Vandaag wordt de 13e etappe van de Giro d'Italia verreden, een grotendeels vlakke rit over 190 kilometer van Cervia, een havenstadje aan de Adriatische Zee (beroemd vanwege de zoutwinning), naar Monselice, aan de voet van de Colli Euganei. We zullen pas op 16 oktober weten of het vandaag op een massasprint zou zijn uitgedraaid of op een sprint met een select groepje vluchters. In de laatste 30 kilometer liggen namelijk twee venijnige hellingen.
De rit voert ons over het grondgebied van Emilia Romagna naar het zuiden van Veneto: twee zwaar getroffen regio's tijdens de Coronacrisis. Een van de eerste brandhaarden was namelijk Vo'Euganeo, een dorpje vlakbij finishplaats Rovigo. Daar was op 21 februari de 77-jarige Adriano Trevisan het eerste officiële slachtoffer van het virus in Italië. Hoe deze bejaarde man, die alleen maar pendelde tussen zijn huis en de kaartclub, de gevreesde ziekte op kon lopen, is een raadsel. Twee dagen na zijn dood ging Vo’Euganeo – samen met tien andere gemeenten in Lombardije – volledig op slot voor een lockdown die twee weken zou duren. Zo'n 90% van de 3300 inwoners van het dorp onderwierp zich aan een coronatest. Daaruit bleek dat 73 personen het virus onder de leden hadden, zo'n 2,6% van de bevolking. Na een tweede test in maart daalde het aantal positieve gevallen tot 1,2% . Naast Adriano Trevisan stierf er uiteindelijk slechts één andere inwoner aan COVID-19.
Wil je meepraten over de Giro d'Italia, ga dan naar Fiets Makkers, onze trouwe metgezel tijdens deze ronde door Italië.
DE ZOUTPANNEN VAN CÉRVIA
Maar we zouden vandaag beginnen in Cérvia, een plaatsje aan de Adriatische Zee, met de Saline di Cérvia, de zoutpannen die ooit voor de economische voorspoed van de stad zorgden. Ze bevinden zich ten westen van Cérvia in een gebied dat inmiddels is omgetoverd tot het Parco del Delta del Po. Nadat de Etrusken waren verdreven, namen de Romeinen de zoutproductie over en zij verspreidden het witte goud door het hele rijk. Bij Cérvia begon de Via Salaria (de zoutweg) naar het oude Rome. Tot 1698 stonden alle gebouwen, zoals de Dom, de Municipio en de Torre San Michele, temidden van de zoutpannen, tot om gezondheidsredenen besloten werd alles af te breken en aan de kust weer op te bouwen.
Het nieuwe Cérvia werd in de vorm van een rechthoekige vesting gebouwd, waarvan de buitenste ring gevormd werd door eenvoudige huisjes van de salinari, de zoutarbeiders, en de binnenste ring door huizen van de burgerij. Vroeger sloot men ’s nachts de twee toegangspoorten. Dwars door de stad loopt het Canale del Saline met de voormalige zoutpakhuizen. In één daarvan, uit 1691, is het Museo del Sale Torre gevestigd. Ook staat hier de Torre di San Michele, een versterkte toren die eveneens van 1691 dateert en die de piraten af moest schrikken. Langs het kanaal kun je wandelen naar de oude havenwijk, de Borgo Marina, met op het eind een overdekte vismarkt en de Circolo Pescatori, een restaurant met een terras aan de haven. In het centro storico zijn twee grote pleinen, de kleine Piazza Pisacane, de oude vismarkt, en de grote Piazza Garibaldi, waar zich de Cattedrale di Santa Maria Assunta uit 1699 en de Municipio bevinden. Ook vind je hier schattige pastelkleurige huisjes die vroeger door de zoutwerkers en de vissers werden bewoond.
CULTUURHISTORISCHE HOTSPOT RAVENNA
Vanuit Cérvia steekt het peloton de Povlakte over richting Veneto, zo'n 155 vlakke kilometers, alvorens aan te komen in de Colli Euganei, een voorproefje voor de bergen die er in de laatste week van de Giro op de renners liggen te wachten. Als er wind staat in de Povlakte, kun je zomaar een waaierrit krijgen en dan stormen de renners razendsnel aan het wonderschone Ravenna voorbij. Deze stad is een cultuurhistorische hotspot vanwege de mozaïeken in de vroegchristelijke bouwwerken. Die dateren voor een groot deel uit de tijd dat Ravenna hoofdstad was van het Ostrogotische Rijk. Ook bevindt zich hier de graftombe van de dichter Dante. Na de val van het Romeinse Rijk (476) werd Ravenna onder Theodorik de Grote hoofdstad van het Ostrogotische Rijk. Theodorik werd na zijn dood in 526 bijgezet in een monumentale graftombe die net buiten het centrum staat.
Na 540 werd Ravenna het belangrijkste Byzantijnse steunpunt in Italië maar aan alle voorspoed kwam een eind toen in 751 de stad werd ingenomen door de Longobarden. Ravenna zakte weg, ook door het verzanden van de haven. Maar de stad dankt aan zijn vroegchristelijke periode wel acht gebouwen die op de Werelderfgoedlijst van de Unesco staan, zoals de Basilica di San Vitale uit de 6e eeuw, tjokvol oogverblindende goudgroene mozaïeken. Achter de kerk staat het Mausoleo di Galla Placidia, dochter van Theodosius I en regentes voor haar minderjarige zoon, de latere Keizer Valentinianus III. Het is een wonder van mozaïek, met zijn schitterend blauwe nachthemel met gouden sterren.
De Piazza del Popolo is een gezellig plein dat ‘s zomers vol terrassen staat. Er vlakbij vind je in de Via Corradao Ricci 24 in Palazzo Rasponi wijnbar La Cà de Ven (Het Huis van de Wijn in dialect), waar je in een schitterende ambiance lokale wijnen proeft en heerlijk eet. Even buiten Ravenna is de Basilica Sant’Apollinare in Classe, met ook weer prachtige mozaïeken uit de Byzantijnse school, met als motief het leven en sterven van Jezus. Op de linkerwand is een afbeelding van de haven in Classe en een rij van 22 maagden met erachter de Drie Koningen en Maria op haar troon.
GRAANSCHUUR VAN ITALIË
Na Ravenna begint de tocht door de Povlakte, ook wel de graanschuur van Italië genoemd. Goudgele velden vol graangewassen zover het oog reikt! De karavaan doet helaas niet Ferrara aan, maar scheert wel rakelings langs deze fietsstad nummer één van Italië, waar ex-wielerjournalist en Volkskrant-columnist Bert Wagendorp (uitgever van het literaire wielermagazine De Muur) de vier vrienden – inmiddels rijpe vijftigers – uit zijn verfilmde bestseller Mont Ventoux weer wat nieuwe avonturen laat beleven. Voornaamste ijkpunt in het gezellige centro storico van deze universiteitsstad is het Castello Estense, het kasteel van de adellijke familie d'Este, dat werd gebouwd vanaf 1385.
Zij bestuurden Ferrara van de 13e tot de 16e eeuw en maakten er een bloeiende stad van. Door een aardbeving in 2012 is er helaas veel schade aangericht aan de prachtige fresco’s, waarmee de plafonds van de zalen zijn versierd. Het kasteel ligt aan de Viale Cavour, die de stad doorkruist. Als je bij het kasteel de weg oversteekt, kom je in de Corso Ercole I d'Este, die geplaveid is met antieke kasseien, met op het eind het Palazzo dei Diamanti. Dit vierkante gebouw werd in 1492 – het jaar waarin Columbus Amerika ontdekte – ontworpen door de architect Biagio Rosetti en was het woonhuis van Sigismondo d'Este. De naam verwijst naar de 8500 diamantvormige stenen die aan de façade bevestigd zijn. Het pand wordt nu gebruikt als zetel van diverse musea. Tenslotte moet je gaan naar de Piazza Ariostea, waar sinds 1279 elk jaar in het laatste weekend van mei de oudste palio van Italië wordt gereden. Net als in Siena strijden de contrade (wijken) met paard en ruiter om de overwinning. Op de hoek van Piazza Ariostea en de Via Palestro vind je de beste gelateria van de stad, Il Sorgente del Gelato (Via Palestro 105/b).
COLLI EUGANEI: UITGEDOOFDE VULKANEN
De volgende halte, Rovigo, ligt weer wat verder naar het noorden, aan de andere kant van de Po, in Veneto. Na 652 kilometer door Italië te hebben afgelegd, stroomt de Po net voorbij Porto Tolle de Adriatische zee in. De delta van de rivier is grotendeels tot beschermd gebied verklaard. Zoals in bijna alle steden in de regio Veneto vind je in Rovigo een zuil met de leeuw van San Marco er bovenop, een overblijfsel uit de tijd dat La Serenissima, de doorluchtige Republiek Venetië; in Rovigo staat hij op de Piazza del Duomo. Een ander markant bouwwerk is de Torre Donà, een hoge toren uit de Venetiaanse tijd. Verder naar het noorden komen we aan in Monselice, waar de streep van de 13e rit is getrokken. Maar eerst moeten de renners een lus maken door de heuvelachtige Colli Euganei, de abrupt oprijzende Euganeïsche Heuvels, een oprisping in de vlakte van Veneto. Deze groep uitgedoofde vulkanen bereikt een hoogte van 300 tot 600 meter.
Het gebied kent een bijzondere flora en fauna en is daarom in 1989 door de regionale regering uitgeroepen tot natuurreservaat. Hier krijgt het peloton twee klimmetjes voor de wielen geschoven, die een massale eindsprint wel eens zouden kunnen verhinderen. Op 30 kilometer van de meet beklimmen de renners de Passo Roverello en 14 kilometer moeten ze naar het plaatsje Calaone klimmen. Geen lange beklimmingen, maar lastig genoeg om de sprinters in het nauw te brengen voor ze Monselice bereiken, dat al sinds de bronstijd wordt bewoond. Vanaf 1405 maakte Monselice deel uit van de Venetiaanse Republiek. Op de Colle della Rocca bouwde Pietro Duodo in de 16e eeuw een grote villa en in 1605 kreeg deze Venetiaanse patriciër toestemming van Paus Paulus V voor de bouw van het Santuario Giubilare delle Sette Chiese, een project van de beroemde architect Vincenzo Scamozzi, een leerling van Palladio. Het hart van het deels ommuurde centro storico wordt gevormd door de Piazza Mazzini met de Torre Civica uit 1244. Andere belangrijke monumenten zijn de kathedraal uit 1256, het middeleeuwse kasteel Ca' Marcello en de Santo Stefano kerk uit de 16de eeuw. Kortom: een heerlijk middeleeuws decor voor de Giro d'Italia!
Evert de Rooij schreef ook een reigids over Emilia Romagna, via een van onderstaande links ook bij Bol te bestellen:
Emilia-Romagna
Evert de Rooij
ISBN: 9789493160460
Omvang: 160 pag.
Paperback met flappen
Prijs: €22,50
