Italiaanse recepten & streekgerechten

Meer nog dan welke andere feestdag wordt 1 mei uitbundig gevierd in Italië. Misschien omdat het voor de Italianen tevens het begin van de zomer inluidt, in ieder geval een dag om (als je tenminste niet in een optocht meeloopt) met de familie en vrienden te vieren, erop uit te gaan en vooral om te eten, picknicks zijn favoriet natuurlijk.

Het verhaal over de oorsprong van het beroemde Italiaanse nagerecht Tiramisu werd mij voor de eerste keer verteld door chefkok Celestino Giacomello van het beroemde hotel  Gritti Palace  in Venetië. Hij verzekerde mij ook dat dit gerecht in ieder geval zo Venetiaans is als een gondelier. 

• Kerst

Op Sardinië wordt dit authentieke herdersgerecht ´Spinu di maiale´ genoemd. De traditionele recepten van dit mooie Italiaanse eiland komen uit de eenvoudige boerenkeuken en gebruiken ingredienten die uit eigen veld of schuur komen. Het is heel simpel te maken maar heeft wel een dik uur nodig voordat de wijn helemaal verdampt is. Je kan je voorstellen hoe dit gerecht achter op de houtkachel geschoven werd om daar te blijven sudderen totdat de familie aan tafel aanschoof, misschien met een paar gekookte aardappelen of een groente uit de moestuin erbij.

Torrone kom je met elke feestdag in de winkels in Italie tegen, te beginnen begin november om daargaans te eindigen met Pasen. Vooral de zachte torrone die we in Nederland nauwelijks kennen is een geliefde lekkernij, die weliswaar overal in het land wordt gemaakt maar meestal wordt gezien als een specialiteit van Cremona, de hoofdstad van de nougat. Het is eigenlijk verbazend gemakkelijk en snel te maken dus waarom probeer je het eens en verras vrienden en kennissen met de feestdagen met een stukje zelfgemaakte torrone.

Deze krokante koekjes zijn bijzonder en volledig lactose vrij. Van oorsprong komen deze koekjes uit de Castelli Romani dat is de heuvelachtige streek van de Frascati wijn rond Rome. Er komt geen boter, melk en zelfs geen ei aan te pas dus als je niks in huis hebt kan je misschien toch nog lekkere koekjes bakken. Ik ben zelf een grote fan van deze koekjes en maak ze ook regelmatig, ze smaken een beetje naar vroegere tijden en zijn niet zo zoet. Je maakt ze het beste met een rode vivace (licht frizzante), een Dolcetto, Lambrusco of een Frascati wijn, de olijf olie hoeft niet de beste te zijn, je kunt ook eventueel een deel soyaolie gebruiken. Dit recept maakt ongeveer 16 koekjes. 

Er bestaan ook tientallen soorten radicchio, waarvan de meesten een wat bittere smaak hebben, net als ons witlof, maar er zijn er ook die wat zoeter van smaak zijn. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze knapperig zijn waardoor ze veel in salades worden gebruikt. Daar bestaan genoeg recepten voor en trouwens wie heeft er nu een recept nodig voor sla bij de maaltijd, dat kon mijn kleinzoon al maken toen hij 3 was.

Tomaten en sausjes met tomaten worden veelvuldig gebruikt in de Italiaanse keuken. Deze ongekookte saus kan heel goed als garnering worden gebruikt bij vlees, kip of vis. Vooral bij visgerechten doet deze saus met olijven het heel goed. Gebruik alleen tomaten die aan de plant zijn gerijpt om de volle smaak en geur te behouden voor de saus.

Zalm hoort zeker een maal per week in een gezond dieet. Vandaar dat ik een aantal recepten met zalm heb toegevoegd. Inspiratie die ik opgedaan heb tijdens mijn verblijf in Alaska, waar de beste zalm vandaan komt. Het recept hieronder kan natuurlijk ook met diepgevroren zalm gemaakt worden. Zalm komt in heel zuid-Italie voor en zongedroogde tomaten vind je bij uitstek in Calabria. De combinatie heb ik ook in Tropea op het menu gezien.

Ze lijken op macarons maar deze luchtige koekjes worden gemaakt van Italiaanse meringue en mascarpone en zijn hemels lekker. Heerlijk krokant van buiten, lekker smeuïg van binnen en heel bijzonder van smaak. De bereiding is eigenlijk super eenvoudig, het enige min punt is de tijd die het kost om ze te maken, de meringue koekjes moeten op een lage temperatuur een paar uur in de oven.

Menigeen zal zich de schok herinneren waarmee men de eerste keer met een Florentijnse biefstuk werd geconfronteerd. Men verwacht geen vleesbrokken van dit formaat in de doorgaans wat vlees betreft zo matige Italiaanse keuken.

• Florence

Torta Pasqualina is een traditioneel Paasrecept uit Ligurië. Het houdt een beetje het midden tussen een quiche en een Engelse pie. Het is een maaltijd op zich en ziet er uiterst interessant uit als je het gaat aansnijden, met name door het groen van de groenten en de wit gele kleur van de eieren. In Ligurie zal je het in alle delicatessen winkels tegenkomen, sommige zijn van immense afmetingen, maar ook kleinere exemplaren voor als je het eens wil proberen.

Een leuk en gemakkelijk recept voor wie van courgettes houdt en geinspireerd wil worden door de Sformato di Zucchine uit de keuken van Liguria. Haal de aardappelschiller uit de keukenlade en 4 timbalen van ongeveer 8 cm want die ga je nodig hebben. Dit gerecht kan je binnen 40 minuten op tafel hebben en kan als voorgerecht, bijgerecht of zelfs als vegetarisch hoofdgerecht dienen. Wie meer tijd heeft kan er ook een saus bij verzinnen maar in dit recept leg ik de basis uit.

• Ricotta

Deze koekjes zien er werkelijk geweldig uit en je denkt meteen aan een Italiaans themafeest waar ze niet mogen ontbreken. Helaas neemt het zeker meer dan een halve dag om ze te maken en voor de gemiddelde amateurkok vraagt het om wat extra handigheid, vooral bij het op elkaar leggen van de dunne lagen cake.

Dit is hoe je Farinata van kikkererwtenmeel maakt of zoals het in het Italiaans heet Farinata di Ceci. Dit is een gerecht uit de Liguriaanse keuken maar wordt ook veel in Toscane gegeten vooral in Livorno. Het is een typisch soort streetfood, maar zeker niet ongezond. Het lekkerste is het uit de houtoven zoals ze de beste pizza's, maar thuis gaat het ook wel in een gewone oven. 

• Genua

Een eenvoudig ovengerecht met gestoofde peren, knapperige pijnboonpitjes en heerlijke gorgonzola kaas. Je kunt het zowel als een nagerecht serveren als voorgerecht. Het ziet er altijd indrukwekkend uit.  

Fritto Misto vinden we hartstikke lekker, maar dan moeten de visjes en schaaldieren wel precies knapperig genoeg zijn. Op slappe, weke of bleke calamari zitten we niet te wachten! Gelukkig is het met deze tips helemaal niet moeilijk om iedere keer de perfecte Fritto Mist di Mare klaar te maken!

Wie in Nederland zijn of haar jeugd heeft doorgebracht is ongetwijfeld opgegroeid met drop, in de zoute en zoete varianten en als je iets ouder bent zal je waarschijnlijk ook nog ´zwart op wit´ hebben gehad, iets wat je in kleine puntzakjes bij de drogist kocht en dan met een natte vinger oplikte. In Nederland heb ik me laten vertellen, is dit bijna niet meer te krijgen. In Italië heeft een goed voorziene kruiden/specerijen winkel het zeker wel en hoewel er volgens mij hier geen suiker in gemengd wordt, smaakt het min of meer hetzelfde en is het eigenlijk gemalen zoethout.

Paus Franciscus houdt van een hartig ontbijt en eet het liefst een bladerdeeg pasteitje gevuld met ricotta en Asiago kaas, de naam in het Italiaans is Tortello di Sfoglia. De chef kok van het Vaticaan voor de laatste drie pausen is Sergio Dussin, hij komt uit Vicenza in de Veneto en heeft drie restaurants waar hij uiteraard de geliefde gerechten van de paus serveert.

Een pastagerecht in ingekookte rode wijn en schapenkaas uit de Castelli Romani. Een recept voor een simpele en verrukkelijke pasta geven die hier vandaan komt. De naam van dit gerecht is in lokaal dialect, maar heet ook wel Spaghetti ubriachi, en betekent zoiets als ´verdronken spaghetti´ of misschien is het beter om het ´dronken spahetti´ te noemen.

• Wijnproeven

Groentepakketjes met lamsvlees - Mazzarelle Teramane Een vriendin, chef-kok Annarita di Domenico, begint een bekendheid te worden ze is  zelfs vaak op de italiaanse tv om te vertellen over de (h)eerlijke keuken van Teramo. Laatst werd ik door haar uitgenodigd om zelf eens te zien wat een klus het is om de ‘Mazzarelle Teremane’ te maken, hier bekend als ´una prelibatezza´, een delicatesse uit de stad Teramo!. Mazzarelle zijn een soort groentenpakketjes, gevulde andijviebladeren met stukjes lamsvlees (hart en longen), uien en verse knoflook, peterselie en allerlei kruiden die nu in de natuur te vinden zijn, ‘ieder massaia’ (kokkin) heeft haar geheime ingrediënten.

Dit gerecht met wild konijn of haas is eenvoudig, onvoorstelbaar lekker en erg feestelijk maar je hebt er wat geduld voor nodig. De polenta heeft namelijk tijd nodig om op te stijven zodat je het later gemakkelijk in plekjes kunt snijden.

• Kerst

Wat ik jullie vandaag ga voorstellen is een iconisch recept en ik mag het exclusief in het Nederlands publiceren. Deze risotto werd gecreëerd door de voormalige chef van het Britse koninklijk huis, Enrico Derflingher, in de tijd van Diana en Charles die ook op dat punt totaal verschillende smaken hadden. Het gerecht dat beiden tevreden moest stellen, wordt gemaakt op basis van Carnaroli rijst, rode garnalen en verse kruiden.

Tiramisu is zo ongelooflijk lekker, daar is bijna iedereen het wel over eens, dat het moeilijk is om er af te blijven en je intake maar tot één portie te beperken. Dus wordt het tijd om een lichtere versie te ontwikkelen waarbij we ons niet bij elke hap schuldig hoeven te voelen. Ik gebruik in deze versie ook kersen, iets wat je ook in de traditionele Tiramisu kunt gebruiken voor variatie. De kersen koop je in blik of in een pot zonder pit en op lichte siroop. De Marsala wijn kan je eventueel omwisselen met rode port. Voeg genoeg Marsala wijn toe zodat je kersen onderstaan en laat deze eerst 24 uur inweken. Deze versie heeft beduidend minder calorieen, minder vet en minder suiker.

Na wat experimenteren heb ik nu de perfecte combinatie gevonden voor spaghetti met zeeduivelstaart. Zeeduivel is een vis diie ook in Nederland en Belgie goed te krijgen is. Voor dit gerecht moet je om de staart vragen. Het uiterste puntje, zo´n 15 tot 20 cm.