet drinken. Maar verfijnd was de smaak meestal niet vandaar misschien de gewoonte om de drank in koffie of koekjes te verstoppen. Die tijden zijn gelukkig voorbij.

Marketing maakt grappa ´salonfähig´

"Door de eeuwen heen was grappa niets meer dan een goedkope, draagbare vorm van centrale verwarming voor de arme boeren van noord Italie. Rijkere Italianen en de meeste buitenlanders gruwden ervan. Maar dat was voor de tijd dat Nonino en Percato er zich mee bemoeiden", schreef R.W. Apple in de New York Times van 20 jaar geleden.

Grappa wordt gemaakt van de schillen en het zaad van druiven, een bijproduct van de wijnmakerij. De Grappa distillateur Nonnino begon in de 70er jaren met het produceren van een betere kwaliteit grappa door voor de ingrediënten (hoewel het nog steeds afval was) aan te kloppen bij de beste wijngaarden en de compost zo vers mogelijk te verwerken. Nonnino gebruikte hiervoor het afval van de Picolit variëteit, een druivensoort die normaal alleen voor dessertwijnen wordt gebruikt.

Slimme marketing mensen verpakten de grappa in mooie handgeblazen flessen en plakten er prachtige labels op, gevolgd door een aanbod van nieuwe soorten als grappa's die op hout worden bewaard en daardoor amber gekleurd zijn, of op smaak worden gebracht met vanille of karamel. Ook zijn er tegenwoordig grappa's met kruidenelixers of vruchtenextracten die het voortreffelijk doen als apero op ijs of met spuitwater.

Drogende druiven voor vinsanto

Vinsanto ook al in een modern jasje

Het recept voor Vinsanto is al bekend sinds de 14de eeuw, het werd door de eeuwen grotendeels gemaakt door boerenarbeiders van de wijngaarden die de overgebleven druiven op hun zolders droogden. Ook hier was het eindproduct een nogal ruw-smakend drankje niet geschikt voor verfijnde proevers.

Maar ook Vinsanto wordt tegenwoordig in respectabele wijngaarden gemaakt van speciaal daarvoor geteelde druiven. Alleen druiven die in kleine trossen groeien en een dikke schil hebben worden gebruikt en het hele proces wordt beter gecontroleerd, en wordt de wijn voor minimaal 3 jaar opgeslagen in kleine kastanjehouten vaten, bekend als caratelli.

En ook bij Vinsanto worden tegenwoordig diverse soorten op de markt gebracht, maar de meest bekende variatie is toch wel de droge Vinsanto die een veel lager suikergehalte heeft dan de gewone Vinsanto. Gelukkig kunnen we dus de traditie van eindeloos natafelen met een nu wat beter drinkbare Vinsanto in ere herstellen en wie weet wordt het eerstdaags de ´smaak van de maand´.

Over dit artikel