Soep & Sauzen

Brodo di lattuga di mare, salmone, fragole e avocado, een recept van Andy Luotto uit de fusion keuken van Italië en Japan. Nergens buiten Japan is de Japanse keuken zo populair als in Italië. Geen verrassing dus dat er allerlei recepten opduiken die de twee keukens samenbrengt. 

Er bestaat een heel grote kans dat zelfs de ergste mammoni (moederskindje) dit recept, vroeger gekend als 'ulive en chiappa rielle in Marinara' (olijven en kappertjes in saus), weet te bereiden. Het recept is eenvoudig en het omhelst tenminste 1 paar basis ingrediënten van de Italiaanse keuken die je altijd in huis zou moeten hebben: Olijven, knoflook, tomaten (liefst kerstomaten), ansjovis (je mag dit wisselen met tonijn), wat peterselie en olijfolie. 

Deze pesto heb ik Massimo Bottura eigenhandig zien maken, zie ook dit artikel, een verslag van de masterclass die hij gaf op 29 juni 2020. Pesto is een saus die we meestal kennen van basilicum en pijnboompitten, maar er zijn velerlei soorten pesto. Deze pesto is gemaakt met broodkruim. Tip van Bottura, bespaar niet op de ingrediënten, koop de beste kwaliteit die je kan krijgen. Gebruik de pesto met een goede Italiaanse pasta, b.v. van Felicetti of Gragnano, hij gebruikte fusilli van het laatste merk.

Dit is mijn Italiaanse variatie op een klassieke witte saus waar naar believen veel prosecco en boter in voorkomt in plaats van olijfolie. Uiteraard kun je deze saus ook maken met olijfolie of een combi boter/olie maar dan mis je een beetje de decadentie van deze saus. In deze smeuïge saus die sporadisch mislukt gebruik ik ook wel fijngesneden prei en als ik het kan krijgen verse oregano, al zou je het ook met dragon kunnen maken. De overgebleven prei kun je karameliseren en over de saus of over het stuk vlees strooien. Een absolute aanrader bij asperges, maar ook wit vlees zoals kalfs- of varkensvlees, , of een stukje

Dit recept voor pastasaus trof ik in van mijn favoriete kookboekjes ´Cucina Terapia´ van Roberta Schira. In deze versie gebruiken we de saus bij kalfsrollade. La Genovese is wel zo bekend in Italië (maar, nee dit is geen pesto) en Roberta noemt het een saus om tranen te verbergen, maar waarom? Voor Roberta heeft het de eigenschappen van echt Italiaans comfort food. Het moet snel en gemakkelijk te bereiden zijn. Gemakkelijk is het, maar snel zeker niet. Toch is deze saus een uitkomst in tijden van nood: Je kunt het in grote hoeveelheden bereiden, door de saus in te vriezen heb je er langer plezier van én verliest het geen smaak.

Een van de must-eat gerechten! Als je in Puglia op vakantie bent geweest heb je het wellicht op het menukaart zien staan of geproefd tijdens een typische aperitivo Pugliese, wat meer lijkt op een feestmaal met een drankje met een hapje. Thuis zijn de met broodkruim gepaneerde mosselen in een salsa van tomaten en bechamel makkelijk na te maken. Een prima door-de-weeks gerecht met eenvoudige ingrediënten wat overal bij past van een salade tot 1 paar knapperige frietjes.

Deze van oorsprong Franse saus, de 'Béchamel', gebruik je in verschillende klassiek Italiaanse recepten en ik kon niet geloven dat we dit nog niet op de site hadden staan. In het Frans noem je deze saus ook wel een 'roux', het is eenvoudige combinatie van bloem, melk en boter. In Italië wordt het vooral gebruikt bij de bereiding van bepaalde pastagerechten zoals cannelloni of lasagne, maar ook in verschillende groentegerechten. Wil je deze gerechten zo authentiek mogelijk bereiden dan moet je vooral op de hoogte zijn van de verhoudingen van pasta tot bechamelsaus (of in het Italiaans besciamella [vrouwelijk] /beʃa’mɛlːa/).Bechamelsaus voor lasagne en cannelloni is niets meer dan een klassieke bechamelsaus die gewoon iets vloeibaarder is dan normaal, vooral wanneer je droge pasta in de ovenschaal gaat doen. Ik maak 1lt besciamella ;voor iedere 500 gram pasta.

Tomaten en sausjes met tomaten worden vaak gebruikt in de Italiaanse keuken. Deze (ongekookte) saus kan heel goed als garnering worden gebruikt bij vlees, kip of vis. Vooral bij visgerechten doet deze saus met olijven het heel goed. Gebruik alleen tomaten die aan de plant zijn gerijpt om de volle smaak en geur te behouden voor de saus.

Virtù is een traditioneel gerecht wat op 1 mei in Teramo, in de Abruzzen wordt gegeten. Het is een eenpansgerecht, niet echt een minestrone of een soep, maar meer een maaltijd op zich. Het is een gerecht dat in elke keuken anders wordt gemaakt, hoofdzakelijk ligt dat aan de ingrediënten die voorhanden zijn. Sommige hebben er zelfs vis in zitten. Er wordt gezegd dat het gerecht nog te maken heeft met prehistorische goden en het einde van de winter en het begin van het nieuwe seizoen. Dus werden de overgebleven wintervoorraden vermengd met jonge kruiden en gewassen die net boven de grond uitsteken, samen met de ham, de poten en het vet van een varkens pasta.

Venkelsoep of zoals de Italianen het noemen Vellutata di Finocchio is heel eenvoudig te maken, de kunst ligt bij het opdienen want deze witte soep kan op veel manieren worden gepresenteerd door de gezellige kleurtjes die je het mee kan geven. Laat je fantasie niet stilstaan bij wat de foto als voorbeeld geeft.

Een feestelijk voorgerecht, ook als bijgerecht bij vlees of gevogelte, met de rode zaadjes van een granaatappel als versiering. Je kan lof gebruiken of een heldergroene krulandijvie, die het wat extra kleur zal geven op tafel.

Eigenlijk bestel ik dit nooit als ik uit ga eten, zeer ten onrechte want het is een van de lekkerste primo´s in Rome. Misschien ben ik wel zo blase dat ik denk dat ik zelf de lekkerste Cacio e Pepe maak. Dit oeroude Romeinse recept lijkt heel eenvoudig vanwege de weinige ingrediënten. Toch kan het wel eens goed misgaan. De Romeinen gebruikten een type spaghetti die ze hier tonnarelli noemen, ook wel spaghetti alla chitarra genoemd.

De eerste keer skiën in Zuid Tirol ging het al binnen het eerste uur goed mis. Ik struikelde op de beginnerspiste en kwam wat ongelukkig neer, de skibinding ging niet los (toen nog met een soort touwtjes mechanisme) en voor ik het wist lag ik met een enkelfractuur in het ziekenhuis van Dobbiaco/Toblach. Mijn fijnste herinnering aan die skivakantie was de noedelsoep op bed.

Er bestaan in Italië talloze recepten voor linzensoep, die hier bijna net zo populair is als erwtensoep bij ons. Maar met een groot verschil, want elke linzensoep is hier anders, iedere streek heeft zijn eigen versie, terwijl erwtensoep toch eigenlijk maar op één manier wordt klaargemaakt. In Castelluccio heeft men dus vanzelfsprekend een eigen recept zoals we dat mochten proeven in de agriturismo Antica Cascina di Castelluccio. Als je meer wilt weten over de linzen uit Castelluccio in Umbria dat raad ik je aan om mijn verslag hiervan te lezen. Dit recept is genoeg voor een maaltijdsoep voor 4 personen.

Wat is het geheim van deze heerlijke saus, vraagt mijn dochter, wat heb je er door gedaan? Niks bijzonders eigenlijk, antwoord ik haar, het heeft alleen heel lang geprutteld. Ik weet echt niet of dat het verschil heeft gemaakt, maar na een studie van diverse ragu´s die de naam hebben uit Bologna te komen, plus het originele recept voor Ragù Bolognese dat volgens ingewijden in een kluis op het gemeentehuis van Bologna ligt opgeborgen, ben ik er wel achter dat de saus in ieder geval 1 paar uur op moet staan. Er bestaan twee versies, een met spekjes en een met mager varkensgehakt. Ik maak hier de laatste want die is iets caloriearme. Als je in Bologna bent, vraag nooit om Spaghetti Bolognese want ook al zeg je het onberispelijk Italiaans, je valt gelijk door de mand als buitenlander. Dat gerecht bestaat namelijk niet, of anders gezegd, ragù;eet je nooit met spaghetti. Wel met tagliatelle of een andere lintvormige pasta jazeker, lasagne ook. Spaghetti dus niet. Als je liever spekjes gebruikt, neem dan 350 gram rundergehakt en 150 gram spekjes. Bak de spekjes eerst uit en doe daarna de gesneden groenten erbij. Het vet van de spekjes blijft dus in de saus.

OK, Toscaans brood is in het noorden natuurlijk niet te krijgen, maar gebruik dan maar een stokbrood of een ander brood wat met water is gemaakt (geen melk of boter in het brood en als je echt Toscaans wil hebben ook geen zout). Dit brood is na een halve dag hard genoeg om iemand de hersens mee in te slaan, zeggen ze hier. Als je geen pepervlokken bij de hand hebt, doe er gewoon een lepel sambal oelek (de rode dus) bij, ik heb de Nederlanders hier dat al vaak zien gebruiken en ook Italianen zien het nut van sambal in en vragen me steeds om een pot mee te brengen. Voor de kool gebruik ik meestal wat ik in huis heb, dat kan groene, savooie of cavolo nero.

Pasta eet je voor lunch niet bij het avondeten, vertelde een vriend uit Emilia Romagna mij laatst. Zoveel Italianen zoveel zinnen. In andere delen van Italië wordt mij regelmatig ´s avonds pasta voorgeschoteld. En of het nu als zelfstandige maaltijd of als voorgerecht op tafel komt, zal bij ons Noorderlingen waarschijnlijk ook niet veel uitmaken. De Italiaanse etiquette bij maaltijden en gerechten zal voor ons toch wel altijd een beetje een mysterie blijven. Doe je het goed in de ene streek, is het faliekant verkeerd in de andere. Onderstaande pasta uit Ligurië ;is altijd lekker, wanneer je het ook maakt. Ik reken altijd 100 gram pasta per persoon voor een hoofdmaaltijd en 60-75 gram per persoon als voorgerecht.

Op een klein terrasje in Quercianella nabij Livorno aten we deze goddelijke pasta met mosselsaus in de eerste warme zonnestralen van het jaar. De eigenaar van de trattoria verklaarde ons Hollanders voor gek, de rest van zijn gasten voor het dagelijkse ´pranzo a lavoro´ (werkmans lunch) liepen dan ook direct door naar binnen. De kok, het evenbeeld van Miranda Hart en dezelfde stuntelige lichaamstaal, kwam de pasta zelf extra aanbevelen, iets wat ze bij haar andere klanten echt niet meer hoefde te doen. Samen met een glas witte wijn van het huis was het een lunch gemaakt voor een koning. Er hoort geen kaas bij dit recept. Men denkt vaak dat Italianen Parmezaanse kaas over alles strooien, maar niets is minder waar en zeker niet bij deze pasta.

Tomatensaus verslaafden moet ik eens wijzen op een boekje wat ik bij De Slegte vond met de alleszeggende titel ‘Salsa di Pomodoro’ met meer tomaten recepten dan je ooit zal willen maken. Een boekje dat er ook uitspringt om de foto’s van Ellen Silverman en talloze tips over tomaten in het algemeen, de soorten en varianten, waarvoor je welke tomaten moet gebruiken en het verschil tussen battuto , soffritto en crudo sauzen.

Mijn geheime recept is niet Italiaans. En nadat ik het in het receptenboek heb gezet is ook niet meer geheim. Met pijn in het hart geef ik het na veel aandringen van vrienden en familie dus nu prijs. Het is wel de lekkerste BBQ saus die je ooit geproefd hebt. Ik maak dit meestal met 1 paar liter tegelijk, hopend dat ik er de zomer mee doorkom, maar dat is zelden het geval. Een van de ingrediënten is 'liquid smoke', en ik moet erbij zeggen dat dat niet altijd even eenvoudig is om te kopen. In Wilrijk bij Antwerpen is een Amerikaanse import winkel , die heeft het altijd op voorraad. Hij levert ook in Nederland.