Italiaanse recepten & streekgerechten

Busiati pasta komt uit provincie Trapani en heeft een eigenaardige gedraaide vorm die met de hand wordt gemaakt, het is karakteristiek voor de pasta uit de plaats Marsala.

September is de tijd dat de Fichi Settembrini rijp aan de bomen hangen. Hier in de Toscaanse Mugello kom ik vijgenbomen tegen die net als bramen en kersen door iedere wandelaar geplukt kunnen worden. Het is een kleine felgroene soort, die doordat ze langer door de zomerse zon worden gekoesterd van nature heerlijk zoet zijn. Ze zijn ook heel geschikt om kleine taartjes meete vullen.

Busiate al ragu’ di tonno Busiate pasta komt uit provincie Trapani en heeft een eigenaardige gedraaide vorm die met de hand wordt gemaakt, het is karakteristiek voor de pasta uit de plaats Marsala. Kan je deze pasta niet krijgen neem dan iets wat er lijkt. De vorm is belangrijk om een goede hechting te krijgen met de saus.

Wie in Rome is geweest is zeker de Scrocchiarella tegengekomen, de populaire straathap en variatie van de pizza. Maar iedereen heeft het er nu over dus terug thuis moet je het een keer maken, al was het maar om even het vakantiegevoel terug te krijgen. En je hebt er geen ´00´ bloem voor nodig, je kan het met gewone tarwebloem maken. Het gebruik van een broodmachine is aan te bevelen, maar zonder kan ook, als je een warme plek met een constante temperatuur kan vinden in huis.

Tijdens mijn laatste dagen in Rome vorig jaar deed ik een vrij wonderlijke culinaire ontdekking bij Restaurant Due Ladroni (de twee dieven) op de Piazza Nicosia aan de Tiber vrijwel tegenover de Piazza Cavour. Ik hoorde op het laatste moment dat een vriend uit Florence mij daar wilde treffen maar omdat ik al een afspraak had die avond voelde ik me dermate schuldig dat hij zolang in de auto had gezeten alleen om mij te verrassen dat ik me liet overhalen om het dessert met hem te delen. Maar zoals gewoonlijk werd het dessert rond 11 uur geserveerd zodat ik pas na middernacht op mijn afspraak verscheen en dit werd me uiteindelijk door beide personen die avond niet in dank afgenomen.

"Het gebeurt niet zo vaak, maar zo nu en dan krijg ik een briljant idee als een donderslag bij heldere hemel. Deze keer betrof het Italiaanse sushi. Ik zweer op mijn collectie gitaren dat ik het echt helemaal alleen heb verzonnen" zegt Adam Chiasson , die de serie foto´s maakte en het onderstaande recept schreef. Hij voegt er wel aan toe dat hij er na wat research achter kwam dat hij niet de enige is die Italiaanse sushi maakt in de wereld. Het is een fantastische antipasti en of je het maakt bij een diner of gewoon als hapje bij de borrel, succes is verzekerd!

Carciofi ripieni con gorgonzola In januari lijken de winkels in Italie vol te liggen met artisjokken in alle soorten en maten, maar de lekkerste vind ik de kleintjes die je op allerlei manieren kunt klaarmaken. De meest gemakkelijke is in vieren te snijden en dan een half uurtje in de oven. Maar in dit recept vullen we ze met een mengsel van gorgonzola en ricotta. Gorgonzola komt in twee soorten, mild en pittig. Neem voor dit recept de milde soort, Dolce, zegt de verpakking. Serveer als voorgerecht. Gebruik voor de kruiden bijvoorbeeld een mengsel van platte peterselie, basilicum en bieslook of bosuitjes.

• Artisjok

Een semifreddo is Italiaans ijs maar het is wat zachter van structuur. Er bestaan veel variaties, maar dit moet wel een van de lekkerste zijn. Herfst hangt in de lucht en je verlangt misschien wel weer terug naar je vakantie in Italië. Dus hebben we hier een perfect recept voor heimwee naar Italië met een vleugje herfstgevoel.

Costolette con patate novelle De combinatie van nieuwe aardappeltjes in pancetta met lamsvlees is heel lekker, vooral in de wat zoete saus die er bij wordt geserveerd.

Wat doe je toch met al die Limoncello? Geef toe! Die fles staat toch al maanden onaangeroerd in de drankenkast. Limoncello is een digestief maar past toch nooit zo goed bij je nagerechten. Misschien heb ik hier het antwoord gevonden. Maak er maar cupcakes mee! Dit recept heeft drie stappen maar het gaat best vlot.

Orecchiette con cozze e peperone rosso Een recept uit Puglia waar orecchiette oorspronkelijk vandaan komen. Ditmaal met cozze , mosselen die in heel midden en zuid Italie voorkomen, maar in Puglia zullen ze voornamelijk van het Gargano schiereiland komen waar per jaar 5000 ton vandaan komt.

Farfalle ai fiore di zucca e zafferano uit Toscane. Ik kan me geen zomerser pasta voorstellen dan dit. De markt ligt vol met courgette bloesems en saffraan is het product van de weelderig groeiende krokus die hiervoor wordt geteeld o.a. in San Gimignano in Toscane maar ook elders. Farfalle zijn de vlinders onder de pastavormen en passen hier goed bij. Bovendien is het goed voor de lijn, dit gerecht en daar moeten we wel aan gaan denken na een paar maanden in Italië.

Wat is het geheim van deze heerlijke saus, vraagt mijn dochter, wat heb je er door gedaan? Niks bijzonders eigenlijk, antwoord ik haar, het heeft alleen heel lang geprutteld. Ik weet echt niet of dat het verschil heeft gemaakt, maar na een studie van diverse ragu´s die de naam hebben uit Bologna te komen, plus het originele recept dat volgens ingewijden in een kluis op het gemeentehuis van Bologna ligt opgeborgen, ben ik er wel achter dat de saus in ieder geval een paar uur op moet staan.

• Bologna

Soufflés zijn natuurlijk niet bij uitstek Italiaans, maar deze Soufflé di Spinaci heeft toch wel een typisch Italiaans tintje. Een lekker voorafje, weer eens iets anders voor de Primo. Hoewel in dit recept van snijbiet gebruik wordt gemaakt, de bladeren zijn wat steviger dan spinazie en houden ook minder vocht vast. Ik heb gezien dat deze souffle in eenpersoonskommetjes wordt gemaakt maar ook in een grotere schaal.

Heidi,van Bed en Breakfast Le Due Volpi , leerde me deze heerlijke taart maken. Zo klaar en succes verzekerd. Een paar uur in de koelkast laten rusten als je huisgenoten er tenminste af kunnen blijven!

De truffels uit de streek De Marken worden ook wel het witte goud genoemd vanwege de extreem hoge truffelprijzen. Een recept van wielerchef kok Ben van Beurten gemaakt terwijl hij op het landgoed Ca Palazzo verbleef en zorgde voor de wielerploeg.

• Truffels
• Ricotta

OK, Toscaans brood is in het noorden natuurlijk niet te krijgen, maar gebruik dan maar een stokbrood of een ander brood wat met water is gemaakt (geen melk of boter in het brood en als je echt Toscaans wil hebben ook geen zout). Dit brood is na een halve dag hard genoeg om iemand de hersens mee in te slaan, zeggen ze hier. Als je geen pepervlokjes bij de hand hebt, doe er gewoon een lepel sambal oelek (de rode dus) bij, ik heb de Nederlanders hier dat al vaak zien gebruiken en ook Italianen zien het nut van sambal in en vragen me steeds om een pot mee te brengen. Voor de kool gebruik ik meestal wat ik in huis heb, dat kan groene, savoye of cavolo nero.

Deze maand zie je overal in de Mugello aanplakbiljetten voor Festa’s en Sagra’s ter ere van Tortelli Mugellani. Deze lokale specialiteit bestaat uit pasta vierkantjes gevuld met een mengsel van aardappel en kaas. De Toscaanse keuken, de Mugello is daar maar een klein deel van, is vooral bekend om alle soorten soep en veel minder om z’n pasta gerechten, maar de tortelli uit de Mugello vormt daar een uitzondering op. Het is een oud schaapherdersrecept dat z’n oorsprong heeft in de vallei van de Sieve en vooral uit de dorpen Luco, Grezzano, Ronta en San Godenzo. Je moet hiervoor liefst de witte aardappels uit de bergen van de Mugello gebruiken, een soort die goed te gebruiken is voor het maken van puree en veel smaak heeft, maar niet te veel water opneemt bij het koken.

• De Mugello

Funghi porcini al pesto con pignoli - Porcini paddestoelen met pesto en pijnboompitten. Dit recept kan op vele manieren gebruikt worden. Op zichzelf als een antipasto of bij geroosterd vlees, als saus over pasta, maar ook als vulling voor een frittata bijvoorbeeld.

In Italië zie ik ze nu overal op de markt en in de supers, de mooie oranjegele bloemen van de courgettes of Fiore di Zucchine, voor nog geen 2 € per doosje. Thuis (in de lage landen) zie je maar zelden en dan nog erg duur ook. Jaren geleden schreef ik al dat het de moeite waard is een paar zaadjes in de tuin te begraven, snelgroeiend en de hele zomer gratis groenten en bloemen! Het volgende recept is niet alleen ´light´, het is ook nog eens heel gezond. Op je bord kan je er altijd nog wat kaas over strooien.

In october is het kastanjetijd in Italie, Overal waar meer 3 kastanjebomen bij elkaar te vinden zijn wordt spontaan een kastanjefeest georganiseerd. Daar kastanjes en kastanjemeel tot de vorige eeuw een volksvoedsel waren zijn er talloze recepten waarin je ze kan verwerken. Uit Piemonte het volgende recept. Minestra di Castagne - Een oud Piedmontees recept voor een stevige (vegetarische) wintersoep die bedoeld was om op vrijdag of tijdens de vasten gegeten te worden.

Dit drankje gaat het helemaal maken deze zomer, let op onze woorden. We waren de eersten die over de Spritz Aperol schreven en daarna maakten we iedereen enthousiast voor Hugo. Onze nieuwste ontdekking in het zonnige Italie is de Sgroppino met echte Italiaanse citroenen en het wordt vast een groot succes.  De verhouding van de wodko tot de Prosecco is zoiets als 1 op 7, maar je kan best wat experimenteren natuurlijk. Per glas 1 bolletje ijs gebruiken. Gebruik geen blender of mixer, de Prosecco kan daar echt niet tegen. Direct opdienen, want als je het even laat staan gaat de sorbet boven drijven en is het effect weg.

Ongetwijfeld de meest populaire risotto en bovendien is het vooral deze risotto die kant en klaar te krijgen is in elke supermarkt. Daarentegen is het net zo gemakkelijk om het zelf te maken en tien keer zo lekker. Gebruik als het kan de porcini paddestoelen, kan je die niet krijgen gebruik dan een mengeling van andere wilde paddestoelen en doe daar wat gedroogde porcini bij.

Pasta eet je voor lunch niet bij het avondeten, vertelde een vriend uit Emilia Romagna mij laatst. Zoveel Italianen zoveel zinnen. In andere delen van Italie wordt mij regelmatig ´s avonds pasta voorgeschoteld. En of het nu als zelfstandige maaltijd of als voorgerecht op tafel komt, zal bij ons Noorderlingen waarschijnlijk ook niet veel uitmaken. De Italiaanse etiquette bij maaltijden en gerechten zal voor ons toch wel altijd een beetje een mysterie blijven. Doe je het goed in de ene streek, is het faliekant verkeerd in de andere. Onderstaande pasta uit Ligurië is altijd lekker, wanneer je het ook maakt. Ik reken altijd 100 gram pasta per persoon voor een hoofdmaaltijd en 60-75 gram per persoon als voorgerecht.