De Citroen

Welkom in de fascinerende wereld van de lemon, of zoals we zeggen in het Nederlands, de citroen. Deze gouden vrucht heeft een rijke geschiedenis en een oorsprong die teruggaat tot ver in de oudheid. In dit artikel nemen we je mee op een reis door de tijd en ontdekken we de verbazingwekkende oorsprong, betekenis en evolutie van de citroen. Word verliefd op de aroma's en de heldere kleuren van deze heerlijke vrucht terwijl we de geheimen van de citroen onthullen.

De Oorsprong van de Citroen

De exacte oorsprong van de citroen is gehuld in mysterie en verloren in de nevelen van de tijd. Hoewel sommige genetische studies suggereren dat de citroen een oud hybride is, waarschijnlijk tussen de bittere sinaasappel en de citroen, is het al eeuwenlang een autonome soort die wordt vermeerderd door enten of oculeren. Het is onmiskenbaar dat de citroen zijn oorsprong vindt in Azië en al duizenden jaren in China wordt gekweekt.

De naam "citroen" is afgeleid van het Perzische "līmū", een overkoepelende term voor citrusvruchten. De vroege verwijzingen naar de citroen in de Griekse en Romeinse mythologie stammen waarschijnlijk uit de Perzische folklore. De citroen verscheen voor het eerst in de literatuur in 10e-eeuwse Arabische documenten waarin de boom werd gebruikt voor decoratieve doeleinden. Later werd de citroen geïntroduceerd in Sicilië na de 10e eeuw en later naar Genua en Amalfi in het midden van de 15e eeuw tijdens de bloeiende zeehandel in de hoogtijdagen van de Maritieme Republieken. Citroenzaden werden over zee naar het Caribische eiland Hispaniola vervoerd door Columbus.

De Citroen Vandaag

Tegenwoordig wordt de citroen over de hele wereld gekweekt in regio's met een mild klimaat die geschikt zijn voor deze groenblijvende boom. Van de vele soorten citroenen gedijen de Siciliaanse femminello en de Amalfi Sfusato in hun respectievelijke adembenemende Italiaanse habitats. De recentere variëteiten citroenen kenmerken zich door hun zurige sappige vruchtvlees en sterk aromatische schil, terwijl de bomen overvloedig bloeien en bijna het hele jaar door vruchten dragen.

De Citroen en Andere Citrusvruchten

Ondanks de gelijkenis met de citroen is de citroenappel (Citrus medica) een soort op zichzelf en een van de vier oorspronkelijke soorten waaruit de verschillende hybriden van vandaag zijn ontstaan. Een bijzondere variant van de citroenappel, bekend onder zijn Midden-Oosterse naam ethrog en gebruikt in Palestina voor het Loofhuttenfeest, is reusachtig in vergelijking met andere varianten: een enkele vrucht kan meerdere kilo's wegen en alles - vruchtvlees, schil en albedo - is zoeter en sappiger.

De vrucht van Citrus × myrtifolia staat bekend als chinotto, mogelijk vanwege zijn oorsprong in China. Hoewel er geen exacte gegevens zijn, wordt aangenomen dat de boom in de late 16e of vroege 17e eeuw uit China naar Savona in het noordwesten van Italië is geïmporteerd.

De Bergamot sinaasappel (Citrus × bergamia) heeft ook zijn eigen unieke kenmerken. Er is een legende die beweert dat de bergamot afkomstig is van de Canarische Eilanden, waar Columbus het meebracht naar Europa. Andere bronnen beweren dat het zijn oorsprong vindt in China, Griekenland of de Spaanse stad Berga. Een ander verhaal vertelt over een Moorse man uit Spanje die een tak voor 18 escudo's verkocht aan Messrs. Valentino uit Reggio in de zuidelijke Italiaanse regio Calabrië, waarna de tak werd geënt op een bittere sinaasappel onderstam op een stuk land dat ze bezaten in de wijk Santa Caterina in Reggio Calabria.

Mythen, Oorsprong en Geschiedenis

De Hangende Tuinen van Babylon moeten ongetwijfeld prachtige citroenbomen hebben gehad, blijkbaar van ver weg India naar daar gebracht, waar ze wild groeiden op de ruige hellingen van de Himalaya. In plaats daarvan beschreef Theophrastus van Eresos, de Griekse vader van de botanie uit de 4e tot 3e eeuw voor Christus, de citroen als de appel uit Media, wat resulteerde in een van de eerste botanische namen voor de citroen, Citrus medica, wat "uit Media komend" betekent.

Volgens de Griekse en Romeinse mythologie waren citrusvruchten de bruidsschat van Hera (Juno), de bruid van Zeus (Jupiter), die ze jaloers verborgen hield in een blissful garden aan het westelijke einde van de aarde, waar de zon elke dag ondergaat en waar de Hesperiden woonden. Elke van de drie nimfen bewaakte haar eigen vrucht: Aigle verzorgde de citroen, Arethusa de sinaasappel en Hesperethusa de sinaasappelboom. Daarom waren de Hesperiden de nimfen die de "gouden appels" bewaakten die Hercules in zijn elfde taak uit de tuin stal en aan de mensheid gaf.

De oude Romeinen hadden veel respect voor de citroen, zowel vanwege de vele eigenschappen als vanwege de decoratieve plant die vaak in hun prachtige tuinen werd gekweekt. Het "Huis van de Boomgaard" in de archeologische site van Pompeii heeft fresco's die duidelijk de citroen tussen zijn vele bomen afbeelden.

Verschillende soorten Italiaanse citroenen

Van Sicilië tot de kust van Amalfi en de regio Gardameer, elk deel van Italië heeft zijn eigen unieke citroenvariëteit. Dit zijn enkele van de belangrijkste soorten.

Limone Femminello del Gargano: de trots van Puglia

Op het schiereiland Gargano in de regio Puglia worden de geurige Limone Femminello del Gargano-citroenen geteeld. Dit gebied staat bekend om zijn weelderige sinaasappel- en citroenboomgaarden en wordt ook wel "de gele-oranje driehoek" genoemd. De Limone Femminello del Gargano-citroenen zijn het hele jaar door verkrijgbaar en hebben een mooie balans tussen zuren en oliën in de schil, waardoor ze ideaal zijn voor diverse gerechten.

Deze citroenen passen perfect bij vis- en gefrituurde gerechten, maar zijn ook geweldig als basis voor jam, vruchtenconserven, marmelades en desserts. De Limone Femminello del Gargano is een ware culinaire schat uit het zuiden van Italië.

Limone di Rocca Imperiale: de intense citroen uit Calabrië

In de provincie Cosenza in Calabrië groeien de Limone di Rocca Imperiale-citroenen. Deze citroenen behoren tot de Citrus Limon Burm-variëteit en hebben een intense en aanhoudende geur dankzij het hoge gehalte aan essentiële olie. Ze zijn het hele jaar door verkrijgbaar en hebben een sapopbrengst van meer dan 30%.

De Limone di Rocca Imperiale-citroenen zijn niet zuur of bitter en zijn daarom bijzonder geschikt voor het maken van diverse likeuren, desserts, sorbets en ijs. Deze citroenen uit Calabrië zorgen voor een onvergetelijke smaakbeleving.

Limone Interdonato Messina: de geurige citroen uit Sicilië

Langs de Ionische Zeekust van de provincie Messina op Sicilië groeien de Limone Interdonato Messina-citroenen. Deze citroenen hebben een unieke geur en worden gekweekt van de Interdonato-cultivar, een natuurlijke hybride tussen citroen en citron. Ze zijn het hele jaar door verkrijgbaar in verschillende variëteiten, afhankelijk van het rijpingsseizoen.

De Limone Interdonato Messina-citroenen worden gebruikt in de voedselindustrie voor de productie van ijs, snoepjes, likeuren, marmelades en andere halffabrikaten. Ze zijn een belangrijk onderdeel van de Siciliaanse culinaire traditie en worden gewaardeerd om hun sappige vruchtvlees en heerlijke aroma.

Limone di Siracusa: de smaakvolle citroen uit Syracuse

De provincie Syracuse op Sicilië staat bekend om de intense teelt van citroenbomen, die teruggaat tot de 17e eeuw. De Limone di Siracusa, vernoemd naar de provincie van herkomst, wordt geteeld van de Femminello Siracusano-cultivar en de daarvan afgeleide ecotypes. Deze citroenen zijn het hele jaar door verkrijgbaar in verschillende variëteiten, afhankelijk van het rijpingsseizoen.

De Limone di Siracusa-citroenen worden veel gebruikt in de voedselindustrie voor de productie van ijs, snoepjes, likeuren, marmelades en andere halffabrikaten. Ze hebben een unieke smaak en zijn geliefd om hun sappige vruchtvlees en geurige schil.

Limone dell'Etna: de vulkanische citroen uit Catania

Langs de kustlijn van de Etna, tussen de rivier de Alcantara en het noorden van Catania, groeien de Limone dell'Etna-citroenen. Deze citroenen worden geteeld van de Femminello- en Monachello-cultivars en zijn het hele jaar door verkrijgbaar. Ze hebben een elliptische vorm en variëren in kleur van lichtgroen tot bleekgeel of citroengeel.

De Limone dell'Etna-citroenen zijn rijk aan essentiële oliën van hoge aromatische kwaliteit, wat te danken is aan de specifieke vulkanische bodem en het klimaat waarin ze groeien. Deze citroenen worden veel gebruikt in de Siciliaanse keuken voor het maken van jams, desserts, sorbets en andere zoete lekkernijen.

Limone Costa d'Amalfi: de zoete citroen van de Amalfikust

De Amalfikust in de provincie Salerno staat al eeuwenlang bekend om zijn heerlijke citroenen. Deze citroenen groeien op terrasvormige boomgaarden die zich over de hellingen van elk dorp in het gebied uitstrekken en de prachtige landschappen van Amalfi bedekken met groen en geel.

De Limone Costa d'Amalfi-citroenen hebben een lage zuurgraad en een delicate smaak. Ze zijn zo zoet dat je ze in zijn geheel kunt eten. Als ze niet vers gegeten worden, worden ze traditioneel gesneden, bestrooid met zout, muntblaadjes en besprenkeld met azijn. Deze aromatische vruchten worden gebruikt om jam, honing, sorbets en diverse desserts te maken.

Limone di Sorrento: de traditionele citroen van Sorrento

De geurige Limone di Sorrento-citroenen, ook bekend als Limone di Massa Lubrense of Massese, groeien in de provincie Napels sinds de Renaissance. Ze worden geteeld van de lokale Ovale di Sorrento-ecotype en hebben een unieke smaak en geur.

De Limone di Sorrento-citroenen worden veel gebruikt in de voedselindustrie voor de productie van likeuren, desserts, sorbets en ijs. Ze zijn een essentieel onderdeel van de culinaire traditie van Sorrento en zorgen voor een onvergetelijke smaakervaring.

Limone del Garda

Citrusvruchten werden in de 13e eeuw door de monniken van het San Francesco klooster van Gargnano vanuit de Ligurische Rivièra naar het Gardameer gebracht. De mensen van de "Riviera dei Limoni" bouwden de wereldberoemde citroenhuizen, met hun hoge muren om de bomen te beschermen tegen de koude noordoostelijke winden. De lange rijen stenen pilaren van deze citroenhuizen ondersteunden de houten balken voor het dak dat in de winter werd opgetrokken. Ze zijn een onvergelijkbaar historisch en architectonisch erfgoed van het Gardameer. De Comunità Montana dell'Alto Garda restaureerde in 1985 drie còle terrassen van het Pra dela fam citroenhuis in Tignale, en de stad Limone restaureerde in 2004 de Castèl en Villa Boghi citroenhuizen. 

De Garda citroenen worden gekenmerkt door hun ronde vorm, aangename zuurgraad, aromatische geur die rijk is aan essentiële oliën, en een zeer dunne schil, perfect voor gebruik in culinaire bereidingen.

Limone di Monterosso, Cinque Terre

Citroenen zijn een van de symbolen van de Cinque Terre, een gewas dat al sinds de 17e eeuw aanwezig is. Matteo Vinzoni spreekt al in de jaren 1700 van "prachtige citrustuinen" in de Cinque Terre. Tussen Riomaggiore en Monterosso vormen de grond en het gunstige klimaat een ideale combinatie voor de productie ervan, die de bereiding van jam, koekjes en snoepjes in het algemeen en de beroemde limoncino van de Cinque Terre mogelijk maakt. In Monterosso zijn de beste gebieden te vinden in de plaatsen Buranco en Morione. Eugenio Montale, die in Monterosso de zomers doorbracht, wijdde een van zijn gedichten aan citroenen, getiteld "De Citroenen", in "Ossi di Seppia", een gedichtenbundel die hem in 1975 de Nobelprijs opleverde. Het citroenenfestival vindt plaats in Monterosso in mei.

Monterosso citroenen staan bekend als grote citroenen met een dikke schil. Ze zijn ongelooflijk aromatisch en hebben een iets zoetere smaak dan andere citroenen. De hoge concentratie essentiële oliën in de schil maakt ze waardevol voor culinaire toepassingen.